کاش هیتلر هنردوست نبود!
همه چیز از زندگی ناموفق آدولف هیتلر به عنوان یک هنرمند آغاز شد. درست زمانی که از حضور در آکادمی هنرهای زیبای وین محروم شد. این حس شکست اما سال‌ها بعد با چشیدن طعم قدرت به یک تصمیم عجیب یعنی راه‌اندازی بزرگترین موزه اروپا، تبدیل شد. اینگونه بود که شکار شاهکارهای هنری در میان آتش جنگ آغاز شد.
به گزارش ایسنا، هیتلر به عنوان یکی از خون‌ریزترین رهبران سیاسی جهان شناخته می‌شود، اما در هنر نیز دستی داشت. کلیساهای عجیب، کلیساهای جامع، حومه زیبا و صحنه‌های کنار دریای آرام که تمامی با آب رنگ خلق شده‌اند، آثار هنری هستند که توسط آدولف هیتلر، دیکتاتور آلمان و آتش‌افروز جنگ جهانی دوم پدید آمده‌اند.
علاقه هیتلر به هنر در سن جوانی به وجود آمد و تنش بین او و پدرش (آلویس) او را به اوج رساند. آلویس از فرزندش می‌خواست که شغل عملی‌تری را در اداره گمرک دنبال کند. چند سال پس از مرگ ناگهانی پدر در سال ۱۹۰۳، آدولف به وین مهاجرت کرد و زندگی جدیدی را در آنجا به عنوان یک هنرمند فقیر، در پیش گرفت. او مجبور بود که در پناهگاه بی‌خانمان‌ها زندگی کند و خرج معاشش را از راه فروش کارت پستال به جهانگردان به دست آورد.
هرچند که آکادمی هنرهای زیبای وین دو بار هیتلر را رد کرد و هنر وی را فاقد صلاحیت لازم دانست. او اما پایش را از دنیای هنر نبرید و زمانی که در حال کشورگشایی بود، تصمیم گرفت تا آثار ارزشمند هنری کشور فتح شده را جمع‌آوری کند تا پس از جنگ آنها را در یک موزه بزرگ به نمایش بگذارد؛ آرزوهایی که البته هیچ‌گاه محقق نشد.
سودای جمع‌آوری آثار هنری ارزشمند در میان شعله‌های آتش جنگ، سرنوشت تلخی را برای بسیاری از این آثار رقم زد. برخی از آثار خوشبخت بودند و سال‌ها بعد پیدا شدند و برخی هم در میان صفحات سیاه تاریخ اروپا برای همیشه گم شدند.
در این گزارش برخی از مهمترین آثاری که قربانی طمع نازی‌ها شدند، معرفی می‌شود:
- پرتره مرد جوان از رافائل
پرتره مرد جوان از رافائل یکی از مشهورترین آثار هنری از دست رفته در جنگ جهانی دوم است. این اثر که برای موزه هیتلر از لهستان دزدیده شده بود، در روزهای پایان جنگ برای همیشه ناپدید شد. هرچند که هر از گاهی شایعات تایید نشده‌ای مبنی بر پیدا شدن آن به گوش می‌رسد.
«رافائل» در زمان خود به عنوان هنرمند بسیار محبوبی شناخته می‌شد که هم در طبقه اشرافان و هم بین عموم مردم از ارزش و جایگاه برخوردار بود. «برنارد برنسون» – تاریخدان هنری – در قالب یادداشتی در سال ۱۹۵۲ میلادی «رافائل» را مشهورترین و محبوب‌ترین هنرمند دوران رنسانس توصیف کرد.
- خودنگاره‌ای از ونگوگ
خودنگاره ونگوگ که به عنوان یکی از خاص‌ترین نقاشی‌های این هنرمند محسوب می‌شود، در آلمان و در آتش بمب متفقین نابود یا گم شد. در واقع هنوز درست مشخص نیست که چه بلایی بر سر آثار گم شده جنگ جهانی دوم آماده است. هنوز هم امیدهایی برای یافتن دوباره آنها وجود دارد.
برخی معتقدند که این اثر ونگوگ ممکن است از آتش متفقین در امان مانده باشد. گفته می‌شود تابلو نقاشی «هنرمند در جاده به سمت تاراسکون» که محض احتیاط در معدن نمک قرار داده شده بود، در آخرین روزهای بقای نازی‌ها، دزدیده شده باشد.
این تابلو نقاشی، «ونگوگ» را که لوازم نقاشی‌اش را به همراه دارد در میانه یک جاده به تصویر کشیده است و از این جهت خاص‌ترین خودنگاره این هنرمند شناخته می‌شود که تمام ۳۶ خودنگاره به جا مانده از «ونگوگ» فقط سر یا سر و بخشی از شانه‌هایش را به تصویر می‌کشند.
بیش از ۴۰۰ تابلو نقاشی متعلق به موزه «ماگدبورگ» مخفیانه به معدن نمکی در نزدیکی این موزه انتقال داده شدند. پس از این تخلیه، بمبارانی سبب ویرانی بخشی از این موزه در ژانویه سال ۱۹۴۵ شد.
تابلو نقاشی «هنرمند در جاده به سمت تاراسکون» یکی از ۴۰۰ تابلویی بود که در عمق ۴۶۰ متری معدنی قرار داده شد. اما در بالای همین مجموعه هنری یک کارخانه مخفی برای ساخت موتور جت‌های نیروی هوایی «هیتلر» مشغول فعالیت بود. در ظهر ۱۲ آوریل ۱۹۴۵ نیروهای ایالات متحده به نزدیکی این معدن رسیدند. پس از آن دو آتش‌سوزی در معدن نمک جایی که مجموعه هنری موزه «ماگدبورگ» نگهداری می‌شد، رخ داد: نخستین بار ساعاتی پس از رسیدن نیروهای نظامی ایالات متحده و دیگری در ۳۰ آوریل.
اسناد غیرمحرمانه ارتش ایالات‌متحده نشان می‌دهد آتش‌سوزی‌ها توسط افراد بی‌خانمانی که برای غارت آثار این موزه به معدن وارد شده بودند اتفاق افتاده است. هیچ شواهدی مبنی بر عمدی یا غیرعمدی بودن آن نیز کشف نشده است.«وان السنر» مدیر سابق موزه «ماگدبورگ» اما معتقد است آتش‌سوزی‌ها عمدی بوده‌اند و به عنوان روشی برای غارت آثار به کار رفته‌اند و این احتمال وجود دارد که بسیاری از تابلوها غارت شده باشند. هویت غارتگران احتمالی نیز مشخص نیست؛ آنها می‌توانستند صاحب منصبان نازی، شهروندان آلمانی، کارگران هلندی و لهستانی و یا سربازان ایالات متحده باشند.
شواهد امیدوارکننده‌ای وجود دارد که برخی از مجموعه آثار هنری این موزه نجات پیدا کرده باشند. دو تابلو نقاشی که در آن معدن نمک قرار داده شده بودند به همراه چند طراحی، مجسمه، کتاب آسیب‌دیده بعد از جنگ کشف شدند.
- اثری که به مقصد نرسید
اثر «سنگ‌شکنان» که حدود سال ۱۸۴۹ توسط نقاش فرانسوی ـ گوستاو کوربه ـ کشیده شده بود، از دیگر آثار مفقود شده جهان محسوب می‌شود. اثری که در آن، یک جوان و یک پیر سنگ‌شکن نشان داده می‌شد و یکی از آثار مهم در زمینه رئالیسم اجتماعی محسوب می‌شد.
این نقاشی اولین‌بار در سال ۱۸۵۰ در سالن پاریس به نمایش گذاشته شد، اما در جنگ جهانی دوم به همراه ۱۵۴ تابلو دیگر درحالی که قرار بود به مکان دیگری منتقل شوند، در یک بمباران توسط متفقین در فوریه ۱۹۵۴ برای همیشه از بین رفت.
- دختر گم شده در تاریخ
این شاهکار اثر رامبرانت، از نقاشی‌های مشهور تاریخ هنر قرار بود به همراه ۳۳۲ اثر هنری دیگر در موزه هیتلر نصب شود. ۱۶۲ قطعه از آن زمان یافت شد، اما سرنوشت این اثر آنقدر خوب نبود.
رامبرانت که به نقاش تاریکی‌ها شهرت دارد، به عنوان یکی از بزرگترین نقاشان تاریخ هنر شناخته می‌شود. اگرچه در دوران حیات خود سفارش‌های هنری زیادی و گاهی گرانی را می‌گرفت، اما آنطور که انتظار داشت مورد توجه عموم مردم قرار نگرفته بود و همانند بسیاری از هنرمندان دیگر آثارش سال‌ها مورد توجه قرار گرفت. تا آنجا که امروز آثار رامبرانت در معروف‌ترین موزه‌های جهان نگهداری و جزو گران‌ترین نقاشی‌های جهان دسته‌بندی می‌شود.
منبع:ایسنا