چالش‌های پیدا و پنهان خانواده های ایرانی در جنگ با کرونا
ایسنا/اردبیل نایب دبیر اتحادیه انجمن‌های علمی روان‌شناسی و مشاوره ایران ضمن تشریح نحوه آسیب‌پذیری سلامت و بهداشت روان خانواده‌ها در ایام کرونا تاکید کرد: در شرایط قرنطینه خانگی، نداشتن مهارت و دانش کافی برای ایجاد سازگاری با شرایط جدید، مدیریت احساسات، فضا و برقراری تعامل صحیح جهت رفع نگرانی‌های شکل گرفته، خود می‌تواند برای خانواده ایرانی چالش‌های پیدا و پنهان بسیاری ایجاد کند و خانواده‌های ما را با مشکلات فراگیری مواجه سازد.
مجید زارعی در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: درحال حاضر یکی از راهبردهای اصلی مواجهه با این بیماری واگیردار کرونا، کاهش خروج از خانه و همچنین تاب‌آوردن قرنطینه خانگی و کنترل و مهار ارتباطات بوده است، اظهار کرد: محبوس‌بودن افراد در بلندمدت در محیط خانه، نداشتن تماس با دیگر افراد جامعه به ویژه خانواده گسترده، بیماری یا از دست‌دادن عزیزان، نگرانی و اضطراب ناشی از جان سالم به در بردن از خود بیماری و یا حتی تحمل بلندمدت اخبار پراسترس می‌تواند منجر به مخاطراتی برای سلامت روان خانواده گردد.
وی افزود: نگرانی از ابتلای یکی از اعضای خانواده به بیماری و اضطراب‌های ناشی از مسائل اقتصادی و تعطیلی کسب وکارهای خرد و خدماتی، تعامل با کودکان محبوس در خانه و چگونگی آموزش شیوه صحیح مواجهه با بیماری برای کودکان و کاهش اضطراب و رفتارهای وسواس گونه درآنها و کلی چیستی و چرایی دیگر در شرایطی که تاکنون هیچ آموزش همگانی برای مقابله با وضعیت‌های بحرانی به خانواده‌ها داده نشده است، می‌تواند از دیگر مخاطراتی برای سلامت روان خانواده باشد.
زارعی اضافه کرد: با توجه به احتمال بروز آسیب‌های روانی مانند استرس، افسردگی، اضطراب و پرخاشگری در شرایط پیش رو، حفظ سلامت روان اعضای خانواده در شرایط موجود به شدت حائز اهمیت است.
پیامدهای تغییر سبک زندگی در دوره کرونا برای خانواده ها
نایب دبیر اتحادیه انجمن‌های علمی روان‌شناسی و مشاوره ایران تصریح کرد: نگرانی از وضعیت تحصیلی کودکان و فرزندان، سردرگمی در چگونگی سرگرم کردن کودکان در خانه، سردرگمی در شیوه‌های تعامل با خانواده گسترده، نگرانی از چگونگی مواجهه صحیح با وحشت و اضطراب کودکان در مواجهه با ویروس، کاهش تحرک اعضای خانواده و احتمال افزایش بیماری‌هایی چون افسردگی، چاقی، فشار خون و غیره به واسطه کاهش تحرک، ناتوانی برای برنامه‌ریزی فعالیت‌های اثربخش در برون و درون خانه، احتمال افزایش اختلالات روحی و روانی در بین افراد خانواده به علت تغییر سبک زندگی و حضور مداوم در خانه به تشدید این پیامدها می‌انجامد و در مواردی نیز مار را درگیر و اسیر خود کرده است.
نقش مهم رسانه ملی در افزایش مهارت‌های زندگی در مواجهه با شرایط سخت پیش رو
وی خاطرنشان کرد: آنچه مسلم است رسانه ملی در این فرایند بیشترین نقش را در ارتقای سلامت روان افراد خانواده و افزایش مهارت‌های زندگی در مواجهه با شرایط سخت پیش رو بر عهده دارد. علاوه بر این سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور نیز باید سهم بیشتری را در این عرصه بر عهده گیرد، چراکه تدوین پروتکل‌های مختلف درخصوص چگونگی تعامل صحیح و کارآمد اعضای خانواده، چگونگی افزایش سلامت روان از جمله کاهش استرس، افسردگی، امید به آینده، یادگیری کنترل خشم در مواجهه با کودکان، آموزش فرزندان، ورزش در خانه و غیره از ضرورت‌های این بخش است.
نحوه برخورد کودکان با خبرهای مربوط به مرگ و قرنطینه همراه با پوشش‌های عجیب پرستاران و پزشکان
زارعی گفت: در شرایط موجود، مساله‌ای دیگری که ما باید پیش چشم، ذهن و گوش بنشانیم، اهمیت بهداشت روانی کودکان و خردسالان ما است، چراکه کودکان در مواجهه با اخبار رسانه‌ها و مشاهده آنچه در خانواده‌ها پیرامون ویروس کرونا انجام می‌شود و خبرهای مربوط به بیماری، مرگ و قرنطینه همراه با پوشش‌های عجیب پرستاران و پزشکان و نیز چهره‌ها و کلام‌های اضطراب‌انگیز اطرافیان ممکن است دچار ناامنی، استرس، ترس و اضطراب شدید شوند.
وی افزود: پاسخ دادن به سؤالات کودک، بیان حقایق مربوط به بیماری کرونا و اطمینان‌دادن در مورد اینکه امنیت آنها در صورت رعایت موارد بهداشتی حفظ می‌شود، کمک زیادی به ایجاد اعتماد و کاهش اضطراب در کودکان می‌کند.
این مشاوره خانواده ادامه داد: کودکان ممکن است آنچه را که می‌شنوند نادرست تفسیر کنند و در مورد چیزی که نمی‌فهمند وحشت کنند؛ بنابراین، محدود کردن پوشش اخباری مربوط به بیماری از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از اقدامات ضروری این دوران می‌باشد؛ چراکه کودکان از گروه‌های آسیبپذیر در شرایط بحرانی هستند.
خانواده ها در معرض بمباران خبری آزارنده و غیرعلمی
نایب دبیر اتحادیه انجمن‌های علمی روان‌شناسی و مشاوره ایران گفت: از آنجایی که هر تغییری برای کودک اضطراب زا است، نیاز است برنامه‌های روزمره و تکالیف همچون قبل برای وی برنامه‌ریزی شوند، بنابراین لازم است والدین گرامی در شرایط این چنینی آرامش روان خود را حفظ کنند و به شکل طبیعی به زندگی خود ادامه دهند و با کودکان در فعالیت‌های لذت‌بخش و سرگرم‌کننده مثل بازی‌های خانگی مشارکت داشته باشند و خود و خانواده را در معرض بمباران خبری آزارنده و غیرعلمی ننشانند.
زارعی تاکید کرد: بهتر است است والدین با تصویر و نقاشی مفهوم ویروس و چگونگی انتقال و علت شیوع بیماری را با زبانی ساده و تصویری گویا برای کودکان بیان کنند و همچنین علت رفتارهای مراقبتی مانند دست‌ندادن، روبوسی نکردن و شست و شوی مرتب دست‌ها را به آنان متذکر شوند و نقش پیشگیری و اهمیت همیشگی آن در حفظ سلامت آدمی را به خوبی و درستی به کودکان و دلبندان خود آموزش دهند.
این مشاوره خانواده خاطرنشان کرد: باید بدانیم کودکان بدون داشتن یک ساختار منظم دچار اضطراب، بیش‌فعالی و پرخاشگری می‌شوند، بنابراین همچون قبل نیازمند یک برنامه روزانه هستند که زمان انجام تکالیف درسی متفاوت، وعده‌های غذایی، خواب، استراحت و بازی دقیق در آن مشخص باشد.
وی با بیان اینکه کودکان و نوجوانان نسبت به آنچه از بزرگسالان پیرامون خود می‌بینند، واکنش نشان می‌دهند، ادامه داد: هنگامی که والدین و مراقبان با آرامش و اطمینان با بیماری برخورد می‌کنند، می‌توانند بهترین پشتیبانی را برای فرزندان دلبند و نازنین خود فراهم کنند.
زارعی با بیان اینکه گام نخست، بردباری و شکیبایی ما به هنگام رو به رو شدن با بحران هاست، تاکید کرد: اینکه بپذیریم که زندگی مجموعه‌ای از رخدادهای منفی و مثبت و تلخ و شیرین است که گریزی از رویارویی با آنها نیست و نیز این که همه این رخدادهای تلخ و شیرین می‌گذرند و همه این‌ها در رشد و نیرومندتر شدن ما نقش دارند؛ چراکه بردباری و شکیبایی، توان ما را برای رویارویی با این گونه بحران‌ها افزون می‌سازد.
افکار را مانند ابرهای در حال حرکت آسمان و یا اتومبیل‌های در حال‌گذر خیابان ببینید
نایب دبیر اتحادیه انجمن‌های علمی روان‌شناسی و مشاوره ایران اضافه کرد: گاهی می‌توانید یک‌قدم به عقب بردارید و به مشاهده افکار خود بپردازید؛ افکار را مانند ابرهای در حال حرکت آسمان و یا اتومبیل‌های در حال‌گذر خیابان ببینید و لطفا به آنها اجازه ورود و خروج بدهید. این گونه بیندیشیم که گاهی خطر و بحران نوعی فرآیند تغییر، سازش و یادگیری است. اثرات منفی خطرات لزوما تا پایان عمر گریبانگیر ما نیستند. زندگی نه مدینه فاضله است و نه دوزخ، نمی‌توانیم درون موج‌های دگرگون‌ساز هستی، زندگی خودمان را ساکت و ساکن نگاه داریم؛ هر اندازه هم که محافظه‌کاری و پرهیز پیشه کنیم، باز گهگاه رخدادهایی ناگوار دامان ما را می‌گیرند و برایمان چالش و کشمکش به ارمغان می‌آورند.
وی با بیان اینکه دگرگونی تنها فرآیندی است که تا زنده‌ایم جریان دارد و به ما این فرصت را می‌دهد تا زندگی خودمان را وارسی کرده و پندارها و کردارهایمان را دگرگون سازیم، ادامه داد: باید جرات‌مندانه بکوشیم تا در این دنیای بدون تکلیف بیش از آنکه پذیرای منفعل دگرگونی‌ها باشیم، فعالانه دگرگونی پدید آوریم.
زارعی افزود: کتاب‌های نخوانده و فیلم‌های ندیده و اتفاقات متحول‌کننده و به تاخیر افتاده را در ایام کرونا و قرنطینه، با خود شروع و به پایانی دلنشین برسانیم، چراکه سالم‌ماندن از نظر ذهنی، عاطفی و روانشناختی از عناصر اساسی در مدیریت بیماری کرونا هستند، بنابراین اقدامات لازم را برای مراقبت از بهسازی عاطفی، ذهنی و روانی خود انجام دهید، همانطوریکه از بدن خود مراقبت می‌کنید.
نگرانی، حاصل تفکر و زندگی در آینده است
این مشاوره خانواده خانواده با بیان اینکه باید کوشش کنیم در لحظه حال زندگی کنیم و از داشته‌های اندک و گران خودمان یا ساده‌ترین بهانه‌های خوشبختیمان نهایت استفاده را ببریم و به روزگاری آرام‌تر و دلنشین‌تر امیدوار بمانیم و رنگ سفیدی و چراغ روشنایی را از خود و دیگران در این گیتی زودگذر نگیریم، تصریح کرد: فراموش نکنیم که نگرانی، حاصل تفکر و زندگی در آینده است، در حالیکه با انجام فعالیت‌های مفید در لحظه، می‌توانیم این شرایط را تا حد ممکن به خوبی مدیریت کنیم و با یاری پروردگار این روزهای پریشان و حیران را پشت سر بگذاریم و گذر آنرا نظاره کنیم.
انتهای پیام
منبع:ایسنا