کالمند بهادران مهریز صحنه نبرد انسان و طبیعت
ایسنا/یزد اعطای دو مجوز چرای دام در منطقه حفاظت شده محیط زیست در مهریز، گلایه فعالان و جامعه محلی به علت آسیبهای تلخ ناشی از آن را به همراه داشته است ولی متولیان امر مدعی هستند که صدور مجوزها کاملاً قانونی است.
مدت‌هاست که فعالان محیط زیست و دوستداران طبیعت نسبت به گردشگری ناآگاهانه و طبیعت گردی‌های نابلد، معدن کاری و جاده سازی در بستر طبیعت خصوصاً در مناطق حفاظت شده و تاثیر سوء آن بر حیات گونه‌های زیست محیطی را فریاد می‌زنند اما هر ساله به دور از چشم و توجهات زیست محیطی شاهد صدور مجوز برای چرای دامها بعضاً در چارچوب قانون اما در زمان نامناسب در این عرصه‌ها هستیم؛ مسئله‌ای که گریبان طبیعت را گرفته و انسان را به جنگ طبیعت فرستاده است و متولیان امر بعضاً انکار و گاهاً نیز آن را توجیه می‌کنند.
و امان از مشکلاتی که چرای بی حد و اندازه دامها در مراتع فقیر مناطقی مانند مهریز در استان یزد به وجود می‌آورد و هیچ متولی و مسئولی پاسخگوی این مسئله نیست. چوپانان که عمدتاً در گذشته افراد بومی بوده‌اند امروزه جای خود را به افراد غیربومی داده‌اند و همین مسئله موجب گلایه برخی از جوامع محلی شده چرا که در کنار چرای دام، نارضایتی برخی از مردم و روستاییان را به همراه داشته است.
در گفت‌وگو با روستاییانی که نخواستند از آنها نامی برده شود، از مشکلات دیگری نیز ناشی از چرا دامها توسط چوپانان غیربومی مانند شکار گونه‌های بومی منطقه مانند خرگوش، خارپشت، هوبره و سایر پرندگان نیز توسط این شکارچیان خاموش طبیعت نیز یاد می‌شود.
«مهدی زارع خورمیزی» از فعالان محیط زیست استان در خصوص چرای این دامها که موجب گلایه برخی از فعالان محیط زیستی شده است، به ایسنا می‌گوید: مناطق تحت مدیریت محیط زیست شامل پارک ملی، مناطق حفاظت شده، پناهگاه حیات وحش و شکار ممنوع هستند که حدود ۱۵ درصد مساحت استان یزد را شامل می‌شوند.
وی با بیان این که در این مناطق گونه‌های ارزشمندی زندگی می‌کنند، می‌گوید: بسیاری از آنها نه تنها در ایران بلکه در دنیا بی‌نظیر و کمیاب هستند و گونه‌هایی مانند یوزپلنگ ایرانی، پلنگ ایرانی، گور ایرانی، آهوی ایرانی، گکوی عنکبوتی ایرانی و سوسمار خاردم ایرانی جزو این موارد به شمار می‌روند.
وی با گلایه از این که انسان‌های حریص و طعمه‌کار هیچ وقت به حق خود راضی نیستند، عنوان میکند: با وجود این که ۸۵ درصد از مساحت استان در اختیار انسان‌هاست و می‌توانند در قبال آن هر اقدامی حتی تخریب انجام دهند، باز هم چشم طمع به ۱۵ درصد از مناطق حفاظت شده سازمان محیط زیست در استان دارند.
این فعال محیط زیست استان به نابودی مراتع و زمین‌ها به واسطه عوامل متعددی مانند چرای دام اشاره و خاطرنشان میکند: بشر هر روز با اقداماتی مانند فعالیت‌های معدنی، جاده‌سازی و چرای دام به جنگ با طبیعت می‌رود و طمعکارانه سعی در نابودی آن دارد.
وی صدور پروانه جدید چرای دام را یکی از موضوعات داغ این روزهای استان می‌داند و در این باره می‌گوید: این معظلی است که از بسیاری جهات، آسیب جدی به حیات وحش استان وارد کرده و حتی بسیاری از مردم و جوامع محلی را دچار ضرر و زیان کرده است.
این کارشناس حوزه محیط زیست با بیان این که حضور دام در داخل مناطق و زیستگاه‌های طبیعی مشکلاتی زیادی را برای حیات وحش و طبیعت به وجود آورده است، می‌گوید: انتقال بیماری‌هایی چون طاعون نشخوار کنندگان کوچک و تب برفکی به علفخواران شاخص منطقه از جمله گوسفند وحشی، بزوحشی و آهو از عارضه‌هایی است که هرساله با آن روبرو هستیم.
وی اضافه میکند: هر سال با این مشکلات روبرو هستیم و این موضوع آسیب جدی به جمعیت علفخواران شاخص منطقه وارد میکند.
چرای بیش از حد نگران کننده است
زارع خورمیزی با اشاره به این که چرای بیش از حد دام در زیستگاه‌های استان یزد نگران کننده است، تصریح میکند: چرای بیش از حد دامها در استانی که اقلیمی بسیار حساس و شکننده دارد و وقتی بوته‌ای در آن نابود می‌شود، احتمال جایگزینی آن بسیار کم است، قطعاً پوشش گیاهی را نابود و زیستگاه‌های را از بین خواهد برد.
وی در این باره اضافه میکند: علاوه بر بیایان‌زایی و ایجاد کانون‌های ریزگرد در دراز مدت، باعث آسیب جدی به زندگی مردم و معیشت جوامع محلی از جمله زنبورداران خواهد شد.
این کارشناس اداره کل محیط زیست استان با بیان این که سگ‌های گله همواره یک تهدید بزرگ برای حیات وحش استان هستند، می‌گوید: گزارشات زیادی از حمله به جانوار ارزشمندی و کشتن آنها از جمله یوزپلنگ، کاراکال، گربه پالاس، گربه وحشی، کفتار و دیگر موارد از سوی سگ‌های گله وجود دارد.
وی ادامه می‌دهد: حضور این سگ‌ها می‌تواند ضربه جبران ناپذیری به جمعیت در حال انقراض و با ارزش گونه‌های ارزشمند استان وارد کند.
این فعال محیط زیستی از کشتن گوشتخوارن به وسیله طعمه مسموم و گزارش‌های این مسئله در استان نیز یاد میکند و می‌گوید: این مسئله می‌تواند یک خطر بسیار جدی برای گوشتخواران باشد چرا که سم موجود در طعمه باعث کشته شدن تعداد زیادی از گوشتخوارن شده و در حقیقت یک قتل عام فجیع اتفاق می‌افتد.
وی ادامه می‌دهد: البته سم از بین نرفته و در چرخه غذایی باقی می‌ماند و مجدداً نیز باعث مسمویت حیوانی تغذیه کنندگان از لاشه حیوانات تلف شده به واسطه سم خواهد شد.
زارع با بیان این که بعضاً گزارشاتی مبنی بر شکار، صید و زنده‌گیری، برداشتن تخم و جوجه، کشتن گونه‌های جانوری استان توسط چوپانان غیربومی و ناآگاه رسیده است، می‌گوید: اینها چوپانانی هستند که در دل طبیعت و دور از چشم همه می‌توانند به طبیعت آسیب بزنند.
وی تصریح میکند: آتش سوزی‌های ناشی از سهل انگاری چوپانان در مراتع و تنها جنگل استان نیز ضربات مهلکی و غیرقابل جبرانی به طبیعت استان وارد کرده است.
عکس تزئینی است
اعطای مجوزها قانونی است
در خصوص اعطای این مجوزها در منطقه مهریز پرس و جو کردیم و مشخص شد که مجوزها از سوی اداره منابع طبیعی این شهرستان صادر شده که البته گلایه‌ها فراتر از مشکلات محیط زیستی، مربوط به نوع انحصاری مجوز نیز بود به طوری که مردم محلی معتقدند که این مجوزها و دامها بعضا برای برخی از مسئولان صادر شده و بهره‌بردار این مسئله، در واقع برخی از مسئولان شهرستان هستند.
«سیدعلی باقری» مسئول منابع طبیعی مهریز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در مورد گلایه برخی از مردم از مجوزهای صادر شده برای برخی از مسئولان مهریز، می‌گوید: در خصوص بهره‌برداری دامداران از این مناطق، فراخوان داده و به همه مردم اعلام می‌شود لذا هر فرد واجد شرایطی می‌تواند مشمول صدور مجوز شود.
وی با بیان این که صدور مجوزها براساس ضوابط و قانون انجام شده است، می‌گوید: اولویت ما با دامداران نیازمند مرتع است که البته خودشان مرتع هم نداشته باشند.
این مسئول با بیان این که تمام مناطقی که در مهریز شرایط چرای دام دارد، ممیزی شده و به ذی نفع دامدار تعلق می‌گیرد، می‌گوید: اگر مرتعی شرایط چرای دام داشته باشد، طبق دستورالعمل‌های سازمان به واحد مرتع اعلام می‌شود.
وی با بیان این که بخشی از محدوده‌ها در حوزه منطقه امن محیط زیست است، اظهار میکند: محدوده‌ای که الان در مورد آن بحث می‌شود، جزو مناطق منابع طبیعی است اما بخشی از آن هم در حیطه محیط زیست قرار دارد که قابل چرا و ممیزی است و اگر محیط زیست نخواهد این بخش که براساس قانون قابل چراست را مورد استفاده قرار دهد، باید حقوق عرفی آن را به دامدار متقاضی پرداخت کند.
باقری تصریح میکند: چرای این دامها که اخیراً به انها مجوز داده شده نیز براساس ضوابط و قانون بوده است و تداخلی نیز با این مسئله وجود ندارد.
طبیعت نیاز آیندگان
جدای از نوع مجوز و گلایه‌های مطرح شده، محیط زیست و توجه به آن که همواره مورد غفلت واقع شده، جزو مهمترین نیازهاست که کمتر هم مورد عنایت متولیان امر در استان قرار گرفته است.
«مهدی زارع خورمیزی» کارشناس حوزه محیط زیست استان یزد در خصوص اهمیت توجه به محیط زیست، می‌گوید: قطعاً حفاظت از طبیعت برای ما بسیار سودمندتر خواهد بود، طبیعت زیبایی که در خود هزاران گنج مانند گونه‌های جانوری و گیاهی و برای ما هزاران نعمت به همراه دارد.
به گفته این کارشناس مسئول، راهکار حفاظت از طبیعت، همکاری مردم، جوامع محلی و همچنین هماهنگی ارگان‌های ذیربط است و تا زمانی که این حلقه‌ها در هم قفل نشوند، زنجیره‌ای برای پابند کردن مشکلات محیط زیست به وجود نخواهد آمد.
منبع:ایسنا