چرا «ناتوی عربی» محکوم به شکست است؟

یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل هزینه سنگین رویارویی با ایران برای کشورهای منطقه و اعمال فشار آمریکا بر کشورهای عربی را از جمله دلایلی برشمرد که طرح موسوم به “ناتوی عربی” را با شکست مواجه می‌کند.

دکتر احمد فاطمی‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا – منطقه خراسان، با تاکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین اهداف آمریکا برای تشکیل ناتوی عربی محول کردن بخشی از امورات به ارتش کشورهای عربی منطقه است، اظهار کرد: آمریکا قصد دارد از این پس  نظم و امنیت منطقه‌ای را که تاکنون عهده‌دار آن بوده است را با افزایش دخالت‌های کشور های منطقه کاهش دهد.

وی افزود: این دیدگاه به رویکرد کلی ترامپ  از زمان رقابت‌های انتخاباتی و پیش از انتخابات   بر می‌گردد، او معتقد بود آمریکا هزینه زیادی برای متحدینش صرف می‌کند و باید بخشی از این هزینه را متحدین در مناطق مختلف جهان متقبل شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: یکی دیگر از اهداف ایالات متحده آمریکا با توجه به افزایش تنش آمریکا با ایران در منطقه،  متحد کردن کشورهای عربی و در پیش گرفتن رویکرد واحد از سمت آنها علیه ایران است که تا حدودی میتوان گفت کشورهای عربی منطقه هم در این راستا انگیزه دارند. هر چند ممکن است در سیاست‌هایشان در موارد خاص  اختلافاتی وجود داشته باشد و بعضی کشورها این پیمان را نپذیرند  ولی رویکرد کلی این است که قدرت اعراب را علیه ایران یکدست سازد .

فاطمی نژاد گفت: یکی از روش‌هایی که  ترامپ علیه ایران به کار گرفته تشویق کشورهای عربی برای محدود کردن رابطه‌شان با  ایران  است به خصوص کشورهای پیرامون، اعمال تحریم‌های یک جانبه علیه ایران، برجسته‌سازی تهدید ایران و ترساندن کشورهای عربی از ایران ولو با زبان تحقیر از دیگر روش های رئیس جمهور آمریکا در راستای رسیدن به هدفش است.

وی خاطر نشان کرد : نمونه برجسته آن  سخن تحقیر آمیزش به ملک سلمان است که خطاب به او گفته بود «اگر ما پشت شما نباشیم، ایران دوهفته‌ای  عربستان  را میگیرد» .

این تحلیلگر مسائل بین الملل با اشاره به تاثیر ولیعهدی بن‎سلمان در روند مصمم‌سازی آمریکا افزود: روی کار آمدن   بن سلمان مهره خوبی در تامین نظرات آمریکا بود، زیرا ساختار قدرت در عربستان در برابر بن سلمان یک سری مقاومت‌ها دارد، به همین علت  برای بن‌سلمان بسیار مهم است که حمایت آمریکا را داشته باشد و متقابلا امتیازات بیشتری به  ایالات متحده از جمله در مقابله و تضاد با جمهوری اسلامی ایران بدهد.

استاد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد اظهار کرد: این روزها بسیاری تحلیل و پیش‌بینی می‌کنند که  مسیری که ترامپ در پیش گرفته مانند تشکیل ناتوی عربی، تحریم‌های فزاینده، اقداماتش علیه سپاه جمهوری اسلامی ایران و به رسمیت شناختن جولان به عنوان بخشی از اسرائیل که به معنی دست گذاشتن بر نقاطی است که ایران بر آن حساسیت دارد  به یک جنگ و درگیری ختم می‌شود.

فاطمی‌نژاد افزود: اینگونه تحلیل‌ها  در حال حاضر زیاد است  ولی اینکه بتوان گفت شکست و موفقیت این طرح موسوم به ناتوی عربی می‌تواند  تاثیر مستقیم بر رابطه ایران و امریکا  داشته باشد و موجب برخورد  احتمالی مابین آنها باشد کمی دشوار است.

وی گفت: موفقیت چنین ایده‌ای با توجه به شرایط ناممکن است، در چند روز گذشته مصر خودش را از این روند کنار کشید، مصر یکی از قدرتمند ترین ارتش‌های عربی است و شاید در بین کشورهای عربی  به لحاظ اینکه می‌توانست به ایران ضربه بزند، کم‌ هزینه‌ترین کشور بود زیرا با ایران رابطه‌ای ندارد و عملا منافع متقابلی نیز  ندارد ولی حتی مصر هم  از شرکت در این ائتلاف منصرف شده است .

این استاد دانشگاه با اشاره به هزینه‌های رویارویی با ایران برای کشورهای منطقه، افزود: برای کشورهای دیگر نیز ممکن است  تردیدهایی شکل بگیرد، این تردیدها تحت تاثیر عوامل مختلفی است از جمله اینکه ترامپ  بر کشورهای عربی نیز فشار اعمال می‌کند، به عنوان مثال در  مورد رویکردی که درباره بیت‌المقدس، بلندی‌های جولان و خود فلسطین دارد  که طبیعتا میتواند بین اعراب مقاومت‌هایی ایجاد کند.

فاطمی نژاد اظهار کرد: همه این‌ها دلایلی است که باعث می‌شود طرح موسوم به ناتوی عربی موفق نشود، رویارویی با ایران هزینه‌هایی برای کشورهای منطقه دارد که احتمالا از این هزینه‌ها نگران باشند، به همین سبب ممکن است که این طرح عملیاتی نشود، ولی اینکه عدم موفقیت آن باعث برخورد مستقیم ایران و آمریکا شود بسیار بعید به نظر می‌رسد.

عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: مشابه این وضعیت‎ها برای ایران  خیلی  بی‌سابقه  نیست، ما مشابه این شرایط را در دوره جنگ نیز درک کرده‌ایم  که  تقریبا اغلب کشورهای عربی علیه ایران  متحد شده بودند ولی ایران توانست از این فضا عبور کند، امروز نیز  به نظر می‌رسد که این توانایی را دارد که بتواند از این شرایط  عبور کند و احتمالا مهم‌ترین راهی که در پیش خواهد گرفت پرهیز از تشدید تنش با این کشورهاست.