چگونه بفهمیم خوشبختیم یا توهم خوشبختی داریم؟!

تصور همگانی از مفهومی به نام خوشبختی شاید در یک تصور ساده خلاصه شود. تصور یک زندگی همراه با رفاه مادی و چند فرزند که کار و بار و زندگی دارند و دور سرپدر و مادر می گردند. شاید خوشبختی برای جوان ترها تصور خانه ای مجلل و ماشینی لاچکری و سرمایه ای غیر قابل دسترس و زندگی همراه با شمع و گل و سورپرایزهای روز به روز باشد. اما آیا خوشبختی همین چیزها است؟ اگر چنین باشدکه می توان گفت درصد بالایی از مردم اصلا به مرز این زندگی خوشبخت نخواهند رسید.

اما آیا خوشبختی همین است یا چیزی کمتر یا بیشتر از آن؟!

فریده عزیزی، روانشناس بالینی در گفت وگوبا ایسنا در همین باره گفت: خوشبختی در مفاهیمی نظیر رفاه ذهنی، رضایت داشتن از زندگی، حال خوب داشتن و لذت بردن از لحظه به لحظه‌ی زندگی متجلی می‌شود و احساس سعادت و خوشبختی از درون افراد ناشی می‌شود.
وی ادامه داد: این احساس مبتنی بر علایق، تفکرات و شناخت فرد از خودش و محیط پیرامونش است برهمین اساس احساس رضایت، قانع بودن، شناخت ویژگی‌های شخصیتی خود، همسر و اطرافیان احساس خوشبختی را در وجود افراد افزایش می‌دهد.
وی در رابطه با توهم خوشبختی اظهارکرد: باورهای غلط متعددی توسط زوج‌ها پذیرفته شده است که دلایل متعددی از جمله فرهنگی، خانوادگی، آموزشی، اقتصادی و…دارد و این باورها و تصورات نادرست باعث می‌شود که جوانان در هنگام تصمیم گیری برای ازدواج مسیر اشتباهی بروند و با مشکلات فراوانی روبه رو شوند.
وی ادامه داد: همیشه شاد بودن، رفع نیازها و تحت حمایت و تأیید بودن همیشگی ازجمله توهمات خوشبختی است؛ زیرا شاد بودن به‌عنوان یک فرد یا یک زوج پیوسته و در تمام عمر کار سختی است و هیچ فردی همیشه شاد نیست و برای زوج ها طبیعی است که دوره‌ هایی از ناشادی، کشمکش و پافشاری را تجربه کنند.
وی بابیان اینکه کسی که هدفش از ازدواج همیشه شاد بودن است محکوم به شکست است، افزود: ازجمله پیامدهای مخرب توهم خوشبختی می‌توان به “اختلاف مخرب است”، “در رابطه زناشویی انتظار ذهن خوانی داشتن”، “در نقش‌های جنسیتی انعطاف‌ناپذیری وجود داشتن(یک زن نباید کار خارج از خانه انجم دهد؛ چون به عهده مرد است)”، “کمال گرایی جنسی” و… اشاره کرد.

وی در رابطه با باورهای نادرست از خوشبختی وبدبختی عنوان کرد: انسان موجودی است که توانایی تفکر منفی و مثبت دارد و برخی ذهنیت‌ها مخدوش‌کننده زندگی مشترک هستند و باورهای غیرمنطقی محسوب می‌شوند که از جمله آن‌ها افکار منفی خودکار است.
وی تصریح کرد: افکار منفی خودکار همان جریان افکار عقاید و تصاویر ذهنی هوشیارنه ای است که یک موقعیت خاص موجب آن می‌شود مثلاً خانمی که شوهرش دیر به خانه می‌آید ممکن است این فکر به ذهنش بیاید که همسرم اصلا به من اهمیت نمی‌دهد که این تفکر معمولا واکنشی منفی هم به‌دنبال دارد.
این روانشناس در رابطه با برخی از باورهای غیرمنطقی در زندگی مشترک بیان کرد: من باید آدم خوب و لایقی باشم و همسرم هم باید این را بداند و تایید کند، اگر همسرم با من بدرفتاری کند یا طردم ‌کند دنیا به آخر می‌رسد و این یک فاجعه است، ما باید با هم کاملاً باز و صادق باشیم، ما باید افکار یکدیگر را بخوانیم و تمام نیازهای یکدیگر را برآورده کنیم، حفظ روابط خوب آزاد است، کسی هرگز نمی‌تواند بدون وارد شدن به یک رابطه عاشقانه کامل باشد و باید در حد ایده‌آل عاشق یکدیگر باشیم و… از باورهای نادرست زندگی زناشویی است.
وی ادامه داد: اگر با همسرت اختلاف داری بچه بیاور، وقتی مشکلی بین زن ومرد به وجود آید باید مقصر را پیدا کرد، زن و شوهر خوب نیاز به خانواده و دوستان ندارند،گربه را دم حجله کشتن،هرکسی می تواند خود رابه شکل دلخواه همسرش دربیاورد و… نیز از باورهای غیرمنطقی  و نادرست خانوادگی است.
وی بابیان اینکه افراد انتظارات زیادی از همسرانشان دارند و با ازدواج می‌خواهند به‌طور عام سود مطمئنی نصیبشان شود، اظهار کرد: شناخت انتظارات، بیان آن‌ها و تلاش برای تحقق آن‌ در حد اعتدال چیزی است که خشنودی را در روابط زناشویی محقق می‌کند و داشتن توقع  به‌خودی‌خود مشکلی ندارد و هنگامی‌ ما وارد چرخه آسیب‌زا می‌شویم که این توقعات نابجا و غیرمنطقی باشند.
وی افزود: توقعات نابجا سبب می‌شود از زندگی راضی نباشیم و در انتظار باشیم توهمات ذهنی به وقوع می‌پیوندد و برآورده نشدن توقعات نادرست علت ایجاد حس استرس، نارضایتی و ناامیدی است و به پایه‌های زندگی مشترک لطمه می‌زد و باعث برقراری خشم در ارتباط زن و شوهر و خانواده می‌شود.
فداکاری باعث تداوم زندگی یا سرخوردگی است؟
عزیزی تصریح کرد: کیفیت زندگی زناشویی مفهومی چند بعدی است و شامل ابعاد گوناگون روابط زوجین مانند سازگاری، رضایت، شادی انسجام و تعهد می‌شود همچنین یکی از عوامل تاثیرگذار بر کیفیت زندگی زناشویی و روابط زوجین فداکاری است.
وی افزود: فداکاری در معنای عمومی به مفهوم صرف‌نظر کردن از خواسته‌ها و منافع شخصی به نفع شریک یا به نفع حفظ و تقویت رابطه است در روابط متقابل، زمانی علایق و خواسته های همسران در تعارض با یکدیگر قرار می‌گیرد افراد برای بقای رابطه از اهداف شخصی و آنی خود صرف‌نظر می‌کنند.
این پژوهشگر با بیان اینکه فداکاری در بافت تعاملی زندگی زناشویی ضروری است، ادامه داد: در روابط نزدیک زوجین نیاز به وابستگی متقابل است و ازآن‌جا که هدف از این روابط به دست آوردن صمیمیت است بسیار مهم است که افراد فقط براساس علایق و نیازهای خود عمل نکنند؛ زیرا رفتارهای مبتنی بر خودخواهی مانع ایجاد صمیمیت در روابط هستند و این‌که فردی این‌گونه احساس کند که عملش موجب علاقه در فردی می‌شود که او را دوست دارد و برای رابطه با آن با ارزش است اثر مثبت بسیاری بر روابط آن‌ها و احساس از خودش دارد.
وی با اشاره به اینکه هنگامی‌که فرد احساس کند که عملش تأثیری در علاقه دیگری ندارد فداکاری به‌مثابه آسیب به خود و ادراک و منتهی به کاهش عملکرد رابطه و تهدید سلامت روانی می‌شود، افزود: اگر فداکاری به میزان لازم صورت گیرد و در آن تعادل رعایت شود بر روابط آثار مثبتی دارد ولی اگر فداکاری در حد زیادی به‌صورت مرتب انجام شود بر کیفیت روابط زناشویی و عاطفی فی مابین اثر منفی دارد.
وی اظهار کرد: اگر در روابط زناشویی فقط یکی از زوجین دست به فداکاری بزند و سنگینی رفتارهای فداکارانه تنها بر دوش یکی از زوجین باشد احتمال بروز پیامدهای منفی که آسیب‌زا در روابط بیشتر است.

منبع:ایسنا