«کاخ مرمر» به روی مردم باز می‌شود؟

به گزارش ایسنا، ۲۸ دی‌ماه سال ۹۸،  پرویز فتاح در یک برنامه تلویزیونی اعلام کرد که درهای کاخ مرمر قرار است بعد از ۴۱ سال بار دیگر به روی مردم باز شود. در بهمن‌ماه همان سال جمعی از خبرنگاران و سفیران کشورهای خارجی موفق شدند این کاخ را ببینند. قرار بود موزه تا دهه فجر برای عموم باز شود اما رییس بنیاد مستضعفان گفت درهای موزه «هنر ایران» در کاخ مرمر به خاطر ویروس کرونا بسته می‌ماند.

فتاح دهم اسفندماه ۹۹ در مراسم افتتاح مجازی این موزه که ۴۰۰ اثر ایرانی را از گنجینه در اختیار بنیاد مستضعفان به نمایش گذاشته است، در سخنانی گفت که این موزه همین حالا برای نمایش آماده است و از امروز اجازه گرفتیم که نخبگان اهل فن و دلسوزان کشور از موزه هنر ایران دیدن کنند. اگر می‌توانستیم زودتر درِ این موزه‌ها را باز می‌کردیم، ولی به خاطر ویروس کرونا باز نکردیم. الان هم ستاد کرونا اجازه ضمنی داده است تا با رعایت پروتکل‌ و آداب، مردم عزیز و توریست‌ها هنر ایران را ببینند.

با این حال، در نیمه مراسم افتتاحیه موزه‌های هنر ایران (کاخ مرمر) و ساختمان دفینه (با نام جدید مجتمع موزه‌ای سردار آسمانی)، مجری برنامه به نقل از مسؤولان بنیاد مستضعفان گفت که موزه هنر ایران از ۲۰ اسفندماه به روی عموم مردم باز می‌شود.

پرویز فتاح در همین مراسم درباره زمان قطعی گشایش درهای کاخ مرمر (موزه هنر ایران) به ایسنا گفت: ما منتظر اعلام ستاد کرونا هستیم. نمی‌دانیم چه فضایی حاکم شود. باید مراقبت کنیم. ولی موزه آماده است. مردم ۲۰ اسفند می‌توانند نوبت بگیرند ‌ بازدید کنند. قبل از آن هم از گروه های‌ خاص مثل سفیران کشورهای خارجی مقیم دعوت می‌شود.

حشمت‌الله قنبری ـ مدیرعامل موسسه موزه‌های بنیاد مستضعفان ـ نیز در مراسم افتتاح آنلاین موزه هنر ایران که با بازگشایی ساختمان موزه دفینه هم‌زمان بود، گفت: ما می‌خواستیم این موزه‌ها در عالی‌ترین سطح از تراز دنیا باشند. موزه هنر ایران در محل کاخ مرمر سابق در ۱۰۰ روز مرمت و بازسازی شد و حدود ۴۵۰ اثر شاخص و فاخر تاریخی از هزاره‌های پیش از میلاد تا معاصر در آن‌جا قرار گرفته و آماده بهره‌برداری است که البته افتتاح آن به علت کرونا تا امروز به تعویق افتاده بود.

کاخ مرمر تا امروز حواشی زیادی داشته است. بهمن‌ماه سال گذشته پرویز فتاح ـ رییس بنیاد مستضعفان ـ در یک برنامه تلویزیونی گفت: حدود ۲۰ – ۲۵ سال قبل مجمع تشخیص مصلحت نظام در این بنای تاریخی مستقر شد، از همان زمان نیز به نظر می‌آید که این استقرار درست نبوده است. مسؤولان نظام نباید در آن کاخ‌ها بنشینند. این کاخ‌ها را ملت از آن نظام گرفته و باید در خدمت ملت قرار بگیرد. مدتی قبل کاخ مرمر تخلیه شد، اما نه به راحتی، بلکه با ادعا و جر و بحث. نمی‌دانستیم شکایت پیش چه کسی ببریم و به ملت چطور بگوییم. اما تلاش‌هایی که صورت گرفته و توسط نهادهایی خاص نیز با جدیت زیاد پیگیری شد، باعث همراهی مجمع تشخیص مصلحت نظام و تخلیه‌ این بنای تاریخی شد.

او اظهار کرد: قرار بود برای برخی مسائل دیگر مانند تشریفات از این بنا استفاده شود که از آن نیز عدول کردند. اکنون ما داریم آن‌جا را به یک موزه در شأن ملت ایران تبدیل می‌کنیم. امیدواریم دهه فجر اعلام کنیم که یک موزه بسیار خوب داخل محوطه و خود آن کاخ ایجاد شود، چیزهایی که آن‌جا به نمایش گذاشته می‌شود، می‌تواند جزو افتخارات ما باشد.

در مردادماه ۹۹ فتاح در یک برنامه تلویزیونی دیگر، اطلاعات تازه‌ای از کاخ مرمر داد و گفت: توافق شده بود به دلیل قرار گرفتن این فضا در نزدیکی دفتر ریاست‌جمهوری،  دولت از آن مکان به عنوانِ محل تشریفات مهمانان خارجی استفاده کند، اما در صحبتی که با آقای روحانی داشتم، او بزرگواری کرد و آن را قبول کرد. حتی در صحبت با آقای واعظی با وجود این‌که کارها برای آن طرح تمام شده بود، اما کاخ در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت تا با همکاری میراث در چهار ماه آن‌جا بازسازی و به موزه هنر ایران تبدیل شد.

او با بیان این‌که کاخ آسیب دیده است اظهار کرد در این کاخ که هنرمندان کشور هنر خود را به نمایش گذاشته‌اند، نمایندگان کشور آسانسور گذاشته‌اند. آن را کنده‌اند. پتک زده‌اند و در طبقه دومِ بنا، حمام و جکوزی و سونا درست کرده‌اند.

فتاح در همان مصاحبه تلویزیونی گفت که اگر کرونا اجازه دهد درهای آن را از خیابان ولی عصر به روی مردم باز می‌کنیم، و حالا دری از خیابان ولیعصر برای ورود بازدیدکنندگان به محوطه کاخ مرمر باز شده و تابلو موزه هنر ایران سردرِ آن نصب شده است؛ اقدامی که تعرض به حریم درجه یک این کاخ محسوب می‌شود.

برای باز کردن دری برای ورود بازدیدکنندگان، گزینه‌های متعددی روی میز بود؛ مثلا از در ورودی مجمع تشخیص مصلحت یا موزه قرآن که همگی در یک محوطه قرار دارند. اما در نهایت، در زمان آماده‌سازی کاخ به عنوان موزه، به جداره‌های مقابل کاخ مرمر و عرصه موزه قرآن تعرض شد.

کاخ مرمر را به دستور رضا پهلوی و با معماری «لئون تادوسیان» ساختند. این کاخ در آغاز به عنوان دفتر کار و محل اقامت زمستانی رضاشاه به بهره‌برداری رسید و تا پیش از تدوین قانون خزانه ملی، جواهرات ملی ایران از کاخ گلستان به این کاخ آورده شده و در زیرزمین آن نگهداری می‌شد.

در سال‌های نخست پادشاهی محمدرضا پهلوی، از این کاخ به عنوان دفتر رسمی شاه پهلوی و محل برگزاری دیدارها، ملاقات‌ها و شرفیابی‌ها استفاده می‌شد. فوزیه و محمدرضا پهلوی در این کاخ با یکدیگر زندگی می‌کردند و مراسم عقد محمدرضا شاه با ثریا اسفندیاری و همچنین مراسم نامزدی‌اش با فرح پهلوی نیز در این کاخ برگزار شد. پس از رخ دادن حادثه ترور شاه در محوطه این کاخ توسط رضا شمس‌آبادی، دفتر ویژه رضا پهلوی به کاخ صاحبقرانیه جابه‌جا شد. این کاخ در سال ۱۳۵۵ به موزه تبدیل شد و تا سال ۱۳۵۷ با عنوان  «موزه پهلوی» قابل بازدید بود.

بعد از انقلاب اسلامی این موزه تعطیل و مدتی از فضای آن به عنوان مقر کمیته انقلاب اسلامی استفاده می‌شد. پس از مدتی این کاخ بدون کاربرد شد تا در میانه‌های دهه ۱۳۷۰ آیت‌الله هاشمی رفسنجانی دفترش در مجمع تشخیص مصلحت نظام را به این کاخ انتقال داد. بخش‌هایی از کاخ مرمر در سال ۱۳۸۷ مرمت و بازسازی شد. این بنای تاریخی که در خیابان ولی‌عصر تقاطع خیابان امام خمینی (ره) قرار دارد سی‌ام خرداد ۱۳۵۷ با شماره‌ ۱۶۰۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

منبع:ایسنا