هنر از دید فلسفه و حکمت
ایسنا/اصفهان هنر حاصل ذوق، حس زیباشناختی هنرمند و تجربیات و آموخته‌های اوست. او در تعامل با هنر و دانش اقوام و ملل دیگر به غنای تجربه خود می‌افزاید و افق دید خود را گسترش می‌دهد.
از رهگذر همین تعامل است که آثار و اندیشه‌های هنری به منصه ظهور می‌رسد و میراث هنری شکل می‌گیرد. مهم این است که این میراث جهانی را که جلوه تلاش هنرمندان، اندیشمندان و انسان‌های صاحب فکر است را خوب بشناسیم و ابعاد گوناگون هنری، فلسفی، تاریخی، جامعه شناختی، انسان شناختی و … آن را بررسی کنیم.
انتشارات فرهنگستان هنر برای گشودن دریچه‌های به دنیای فهم هنر، مجموعه ۹ جلدی «فلسفه و حکمت» را منتشر کرده است. جلدها حجم کمی دارند و به صورت جیبی منتشر شده‌اند. هر جلد به یک موضوع اختصاص دارد و هر کدام را یکی از صاحب‌نظران به رشته تحریر در آورده است. کارهای موجز و مفیدی که توانسته بیش از یک کتاب عادی به حساب آید و مرجع بسیاری قرار گیرد. این کتاب‌ها با شماره‌هایی از هم جدا شده‌اند و نحوۀ معرفی کوتاه هر جلد آن در ادامه، مطابق شماره‌هایی است که دارند.
هنر در نظر افلاطون
کتاب «هنر در نظر افلاطون» اثر دکتر سعید بینای مطلق در ۷۶ صفحه تهیه و تنظیم شده است. این کتاب بحث و بررسی خود را در دو بخش انجام می دهد. بخش اول، «افلاطون و هنر» که موضوع آن بررسی دیدگاه افلاطون درباره هنر به طور کلی است و بخش دوم که «افلاطون و شاعران» است و در این بخش نقد افلاطون از شعر و شاعری بررسی می‌شود تا روشن شود که چرا وی شاعران را در زیباشهر خود نمی‌پذیرد.
اشاره ای به زیباشناسی از منظر پدیدار شناسی
کتاب «اشاره‌ای به زیباشناسی از منظر پدیدار شناسی» نوشته دکتر محمود خاتمی است و در ۶۴ صفحه آماده شده. نویسنده ذیل عنوان ملاحظه نهایی آورده است: «در میان تمامی پدیدار شناسان غیرکلاسیک که به زیباشناسی و هنر توجه کرده‌اند نخست زیباشناسی کلاسیک کنار نهاده می‌شود و هنر از آنچه علم و زیبایی می‌خوانیم، مستقل می‌شود و دو این که زبان در این گرایش محور مهمی در بحث از هنر قرار می‌گیرد، سوم آن‌که زمان نقش مهمی در تجربه هنری بازی می‌کند و چهارم از قید زیبایی شناسی رها می‌شود.»
گزیده زیباشناسی هگل
کتاب «زیبایی شناسی هگل» نوشته دکتر محمود عبادیان در ۱۱۶ صفحه و پنج فصل منتشر شده است. به ترتیب عنوان فصل‌ها، عبارتند از «پیشینۀ زیبایی‌شناسی هگل» که مناسبت ذائقه هنری و شناخت است، «مروری بر زیبایی شناسی هگل» که می‌گوید هنر در واقع نخستین معلم توده مردم بوده است، «گزارش فلسفه هنر یا استتیک هگل» که سیستم هنرهای خاص و نظام هنرهای منفرد را نشان می‌دهد. هگل اولین متفکری بود که فلسفه هنر خود را وقف پیدایش و سیر تاریخی اشکال هنرهای عمده کرد و در پرتو آن به مسائل زیبایی شناسی در عصر خود نیز واکنش نشان داد.
خیال، مثال و جمال در عرفان اسلامی
کتاب «خیال، مثال و جمال در عرفان اسلامی» اثر دکتر علی شیخ الاسلامی در ۷۶ صفحه و سه فصل روانه بازار نشر شده است. در این کتاب پس از مقدمه، معنای اصطلاح خیال و مثال در عالم فلسفه و حکمت آمده و سپس دیدگاه دو شخصیت بزرگ حکمی یعنی شیخ اشراق و صدرالمتألهین شیرازی در این زمینه بیان شده است. همچنین نگاهی به آرا و عقاید ابن عربی انداخته شده و سرانجام نویسنده با طرح مقوله زیبایی و جمال از دیدگاه طبیعت و هنر در عالم عرفان و ارتباط آن با نیروی خیال و جهان مثال کارش را تمام کرده است.
فلسفه تحلیلی هنر
کتاب «فلسفه تحلیلی هنر» به قلم دکتر علی رامین در ۵۵ صفحه و سه فصل تهیه و تنظیم شده است. کتاب حاضر با این جملات شروع می‌شود: «فلسفه تحلیلی، در وجه کلی، مفاهیمی را به تحلیل می‌گیرد که در زندگی فکری و عملی انسان حائز اهمیت‌اند. از جمله این مفاهیم، هنر است که در حیات معنوی انسان و کیفیت زندگی او نقشی بس مهم و در خور توجه دارد. به گواهی مورخان و مردم‌شناسان، هیچ جامعه انسانی را نمی‌توان یافت که در آن نشانه‌های پویش‌های هنری و آفرینش ذوقی توجه برانگیز نباشد.
حکمت هنر و زیبایی در اسلام
کتاب «حکمت هنر و زیبایی در اسلام» اثر دکتر شهرام پازوکی در ۹۶ صفحه و در چهار گفتار در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است؛ گفتار نخست به بخش‌هایی چون «پرسش از زیبایی شناسی اسلامی»، «تاسیس زیبایی شناسی»، «حسن»، «تجلی» و «عشق» می پردازد و در گفتار دوم درباره مواردی چون «معنای هنر و هنرمندی در عالم اسلام»، «هنرمندی و فتوت»، «هنر دینی اسلامی و مسیحی»، «شعر» و «نقاشی» سخن می‌گوید. در گفتار سوم از مباحث «معرفت هنری» و «معنی و صورت در هنر اسلامی» و در گفتار پایانی هم دربارۀ «تنزیه و تشبیه» و «تشبیه و سمبولیسم» برای خواننده، مطالبی بیان می‌شود.
فلسفه هنر ارسطو
کتاب «فلسفه هنر ارسطو» نوشته دکتر محمد ضیمران در ۱۰۴ صفحه و شش فصل پیش چشم و ذهن مخاطبان قرار گرفته است. در فصل اول سخن از بوطیقای ارسطو می‌رود و در فصل دوم، به مفهوم و معیارهای هنر، نقد هنر، زیبایی، هنرهای نمایشی و رابطه زیبایی و ادراک از دیدگاه ارسطو پرداخته می‌شود. فصل سوم به «می‌مسیس» از نظر ارسطو اختصاص دارد و فصل به مباحثی چون تراژدی، سعادت، مراتب فضیلت، عدالت، کاتارسیس و ترس و شفقت تراژیک در اندیشه ارسطو نگاهی انداخته است. فصل پنجم به تحلیل تراژدی و فرایند تاریخی آن و فصل آخر به تفاوت‌های زندگی تراژیک و اندیشه ابراهیمی می‌پردازد.
هنر از دیدگاه مارتین هیدگر
کتاب «هنر از دیدگاه مارتین هیدگر» اثر دکتر محمدرضا ریخته گران در ۸۰ صفحه و در چهار فصل تنظیم شده است. در این کتاب آمده است: «هیدگر متفکری است که در باب وجود، به بیان خودش، تأمل می‌کند و هنر را هم در پرتو وجود می‌بیند و تفسیر می‌کند. او در مواضع چندی به بحث درباره هنر پرداخته است. در رسالۀ سرآغاز کار هنری، هیدگر در جایی اشاره می‌کند که شعر، هنر هنرهاست. این گفته او به تأثیر یونان باز می‌گردد. مسئله اصلی هیدگر، پیوند دادن هنر با حقیقت است. پیوند دادن هنر با هستی است.»
هنر و زیبایی شناسی در شرق آسیا
کتاب «هنر و زیبایی شناسی در شرق آسیا» اثر دکتر محمدرضا ریخته‌گران در ۷۰ صفحه و چهار بخش روانه بازار نشر شده است. این کتاب در نخستین بخش با عبارت زیر شروع می‌شود: «در تمدن‌های شرقی یعنی در هند و چین و ژاپن، هنر سنتی مفهومی داشت که با مفهوم جدید هنر تفاوت دارد. در هیچ یک از این تمدن‌ها ما کلمه‌ای را پیدا نمی‌کنیم که با مفهوم جدید هنر هم‌معنی باشد!»
منبع:ایسنا