چالش های تهدید کننده جنگل های هیرکانی

توسعه زمین های زراعی، عامل ۶۰ درصد از تخریب جنگل ها در سطح جهان می باشد و بخش اعظمی از این زمین ها برای تأمین غذای مصرفی گله های گاو و گوسفند در دامداری ها مورد استفاده قرار می گیرد.

مهسا خلیلی، فعال محیط زیست به مناسبت روز درختکاری در گفت و گو با ایسنا، به تبیین برخی تهدیدات جنگل های هیرکانی شمال کشور اشاره و با ارائه دلایل تخریب برخی جنگل ها در اقصی نقاط جهان، اظهار کرد: “وگانیسم” یک روش تغذیه و زندگی است که هدف آن حذف هر نوع محصول حیوانی چه در غذا و چه در مواد مصرفی است. مهم‌ترین دلایل گرایش به وگانیسم افراد، مسائل اخلاقی یا رعایت حقوق حیوانات، حفاظت محیط زیست، حفظ سلامتی، مسائل معنوی یا مذهبی است.

وی با بیان اینکه بسیاری از افراد وگان با پرورش صنعتی حیوانات و آزمایش روی حیوانات مخالف هستند، ادامه داد: از مهم‌ترین محصولات حیوانی که پاک گیاه‌خواران یا وگان‌ها از مصرف آن‌ها خودداری می‌کنند می‌توان به انواع گوشت (گوشت قرمز، مرغ، آبزیان، ماکیان و…)، لبنیات، تخم‌مرغ، عسل، ابریشم، چرم، خز، پشم و… و نیز محصولاتی که در آنها از فرآورده‌های حیوانی (مانند ژله که از ژلاتین به‌دست می‌آید) استفاده شده‌است، اشاره کرد.

این فعال محیط زیست با تأکید بر اینکه طبق پژوهش‌های سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶، صنعت دامداری یکی از بیشترین نقش‌ها را در زوال زیست‌محیطی در سطح جهانی ایفا می‌کند و فعالیت‌های نوین پرورش حیوانات برای مصارف غذایی آن هم در مقیاس عظیم به آلودگی هوا و آب‌ها، فرسایش زمین‌ها، تغییرات آب و هوایی، و از دست رفتن تنوع زیستی منجر می‌شود، خاطرنشان کرد: طبق پژوهش آرنولد نیومن هر همبرگری که می‌خریم باعث از بین رفتن ۶٫۲۵ متر مربع از جنگل‌های بارانی می‌شود.

وی افزود: طبق پژوهش‌های وزارت کشاورزی ایالات متحده آمریکا، تولید غلهٔ مورد نیاز برای تغذیه دام‌ها نیاز به چیزی در حدود نیمی از ذخایر آب آمریکا و ۸۰درصد زمین‌های کشاورزی آن دارد. اگر تمام غله‌ای که در حال حاضر در آمریکا به مصرف دام‌ها می‌رسد، به‌طور مستقیم توسط انسان‌ها به مصرف می‌رسید، این مقدار برای تغذیه نزدیک به ۸۰۰ میلیون نفر کافی بود.

خلیلی با اشاره به اینکه در مه ۲۰۰۹، شهر قنت (Ghent) در بلژیک گزارش کرد که «اولین شهری در جهان است که می‌رود تا یک روز در هفته گیاه‌خوار شود» و این زمانی بود که مسئولان محلی به دلایل زیست محیطی، تصمیم گرفتند تا یک روز بدون گوشت را در هفته به اجرا بگذارند، توضیح داد: مسئولان دولتی با به رسمیت شناختن گزارش سازمان ملل متحد، یک روز در هفته وعده‌های غذایی گیاهی می‌خورند. در این راستا، پوسترهایی برای تشویق مردم به شرکت در روزهای گیاه‌خواری توسط مسئولان محلی در شهر نصب شد و «نقشه خیابان‌های گیاهی» برای معرفی رستوران‌های گیاهی به چاپ رسید. در سپتامبر ۲۰۰۹، مدارس در شهر قنت نیز یک روز در هفته غذای گیاهی دارند.

وی در ادامه از تأثیرات گیاهخواری در محیط زیست، سخن گفت و تصریح کرد: صرفه جویی در سوخت فسیلی، صرفه جویی در مصرف آب (۲ تا ۱۵ برابر آب بیشتر برای تولید محصولات حیوانی نسبت به محصولات گیاهی نیاز است)، استفاده بهینه از حبوبات، حفاظت از خاک، نجات جنگل ها، زیبایی روانی، کاهش گرسنگی در جهان، جلوگیری از هدر رفت انرژی، جلوگیری از گرمایش جهانی، رهایی از بحران قحطی آب، جلوگیری از آلودگی آب، مقابله با انقراض گونه‌های جانوری، جلوگیری از آلودگی و فرسایش خاک از عوامل این موضوع هستند.

وی با بیان اینکه روزانه جنگل های استوایی در برزیل و سایر مناطق گرمسیری در حال نابود شدن هستند زیرا دامداری ها برای پرورش دام زمین بیشتری نیاز دارند و جنگل ها را نابود می کنند، یادآور شد: از آنجا که جنگل ها ذخایر هوای ما را تصفیه می کند و محتوای منابع گیاهی برای ساخت داروهای جدید است این تخریب غیر قابل جبران است.

وی اضافه کرد: از ۱۹ سال پیش تا به امروز در هر دقیقه مساحتی معادل ۵۰ برابر یک زمین فوتبال از جنگل‌های آمازون به وسیله انسان ها نابود شده که به قطعیت می‌توان گفت حدود ۹۱ درصد نابودی این جنگل ها به دلیل افزایش تقاضای انسان به گوشت می‌باشد. اگر انسان‌ها به همین روال ادامه دهند در ۴۰ سال آینده تمام جنگل‌ها به کل از بین خواهند رفت و همچنین با تولید روغن پالم از درختان، هم جنگل ها نابود می شوند و هم زیستگاه جانوری از بین می رود.

این فعال محیط زیست در خصوص کاهش گرسنگی در جهان با تأکید بر اینکه می‌توان گفت: «که نیمی از غلات دنیا توسط دام ها مصرف می‌شود،» مثلاً میزان غلاتی که هر روزه به ۱ میلیون گاو خورانده می‌شود و برای سیر کردن شکم ۱۰ میلیون انسان گرسنه کافی است.

وی بر جلوگیری از هدر رفت انرژی تأکید کرد و توضیح داد: به اندازه ۴ لیتر بنزین انرژی لازم است تا نیم کیلوگرم گوشت گاو (گاوی که از غلات تغذیه می کند) تولید شود. باید بدانید برای تأمین گوشت گاو یک خانواده ۴ نفره، به طور غیرمستقیم حدود هزار لیتر سوخت فسیلی مصرف می‌شود.

وی جلوگیری از گرمایش جهانی را از دیگر عوامل تأثیرگذار گیاهخواری عنوان کرد و گفت: هر ساله حدود ۶۰ میلیارد حیوان (بدون در نظر گرفتن ماهی‌ها و حیوانات دریایی) برای تولید غذا پرورش داده و کشته می‌شوند. دامداری به گونه‌های مختلف به گرمایش جهانی شتاب بیشتری می‌بخشد. در سال ۲۰۰۶ فائو رسما طی گزارشی اعلام کرد که دامپروری عامل تولید ۱۸ درصد از کل گازهای گلخانه جهان می‌باشد که در مقایسه با صنعت حمل و نقل ۵ درصد بیشتر است. اما این آمار به همین جا ختم نمی‌شود، در سال ۲۰۰۹ سازمان نظارت جهانی با انتقاد شدید از آمار منتشر شده توسط سازمان فائو، اعلام کرد که دامداری عامل ۵۱ درصد از گازهای گلخانه ای جهان می‌باشد.

خلیلی، در بخش دیگر سخنان خود رهایی از بحران قحطی آب را از دیگر دستاوردها برشمرد و خاطر نشان کرد: برای تولید نیم کیلوگرم گوشت گاو حدود ۹ هزار لیتر آب احتیاج است که شما تنها با نخوردن این نیم کیلوگرم گوشت به اندازه ۶ ماه حمام نکردن، آب صرفه جویی می‌کنید.

وی در خصوص جلوگیری از آلودگی آب، توضیح داد: متأسفانه صنعت دامداری یکی از مهمترین عوامل آلودگی آب ها در سراسر جهان می‌باشد. این صنعت با وارد کردن فضولات خود به رودخانه ها، تالاب ها و سفره های آب زیرزمینی باعث اشباع آب از نیتروژن شده و آلودگی آبی و در نتیجه شیوع بیماری‌ها را در بر دارد.

وی مقابله با انقراض گونه‌های جانوری را از دیگر مزایای این مهم دانست و با بیان اینکه همانطور که در ابتدا اشاره کردیم با نابودی جنگل ها، به طور روزانه۱۵۰ تا ۲۰۰ گونه از گیاهان، حشرات و حیوانات از بین می‌روند، اظهار کرد: انتقال برخی بیماری ها از گله دام‌ها به حیوانات حیات وحش و انتقام دامداران از حیوانات وحشی (به دلیل حمله حیوانات وحشی به دام‌ها) سبب انقراض گونه‌ها می‌شود که پلنگ و یوزپلنگ ایرانی نمونه ی بارز آن است.

وی در پایان با اشاره به اینکه جلوگیری از آلودگی و فرسایش خاک از دیگر دستاوردها می باشد، افزود: چرای حیوانات، علی الخصوص حیوانات سنگین از جمله گاوها، مهم ترین دلیل نابودی ساختار خاک و پوشش گیاهی می باشد. صنعت دامداری به طور غیرمستقیم با آلوده کردن آب و خاک سبب نابودی جنگل‌ها می‌شود.

به گزارش ایسنا، هر ساله در جنگل‌های شمال کشور چندین میلیون تن خاک فرسایش می یابد که از مهمترین عوامل آن می توان به چرای بیش از حد و خارج از ظرفیت دام و همچنین زمینی که برای تأمین غذای دام ها به بهره برداری می رسد، اشاره کرد و باید راهکاری اساسی برای آن نیز تعریف گردد.

جنگل‌های شمال ایران در امتداد استان‌های گیلان، مازندران و گلستان از آستارا تا گلی داغ ادامه دارد و این جنگل‌های باقی‌مانده از دوران سوم زمین شناسی جزئی از سرمایه‌های طبیعی و ثروت ملی ایران است که بیش از سه میلیون هکتار زمین را در بر می‌گیرد.

منبع:ایسنا