چگونه از سرقت آثار هنری شهر جلوگیری کنیم؟
ایسنا/اصفهان یک مجمسه‌ساز و مدرس دانشگاه که مجسمه‌ها و نقش برجسته‌های شهر اصفهان را در سه دهه ۷۰، ۸۰ و ۹۰ مورد تحقیق و مطالعه قرار داده، راهکارهایی را برای کاهش سرقت آثار هنری موجود در فضای شهر بیان می‌کند.
جواد طاهری دربارۀ معضل سرقت آثار هنری موجود در شهر به ایسنا می‌گوید: اتفاق ناخوشایند تخریب و سرقت، همواره مبلمان شهری و آثار هنری شهر را تهدید می‌کند و این مسئله از جمله مواردی است که به‌راحتی نمی‌توان از کنار آن گذشت؛ زیرا تکرار این نوع اتفاقات، ماهیت وجودی تعاریف شهر، زیست شهری و خدمات مدیران شهری را خدشه‌دار می‌کند.
او ادامه می‌دهد: اینکه همه شهروندان باید برای حفظ و نگهداری عناصر تشکیل‌دهنده شهر خود، مسئولیت‌پذیر باشند، امری اخلاقی و بدیهی است اما مسلم است که حفظ و صیانت از این آثار، جزو وظایف ذاتی دستگاه‌های اجرایی است و چگونگی برنامه‌ریزی در اداره امور، می‌تواند در کاهش و افزایش این ناهنجاری رفتاری نقش مؤثری داشته باشد.
این مدرس دانشگاه تصریح می‌کند: یقیناً از منظر جامعه شناسی، عوامل متعددی را می‌توان برشمرد که خاستگاه چنین معضلاتی هستند؛ مانند کیفیت خدمات اجتماعی، سطح درآمد و معیشت اقشار آسیب پذیر و… اما در حیطه مدیریت شهری نیز مواردی وجود دارد که توجه نکردن به آن‌ها می‌تواند زمینه‌ساز برخی از ناهنجاری‌ها شود؛ برای مثال کمرنگ ماندن طولانی‌مدت خطوط عابر پیاده، وجود کارگاه‌های عمرانی فاقد پوشش و محدود نشده با دیوارهای کاذب، وجود آگهی‌های مخدوش روی دیوارها، ناهنجاری‌های متعدد بصری در کالبد شهر و موارد مشابهی از این دست.
طاهری می‌گوید: به وضوح رابطه مستقیمی میان کیفیت سیما و منظر شهری و میزان اقتدار مدیریت شهری وجود دارد. یقیناً کوشش مدیریت شهری نیز همواره دستیابی به سطح قابل قبولی از کیفیت است اما مداومت در توسعه و حفظ سطح کیفی آن، ضرورتی انکار ناپذیر است. زیبایی و نظم بصری و تجسمی شهر، کیفیتی را به ذهن مخاطب متبادر می کند که موجب بازدارندگی از وندالیسم و ناهنجاری اجتماعی می‌شود.
او می‌افزاید: حفظ و صیانت از مجسمه و مبلمان شهری در کنار ایجاد نمونه‌های جدید اهمیت بسزایی دارد؛ چون این آثار عموما وارد حیطه هویت بصری شهر و خاطره جمعی شهروندان شده و نگهداری از آن‌ها لازم است. چگونگی نصب یک اثر هنری در فضای شهر نیز به لحاظ فنی اهمیت دارد و برخورد کارشناسانه با این مسئله؛ تخریب و سرقت را به حداقل می‌رساند. سرکشی‌های دوره‌ای برای تشخیص کاهش کیفیت بصری یک مجسمه، ضرورتی است که باید به آن توجه ویژه داشت.
این مجسمه‌ساز خاطرنشان می‌کند: با تکرار سرقت‌ها و تخریب آثار هنری شهر، دستگاه ذی‌ربط باید بحث افزایش امنیت آن‌ها را که به مراتب هزینه‌ای کمتر از جایگزینی و ترمیم دارد، مد نظر قرار بدهد.
او در پاسخ به این سؤال که «بی‌توجهی مردم چقدر در سرقت مجسمه‌های شهری نقش دارد؟» می‌گوید: مسلم است که حساسیت جامعه و توجه به ویژگی های آثار باید ارتقا پیدا کند.
این مدرس دانشگاه می‌گوید: بحث رعایت کیفیت آثار موجود در فضای شهر و معرفی آن به مردم آن‌قدر مهم است که صداوسیما و رسانه‌های تصویری باید روی آن تمرکز کرده و جلسات تخصصی نشست، تحلیل، نقد و بررسی آثار شهری، تهیه و ارائه کنند. متأسفانه ما در این بخش‌ها ضعیف عمل کرده‌ایم.
طاهری؛ با تأکید بر ضرورت سرکشی دوره‌ای به آثار و حفظ کیفیت بصری آن‌ها که تأثیر مستقیمی در کاهش تخریب دارد، اضافه می‌کند: وندالیسم اجتماعی در همه جای دنیا هست اما شهرداری‌ها موظف‌اند مدام نسبت به اصلاح، مرمت و جایگزینی آثار سرقت شده اقدام کنند تا همواره شهر با چهره ایده‌آل و مناسب، در چشم و دل شهروندان بنشیند.
این مجسمه‌ساز، هدف از نصب آثار هنری در فضای شهر را که یکی از ویژگی‌های دنیای معاصر است، بیرون آوردن هنر از پستوی موزه‌ها به دل شهر می‌داند؛ تا مردم بی‌واسطه با آن در تماس باشند و ادامه می‌دهد: شهرداری نباید این فرایند را تنها در خریداری و نصب آثار خلاصه کند؛ چرا که نگهداری و معرفی، دو اصل جدی است که باعث می‌شود حساسیت مردم نسبت به این آثار بیشتر شود و بعد از عملیاتی شدن این دو مؤلفه می‌توان از مردم برای حفاظت از آثار کمک گرفت؛ اگرچه تأکید می‌کنم که ابزار، ساز و کار لازم و مسئولیت مستقیم ایجاد و نگهداری این آثار بر عهده شهرداری و دستگاه‌های اجرایی آن است.
او اظهار می‌کند: به خاطر قیمتی که فلزات رنگی و برنز پیداکرده، برخی به سرقت مجسمه‌هایی که دارای این جنس است رو می‌آورند اما بازنگری در نصب آثار، در کنار مواردی که پیش‌تر گفته شد، می‌تواند امکان سرقت را به حداقل برساند.
این مدرس دانشگاه می‌گوید: وقتی مردم به واسطه اطلاع‌رسانی مؤثر با نصب بنر و درج خبر و … ، در جریان تغییر و اتفاقات مربوط به یک مجسمه شهری قرار می گیرند، اطمینان می‌یابند که عملیات اجرا، تحت کنترل شهرداری است و در مقابل، با اطلاع‌رسانی نکردن مناسب و مرتبط در کنار هر فعالیت در محدوده آثار، مشکوک شده و متوجه خلاف و سرقت می‌شوند. به هر روی در صورت فقدان اطلاع‌رسانی، خاطیان با فشار روانی کمتری و چه‌بسا در روز روشن اقدام به خسارت رساندن به این آثار می‌کنند و طبعاً مردم هم در تشخیص سره از ناسره دچار اشکال شده و موقع لزوم، چه بسا مانع کار خلاف نمی‌شوند.
طاهری یادآور می‌شود: سیما و منظر شهری تأثیر مستقیمی بر اندیشه و احساس شهروندان دارد؛ شهر گویی موجودی زنده است که با عملکرد خویش می‌تواند ما را شاد یا ناشاد سازد، شور زندگی دهد یا افسرده‌مان سازد؛ با این وصف، پسندیده است اگر می‌خواهیم در جمیع جهات انسان بهتری باشیم، باید بکوشیم تا شهر بهتری داشته باشیم.
منبع:ایسنا