چگونه در سایه کتابخوانی، قرنطینه کرونا را به اوقات با هم بودن تبدیل کنیم؟
ایسنا/خوزستان ایام نوروز امسال مصادف شده است با قرنطینه خانگی مقابله با ویروس کرونا که این به خودی خود می‌تواند فرصت مناسبی برای با هم بودن‌های مؤثر و اثربخش باشد. هر چند این اوقات فراغت و خانه نشینی اجباری دو پدیده آلودگی اطلاعات و بار روانی و نگرانی مردم نسبت به شیوع ویروس کرونا را نیز به همراه داشته است، اما با برنامه‌ریزی مناسب و پناه بردن به سایه امن کتاب و خواندن هم می‌توان از آلودگی اطلاعاتی که رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در این ایام ایجاد کرده‌اند خلاص شد و هم بار روانی، استرس و اضطراب ناشی از نگرانیِ بیماری را به نسبت بسیار زیادی کاهش داد.
در کنار مدیریت ساده بهداشت فردی، راه‌های زیادی برای مقابله با آلودگی اطلاعات و اضطراب و بار روانی ویروس کرونا وجود دارد از جمله استفاده عاقلانه از شبکه‌های اجتماعی و محدود کردن زمان استفاده از شبکه‌های اجتماعی، انجام فعالیت‌های فرهنگی از جمله تماشای فیلم، گوش دادن به موسیقی مهمتر از همه سفر به دنیای کتاب و کتاب خواندن. با کتاب خواندن افراد می‌توانند ساعاتی به دور از هیاهوی شبکه‌ها و رسانه‌های اجتماعی خود و خانواده را در مسیر آرامش قرار دهند.
در ایام قرنطینه خانگی حتماً شما هم با این غرولندهای کودکانتان مواجه شده‌اید. “حوصله‌ام سررفته”، “از بیکاری کلافه شده‌ام”، “بازی برایم طراحی کنید”، “مرا سرگرم کنید”، “کرونا کی تموم می‌شه” و…! بنابراین، شما باید چند ترفند سرگرم کننده در قرنطینه نیز در آستین خود داشته باشید تا بتوانید خود و کودکانتان را سرگرم کنید و موج منفی این کلافگی خانوادگی را به حداقل برسانید. راه‌ها و روش‌های زیادی برای سرگرم شدن در خانه در طول قرنطینه خانگی وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها که البته بیشتر مبتنی بر کتاب و خواندن هستند اشاره خواهم کرد. البته نگران نباشید برای تنوع در سرگرم کردن کودکانتان، به روش‌هایی غیر از کتاب و خواندن نیز اشاره خواهم کرد. در ادامه ابتدا به برخی روش‌های مبتنی بر کتاب و خواندن اشاره می‌کنم:
۱-کتاب‌ها را به صورت جمعی بخوانید و جمع‌خوانی را در خانه و در کنار اعضای خانواده اجرا کنید.
۲-بلند خوانی و به ویژه بلندخوانی برای کودکان. بلندخوانی، خواندن یک کتاب با صدای بلند، همراه با بازتاب فضای عاطفی و فراز و فرود داستان برای یک کودک یا گروهی از کودکان است. در بلندخوانی و خواندن جمعی، افزون بر کودکانی که هنوز مهارت خواندن و نوشتن را نیاموخته‌اند، یا بر آن چیرگی کافی ندارند، کودکان بزرگ‌تر نیز در لذت خواندن سهیم می‌شوند. آنها می‌آموزند از زمانی که بسیار کوچک هستند، می‌توانند به دنیای کتاب‌ها سفر کنند و از آن لذت ببرند.
۳-در خانه، نشست‌های کتابخوان راه‌اندازی کنید. کتاب‌های خوانده شده خودتان را با سایر اعضای خانواده به اشتراک بگذارید و اعضای خانواده را تشویق کنید کتاب‌های خوانده شده شان را به اشتراک بگذارند. نگران کتاب چاپی نباشید و از کتاب‌های الکترونیکی استفاده کنید.
۴-برای یافتن کتاب‌های الکترونیکی به سایت‌های مختلفی می‌توانید مراجعه کنید. کتابخانه کودکان و نوجوانان ایران، زیر نظر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران مدیریت می‌شود. این کتابخانه دارای سایتی با طراحی کودکانه و فهرستی از کتاب‌های اسکن شده برای کودکان و نوجوانان به همراه تصاویر صفحات کتاب‌ها است. کتابخانه کودکـان و نوجوانـان بـا هـدف ایجـاد کتابخانـه ای اسـتاندارد و نمونه برای ارائه خدمات به گروه سنی ۷ تا ۱۴ سال ایجاد شده است. تعداد زیادی از کتاب‌ها به صورت الکترونیک از طریق سایت http://icnl.nlai.ir/default.aspx برای عموم قابل دسترس است.
۵-در پویش‌های کتابخوانی و به اشتراک‌گذاری کتاب‌های خوانده شده از طریق شبکه‌های اجتماعی شرکت کنید. به وبسایت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مراجعه کنید www.Iranpl.ir و با این پویش‌ها آشنا شوید.
۶-در مسابقات کتابخوانی که توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور طراحی شده‌اند شرکت کنید. نگران کتاب‌ها نباشید. کتاب‌های مسابقات به صورت الکترونیکی از طریق سایت www.Iranpl.ir قابل دسترس هستند.
۷-هر شب را با قصه‌گویی به پایان ببرید. در خانه فضایی برای قصه‌گویی طراحی کنید. نوستالژی قصه‌گویی مادر بزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها را زنده کنید و این لذت را به کودکانتان انتقال دهید.
۸-می‌توانید به جای تمرکز کامل برای مطالعه کتاب‌های نوشتاری، به کتاب‌های گویا گوش دهید و همزمان با انجام کارهایتان دانش و اطلاعات خود را ارتقا دهید. برای این کار می‌توانید به بخش کتاب‌های صوتی فیدیبو سری بزنید: https://fidibo.com/landing/audiobook#under_header
۹-به کتابخانه بین‌المللی کودکان و نوجوانان سری بزنید. این کتابخانه کتاب‌هایی را برای مطالعه کودکان و نوجوانان با بیش از ۱۰۰ زبان زنده دنیا ارائه می‌دهد که یکی از آنها فارسی است. شما می‌توانید با مراجعه به نشانی http://en.childrenslibrary.org/ وارد صفحه اصلی سایت شده و روی گزینه read books در بالای صفحه کلیک کنید و در صفحه بعد در قسمت language زبان خود را Persian/Farsi قرار دهید تا از کتاب‌های فارسی این مجموعه استفاده کنید.
۱۰-اگر نمی‌دانید برای کودکتان چه کتابخوانی بخرید یا بخوانید حتما سری به سایت هدهد به نشانی https://hodhod.com بزنید. در این سایت در قسمت “گونه‌های کتاب” روی بخش “موضوعی” کلیک کنید تا فهرستی از کتاب‌های کودکان با موضوعات دلخواه را مشاهده و بر اساس نیاز خود انتخاب کنید. کتاب‌ها از طریق سایت هدهد قابل خرید هستند.
۱۱-نوشتن یک رمان مستقل را شروع کنید: با هم کتاب بخوانید و به عنوان یک مؤلفه آموزشی، از بچه ها بخواهید پس از اتمام کتاب، یک رمان جدید بنویسند. یا می‌توانید از آنها بخواهید خلاصه و واکنش کودک نسبت به رمان را بنویسند.
۱۲-کتاب‌های رنگ‌آمیزی را امتحان کنید. البته آنها فقط مخصوص بچه‌ها نیستند، خودتان نیز لذت رنگ آمیزی را بچشید.
۱۳-با خانواده خود کتاب بنویسید. یک کاراکتر انتخاب کنید و هر یک از اعضا در مورد ماجراهای خود یک فصل بنویسند. در نهایت کتاب را با صدای بلند با هم بخوانید.
۱۴-یک نامه بنویسید. پاکت‌ها، تمبرها، قلم‌ها و کاغذها را دوباره احیا کنید. ما در مورد ایمیل صحبت نمی‌کنیم. ما در حال صحبت کردن در مورد نامه‌های نوستالوژیک هستیم. نامه‌ای را برای کسی که دوستش دارید بنوسید، مانند مادربزرگ و پدر پزرگ، یا یکی از اعضای خانواده خود که دور از خانه زندگی می‌کنند.
۱۵-در دفتر خاطرات خود یادداشت‌های روزانه بنویسید. نوشتن افکار خود، روشی کلاسیک برای گذر زمان است.
اما چند پیشنهاد غیر از کتاب و خواندن برای تنوع بخشی به سرگرمی خودت و کودکتان:
۱-نهنگ‌های beluga را در آکواریوم جورجیا تماشا کنید. نهنگ‌های beluga را می توانید به صورت آن لاین در اکواریم جورجیا از طریق لینک زیر به مدت نامحدود ببینید.
۲-از موزه لور فرانسه به صورت آن لاین دیدن کنید. خود و خانواده‌تان را با استفاده از یک تور دیجیتالی به یکی از معروف‌ترین موزه‌های بین‌المللی، لوور، به پاریس فرانسه منتقل کنید. آدرس برای بازدید: https://www.louvre.fr/en/visites-en-ligne
۳-با هم بپزید. کوکی‌ها، کیک ها، شکلات‌ها. هر چیزی! پختن با هم یک درس عالی برای اندازه‌گیری مواد، مواد تشکیل دهنده و البته درست کردن چیزهای خوشمزه است.
۴-یک مهمانی درون خانه‌ای ترتیب دهید با تمام الزامات یک مهمانی واقعی.
۵-فضایی برای یادگیری ایجاد کنید. این کار بچه‌ها را سرگرم نمی‌کند اما یادگیری در خانه را آسان‌تر می‌کند. یک محل کار یا مدرسه را طراحی کنید. این می‌تواند یک میز یا یک مکان خاص در میز آشپزخانه باشد. داشتن یک فضای کاری در واقع می‌تواند به بچه‌ها کمک کند تا تمرکز کنند.
۶-با یکدیگر مصاحبه کنید. مصاحبه مهارت مهمی است. شما و فرزندتان می‌توانید با پرسیدن از یکدیگر به سوالات و یادداشت‌برداری شروع به مصاحبه حضوری کنید. اگر فرزند شما علاقه نشان می‌دهد، می‌تواند با تماس تلفنی با مادربزرگ، پدربزرگ یا اعضای دیگر خانواده به مصاحبه با آنها بپردازد.
۷-مبلمان خانه را با کمک کودکان خود مجدداً تنظیم کنید تا به نظر برسد خانه شما فضایی کاملاً متفاوت است.
۸-شکار گنج را در خانه انجام دهید. شکار گنج، بسیار آسان است و بسته به تعداد کالاهای موجود در آن، ممکن است مدتی ادامه یابد. ۱۰ تا ۲۰ مورد را در خانه مخفی کنید تا بچه‌ها چند ساعت مشغول یافتن آنها شوند.
در پایان تا می‌توانید از این با هم بودن‌های اجباری که شاید دیگر هیچ وقت تکرار نشود لذت ببرید، سرگرم شوید و لذت کتاب و خواندن را از یاد نبرید. ان‌شاالله به زودی با مشارکت یکدیگر زنجیره انتقال ویروس کرونا را از مرزهای ایران خارج خواهیم کرد.
یادداشت از: منصور کوهی‌رستمی (عضو هیأت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز و مدیر کل کتابخانه‌های عمومی استان خوزستان)
منبع:ایسنا