کتاب‌هایی درباره حضرت مسیح(ع)
همزمان با تولد حضرت عیسی مسیح(ع)، کتاب «تفسیر بایبل» نوشته جان اچ. هایس و کارل آر. هالدی منتشر شد. به همین مناسبت «چهره مسیح در ادبیات فارسی» نوشته زندهیاد قمر آریان نیز به مخاطبان معرفی شده است.
به گزارش ایسنا، ۲۵ دسامبر، سال‌روز تولد حضرت مسیح علیه‌السلام است. یکی از جامع‌ترین و بهترین آثاری که به نقش حضرت مسیح در ادبیات فارسی پرداخته‌است «چهره مسیح در ادبیات فارسی» نوشته زندهیاد قمر آریان است. این اثر که چاپ اول آن سال ۱۳۶۹ منتشر شده، درحقیقت رساله دکتری او بوده که بعد به‌صورت کتاب منتشر شده‌است.
در این کتاب، نویسنده ابتدا مسیح را در قرآن، انجیل، روایات و تحقیقات جدید بررسی می‌کند و سپس وارد نقش حضرت مسیح در شعر فارسی می‌شود. از رودکی تا قاآنی به ذکر نمونه‌هایی از الفاظ و معانی مربوط به مسیحیت در شعر شاعران مختلف میپردازد:
«دل ترسا همی‌داند کز او کیشش تبه گردد
لباس سوگواران زان قبل پوشد همی ترسا» (کسایی)
«بازآوری به احسان، جان رمیده از تن
احسان توست گویی همچون دم مسیحا» (معزی)
«زهد ورز اقتدا به عیسی کن
طلب او را و ترک دنیا کن
آن شنیدی که از سر سوزی
گفت عیسی به همرهان روزی
زین جهان دل به طمع بردارید
مهر او جمله کینه انگارید» (سنایی)
«دگر نسازدم آب و هوای این گلشن
که آب خضر و دم عیسوی کند ضررم» (نظامی)
«عیسی مرده زنده کرد ، دید فنای خویشتن
زنده جاوید تویی، شمس من و خدای من» (مولوی)
«طبیب راه نشین درد عشق نشناسد
برو به دست کن این مرده دل مسیح دمی« (حافظ)
به گفته قمر آریان «خاقانی» هم به علت آن‌که مادرش مسیحی بوده است و هم به علت تبحری که در تاریخ ملل و مذاهب داشته است، بیشتر از سایر شاعران فارسی‌زبان، از آیین مسیح و عقاید و مناسک نصاری در شعرش یاد کرده است و ترکیبات و تشبیهات و استعارات و تلمیحات زیادی مربوط به مسیح در اشعارش دارد:
اوست عیسی و من حواری او
که حیاتم دهد به حسن جوار
مسیح‌وار پی راستی گرفت آن دل
که بازگونه روی داشت چون خط ترسا
چون مریم از عصمتکده رفته مسیحش آمده
نخل کهن زو نو شده، وز نخل خرما ریخته
و در بخش دیگری از کتاب نیز نمونه‌هایی از تأثیر حضرت مسیح در کتاب‌های نثر فارسی میآورد؛ از کتاب‌های «تاریخ بلعمی»، «شرح تعرف»، «کشف المحجوب»، آثار ناصرخسرو، «کیمیای سعادت»، «مجمل التواریخ و القصص»، «کشف الاسرار»، «اسرارالتوحید»، «مرصاد العباد» و… .
برای مثال در گلستان سعدی آمده است:
«در انجیل آمده است که ای فرزند آدم، اگر توانگری دهمت مشتغل شوی به مال و گر درویش کنمت، تنگدل نشینی.»
و یا در «انسان کامل» عزیز الدین نسفی:
«ای درویش! عیسی کلمه است، و عیسی مانند آدم است. پس آدم هم کلمه باشد. اما عیسی کلمه گفته است که از دهان جهان به آسمان جان میرود، و آدم کلمه نوشته است که از آسمان جان به هندوستان مداد می‌آید.»
و در بخش‌های بعدی کتاب، قبل از نتیجه‌گیری، فرهنگی از لغات و اصطلاحات آیین مسیحیت را که وارد ادبیات فارسی شده است، میآورد و در ذیل هریک نمونه‌هایی از کاربرد آن لغت یا اصطلاح در شعر فارسی؛ مانند دم عیسی، دیر مسیحا، روح القدس، رشته مریم، روزه مریم، زکریا، سوزن عیسی، صومعه و … .
برای مثال در توضیح «نخل مریم» آورده است:
اشارت به شاخه نخلی است که به موجب قرآن مریم هنگام درد زایمان از آن به فرمان الهی رطب چید: و هزی الیک بجذع النخله تساقط علیک رطبا جنیا
زین روی چون کرامت مریم به باغ عمر
از نخل خشک خوشه خرما برآورم» (خاقانی)
(نقل از صفحه شهرستان ادب)
همچنین به تازگی کتاب «تفسیر بایبل» نوشته جان اچ. هایس و کارل آر. هالدی با ترجمه اعظم پویا و سعید شفیعی در ۲۳۹ صفحه با قیمت ۶۸ هزار تومان در نشر نی منتشر شده است.
در معرفی ناشر از این کتاب آمده است: «تفسیر بایبل» برای آشنایی دانشجویان رشته الهیات مسیحی، در حوزه تفسیر و روش‌های تفسیری بایبل است، گرچه هر فرد علاقه‌مند به تفسیر می‌تواند مخاطب آن در این قلمرو علمی باشد. تفسیر چه فعالیتی است؟ تفسیر متن دینی چه فعالیتی است؟ چه ابزارهایی برای مفسر در فهم و تفسیر متن دینی ضروری است؟ و چه روش‌هایی را باید برای دست‌یافتن به معنای متن به کار بست؟ مشخصه مهم کتاب، افزون بر ابزارهای قدیم، پرداختن به روش‌های جدید تفسیر متن دینی است، که با واژه «نقد» بیان می‌شوند. مؤلفان در فصل اول کتاب، درآمدی بلند و زمینه‌ساز برای فصل‌های بعدی کتاب فراهم می‌آورند که در آن‌ها از مباحثی مانند نقد متن، نقد تاریخی، نقد دستور زبانی، نقد ادبی، نقد منبع، نقد صورت، نقد سنت، نقد بازتدوین، نقد ساختارگرا و نقد رسمی یا قانونی سخن به میان می‌آید.
انتهای پیام