هولکه خوانی؛ رسم دیرین خراسان جنوبیها برای شروع زندگی مشترک
ایسنا/خراسان جنوبی کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی گفت: هولکه خوانی، یک مراسم آیینی بومی خرسان جنوبی در زمان شروع زندگی مشترک بوده که ثبت ملی شده است.
فریبا کاهنی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه هولک به معنی زنی پاک و عفیف و هولکه خوانی یعنی خواندن و بیان پاکی و عصمت است، اظهار کرد: زوجین با انسان پاک ازدواج می‌کنند و زندگی خود را با پاکی و صداقت شروع می‌کنند و اشعار هلوکه نیز ذکر و مدح پاکی و مطهر بودن امامان معصوم(ع) است.
وی با بیان اینکه فرهنگ ما ایرانیان نشات گرفته از مناسک، مراسم و آئین‌ها است، افزود: یکی از این مراسم صمیمانه، ساده و با نشاط رسم هلوکه خوانی در روستاهای اطراف شهرستان خوسف که به ناحیه هردنگ معروف و مشهور است انجام می‌شود و درحال حاضر برگزار می‌شود.
کاهنی ادامه داد: براساس پژوهش‌های میدانی و افرادی که با آنها مصاحبه شده است قدمت این مراسم به بیش از ۱۵۰ سال می‌رسد.
وی به شرح این مراسم پرداخت و گفت: موقعی که می‌خواهند لباس‌های داماد را برتنش کنند همه اهالی و فامیل در میدان روستا جمع می‌شوند؛ اول یک نفر از زنان فامیل داماد سپند دود کرده و می‌آورد و همه حاضرین هم صلوات بر محمد و آل محمد می‌فرستند؛ هم زمان در یک طرف، موسیقی محلی را نواخته و عده‌ای رقص چوب انجام می‌دهند.
کاهنی اظهار کرد: بعد یک زیر انداز می‌اندازند و داماد بر روی آن می‌نشیند، دو نفر از طرف فامیل عروس و داماد از افراد مسن و سالمند می‌آیند و لباس‌های داماد را یکی یکی بر تنش می‌کنند؛ در این مدت یک نفر از اهالی روستا که از بزرگان و سالمندان روستا است ابیاتی را می‌خواند که همه آنها در وصف و اوصاف پیامبر(ص) و ۱۲ امام بوده و بعد از هربیت بقیه حاضرین جلسه باهم، هم صدا می‌خوانند: «محمد یاعلی مولا محمد».
وی افزود: بعد از آن داماد به همراه یکی از همان افراد سالمند و بزرگان به پیش پدر خودش و پدر عروس می‌رود با آنها دست داده و بعد به ترتیب با تمام اهالی و حاضران جلسه دست می‌دهد و روبوسی می‌کند.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان جنوبی تصریح کرد: همچنین یک نفر از فامیل جعبه شیرینی را تعارف می‌کند و یک نفر هم عطری که برای داماد از طرف عروس گرفته می‌شود به همه حاضرین می‌زند، در گذشته از گلاب و مواد خوشبو کننده محلی استفاده می‌شده و در حال حاضر از ادکلن‌های معمول بازار استفاده می‌شود.
کاهنی ادامه داد: در مجلس زنان نیز همین طور دو نفر از زنان بزرگ و سالمند روستا لباس‌های عروس را به تن می‌کنند و هم زمان یکی از بانوان بزرگ و سالمند هولکه را می‌خوانند و اما در جلسه زنان جدای از این اشعار (در مورد ائمه اطهار) شعرهای دیگری هم خوانده می‌شود که بیشتر این اشعار مناسبت داشته و خانواده عروس و داماد بیشتر مفاخر و اوصاف عروس و داماد را به هم نشان می‌دادند.
وی با بیان اینکه در پایان هر بیت که خوانده می‌شده است مانند هولکه خوانی بقیه حاضرین در جلسه «محمد یا علی مولا محمد» می‌گفتند، یادآور شد: این آئین و مراسم به شماره ۲۲۳۱ در تاریخ ۱۶ دی ماه جاری در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده است.
منبع:ایسنا