چرا بخش مهمی از میگوی ایران صادر می‌شود؟
میگو باوجود ارزش غذایی بالایی که دارد، هنوز نتوانسته جایگاه مناسبی در سفره ایرانی‌ها پیدا کند، برهمین اساس سرانه مصرف آن بسیار پایین است و به همین دلیل، بخش عمده‌ای از تولید سالانه آن صادر می‌شود. اما مشکل توسعه مصرف این آبزی مفید توسط مردم کجا است؟ محققان درصدد پاسخ به این سؤال برآمده‌اند.
به گزارش ایسنا، بنا بر گزارش‌های سازمان شیلات کشور، در سال ۱۳۹۵ از ۳۰ هزار و ۸۲۰ تن کل میگوی تولیدی، حدود ۵۰ درصد آن صادر شده است. این ارقام به‌خوبی نشان می‌دهند که میزان سرانه مصرف میگو در کشور تا چه حد پایین است. پایین بودن سرانه مصرف این آبزی حتی در بین متخصصین تغذیه نیز مشهود است. مطالعه‌ای که در این رابطه، به‌منظور بررسی میزان مصرف میگو توسط متخصصان تغذیه کشور انجام گرفته نشان داده است که ۲۲ درصد آن‌ها نه‌تنها در سه سال اخیر میگو مصرف نکرده‌اند بلکه تمایلی نیز به مصرف آن نیز ندارند و تنها ۱۴ درصد آن‌ها بیش از ۳ کیلوگرم میگو در سال مصرف می‌کنند.
محققان معتقد هستند اگر سرانه مصرف این محصول در کشور افزایش یابد اولین نتیجه آن متوجه سلامت جمعیت است که از طریق بهبود تغذیه و پیشگیری از بیماری‌های مختلف ناشی از سوء تغذیه و فقر میکرو و ماکرو مولکول‌های حیاتی برای بدن اتفاق می‌افتد. نتیجه دوم آن نیز ایجاد شغل پایدار برای افرادی است که به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم در صنعت تولید و عرضه میگو فعالیت دارند. به همین دلیل، بررسی دلایل کمبود مصرف سرانه و ارائه راهکارهایی جهت افزایش آن ضروری و منطقی به نظر می‌رسد و طبعاً برای رسیدن به این هدف بزرگ، شناخت رفتار مصرف‌کنندگان اهمیت زیادی دارد.
در این راستا، یک تیم پژوهشی پنج نفره از دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و دانشگاه تهران، مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن، به بررسی رفتار، اولویت‌ها و موانع مصرف‌کنندگان میگو در ایران پرداخته شده است.
برای انجام این تحقیق، ۱۰۰۰ نفر از شهروندان شهرهای مختلف کشور شامل تهران، مشهد، تبریز، شیراز، کرمانشاه، یزد، بندرعباس، گرگان، ایلام و بیرجند مشارکت داشته‌اند.
نتایج این بررسی‌ها نشان داد که سرانه مصرف میگو در جامعه آماری مشارکت‌کننده در پژوهش، تنها حدود ۹۶ گرم و در جامعه مصرف، ۴۸۷ گرم بوده است و عوامل متعددی برای کمبود مصرف این آبزی مفید ذکر می‌شود.
آن‌گونه که افشین عادلی، محقق گروه آموزشی فرآوری محصولات شیلاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان و همکارانش می‌گویند، «نتایج ارزیابی‌ها نشان داد که سه اولویت نخست مصرف‌کنندگان برای خرید و مصرف میگو، کیفیت، بسته‌بندی و سوابق تجربی است. اما ترتیب سایر اولویت‌ها به‌صورت باورهای مثبت و منفی، نوع عرضه و فرآوری، قیمت، دسترسی، راحتی پخت، درآمد مصرف‌کننده و زمان مصرف تعیین شد».
این محققان می‌افزایند: «اولویت اول جامعه مصرف در مورد شاخص‌های کیفیت، بسته‌بندی، باورهای مثبت و منفی و انواع عرضه و فرآوری، به ترتیب شامل بو، نام تجاری، وضعیت آلودگی و بهداشت و همچنین بسته‌بندی میگوی سوخاری بود».
همچنین بر اساس یافته‌های پژوهش فوق، موانع اصلی مصرف این محصول در کشور شامل گران بودن، بوی نامطبوع و عدم تناسب قیمت آن با درآمد متوسط افراد است.
عادلی و همکارانش معتقدند: «با توجه به این نتایج، دست‌اندرکاران صنعت تولید و عرضه میگو به‌منظور افزایش سرانه مصرف این آبزی، باید فعالیت‌های خود را پیرامون شاخص‌های کیفی، بسته‌بندی و قیمت تمام‌شده محصول متمرکز سازند».
یافته‌های این تحقیق، در قالب یک مقاله علمی پژوهشی در نشریه «شیلات ایران» منتشر شده‌اند. این نشریه به‌صورت دوفصل نامه توسط موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور انتشار می‌یابد.
منبع:ایسنا