“کتانی مسیحی”؛با الهام از اهل بیت(ع) روح انسانیت و محبت را در میان جامعه دمید

به گزارش ایسنا،در آغاز، دکتر خامه یار، رایزن فرهنگی کشورمان در لبنان، با اشاره به دیدار خود با تعداد بسیاری از اندیشمندان مسیحی این دیار و سامان، گفت: به رغم آنکه بسیاری از آنها از دنیا رفته اند اما همچنان با آثار و تألیفات خود زنده و جاودانه هستند. و در مناسبت های مختلف یادی از آنها نمودم مانند، جورج جرداق، ویکتور الکیک، بولس سلامه، و دیگران. و در این میان، سلیمان کتانی، اندیشمند، نویسنده، ادیب، شاعر خلاق و شخصیت مسیحی مشهور لبنانی و یکی از چهره های ماندگاری که قلبی شفاف و زلال و سرشتی پاک و محب اهل بیت داشت و امروز مصادف است با یک صد و نهمین سالگرد ولادت این شخصیت و هفدهمین سالروز درگشت اوست.

رایزن فرهنگی کشورمان در ادامه افزود: در دهه نود قرن میلادی گذشته با وی آشنا شدم، و در منزلش در منطقه زیبای “صنین” در روستای «بسکنتا» حضور یافتم. ایشان به ایران، ملت آن، انقلاب و امام علاقه بسیار داشت و با آغوش گرم از ایرانی‌ها استقبال می‌کرد و به رغم ضعف جسمی و بیماری‌اش با تمام وجودش از ما پذیرایی می‌کرد.

وی افزود:در آن زمان که در حدود ۸۵ سال سن داشت، همچنان از هوش و ذکاوت و بینش و اندیشه‌ای روشن برخوردار بود اما به دلیل لرزش دستانش دیگر توان نگارش و قلم در دست گرفتن را نداشت. اما با این حال اثر فاخر خود را با نام “امام خمینی، شرارة باسم الله و احترق الهشیم” در سال ۱۹۹۶ میلادی به رشته تحریر درآورد و دل عاشقان امام خمینی را همان سال در تهران شاد کرد.

رایزن فرهنگی کشورمان سپس با اشاره به آثار دیگر این ادیب فرزانه گفت: وی پس از آنکه آثار زیبایی را در تاریخ اسلام، و سیره اهل بیت عصمت و طهارت برجای گذاشت سرانجام در سن ۹۲ سالگی و درست در سالروز تولد خود یعنی ۲۹ فوریه ۲۰۰۴م با آرامشی تمام رخت از این دنیا برکشید و آثاری را در حوزه تقریب بین اسلام و مسیحیت و همزیستی مشترک میان مسلمانان و مسیحیان برجای گذاشت. نکته مهم در این همزیستی را  در کلیسای مارجرجس مشاهده کردیم ان زمان که یک کشیش مسیحی و یک روحانی مسلمان بر بدن او نماز گذاردند و همزمان فاتحه و دعا خواندند.

دکتر خامه یار در پایان،و برای نخستین بار به نقل خاطره‌ای از رهبر انقلاب در سال ۱۳۷۳ درباره سلیمانی کتانی پرداخت و گفت: بگذارید یک خاطره‌ای از این کتاب آقای سلیمان کتّانی بگویم. دو کتابِ ایشان به فارسی ترجمه شده؛ یکی الامام علی و یکی فاطمة‏الزّهراء؛ در هر دو ترجمه، مترجم کنار من بوده و ترجمه می‌کرده؛ از عجایب است! یکی‌‏شان آقای جلال الدین فارسی است، نشسته بود و ترجمه می‌کرد، من هم کار دیگری داشتم می‌کردم امّا با ما بود و در شرایطی بود که او نه، امّا من فراری بودم. و امّا آن [کتاب] فاطمة‏الزّهراء را مرحوم آسیّد جعفر قمی ترجمه کرده ــ پسر مرحوم آیت‌‏اللّه‏ قمی ــ و من باز در آن‏ وقت در اطراف مشهد فراری بودم و او هم گفت که من هم می‌خواهم با تو بیایم. او فراری نبود [امّا] آمد با من و همراه من. و من خیلی به او در آن ترجمه کمک کردم. این حقّی است که من به گردن [آقای] سلیمان کتّانی دارم!

حالا که با ایشان مخاطبه شد [بگویم] ما خیلی خوشحالیم که یک قلم خوب و ذوق وافر و اطّلاعات وسیعی از ایشان ـ که یک نویسندهی معروفی است ـ به کار رفته برای معرّفی دو نفر از اعیان اهل‌بیت پیغمبر. و من به‏ عنوان فرزند آن دو بزرگوار از شما تشکّر میکنم.

در ادامه دکتر غالب غانم، رئیس شورای عالی قضایی لبنان،ضمن تشکر از رایزنی بابت برگزاری این وبینار و به مناسبت ایام ولادت امیرمؤمنان علیه السلام به محتوای عهدنامه مالک اشتر اشاره نمود و گفت: عهدنامه مالک اشتر، عدالت، انسان دوستی، محبت و خدمت به فقرا مستمندان و نیازمندان را  به ما می‌آموزد، کدام قانون کشوری و بین‌المللی مانند عهدنامه مالک به عدالت و رسیدگی به حال فقرا و نیازمندان بدون در نظر گرفتن عقیده و گرایش آنها سفارش می‌کند. کجای شرق و غرب عالم را می‌توان یافت با تمام قوانین و دستورالعمل‌ها چنین توجهی به انسان‌ها شده است و سفارش به حاکمان در خویشتن داری و عدم پیروی از شهوات و هوای نفس و مدارا کردن و انصاف با مردم شده است؟ امام علی درسی را به حاکمان می‌دهد که در هیچ قانونی در جهان کنونی نه در شرق و نه در غرب نمی‌توان نظیر آن را یافت.

وی افزود: سلیمان کتانی را باید از آثارش شناخت. این ادیب بزرگ درباره اسلام و پیامبرش و امیرش سخن گفت. سخنانش سحرآمیز بود. قلم و بیانش را در راه خدمت به این امت قرار داد و در پی حق و حقیقت بود و با زبان قلم در راه آن با تمام وجود و امکاناتش قدم برداشت.

دکتر غانم در پایان گفت: وی در کتاب”الجذور” به سرزمین، ملت‌ها، جوامع، نظام های سیاسی، تحولات زبانی و تکوین شخصیت‌های ملی و مفاهیم مختلف می‌پردازد و با دستان خلاق و پرتوان خود، ارزش‌ها را متبلور می‌ساخت و برایش تفاوتی میان مسیحیت و اسلام نبود زیرا هدفی جز خیر و رساندن آن به دیگران نداشت. او از دیوار کعبه، تربت کربلا و جسر بغداد سخن گفت و پیرامون شخصیت‌های آن قلم فرسایی کرد تا حقایق اسلام را آن چنان که هست به دیگر نمایان سازد. ادیب بزرگ ما به میزانی که برداشت کرد توانست به ما عطا کند و به میزانی که درو کرد توانست برویاند.

سپس حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر محمد مهدی تسخیری، ضمن تشکر از رایزنی فرهنگی ایران در لبنان و دکتر خامه یار به جهت برگزاری این وبینار گفت: این گرامیداشت تنها مختص یک فرد نبوده بلکه گرامیداشت اندیشه و ارزش‌هایی است که نویسنده در مسیر انسانیت آن را مجسم نموده و نمی‌توان او را در محدوده واژه‌ها و کلمات قرار داد بلکه تصویری زیبا از او در این مختصر ارائه خواهیم کرد.

وی افزود: وقتی سخن از شخصیتی ادبی و فکری به میان می‌آید نمی‌توان سرزمینی را که در آن پرورش یافته، ندیده گرفت. لبنان با کوچکی مساحتش اما پتانسیل انسانی، فکری و ادبی بالایی دارد و پنجره‌ای به علم و ادب گشوده و کمتر ادیب، شاعر و اندیشمندی از آن یاد نکرده باشد و یا از سرچشمه زلال آن ننوشیده باشد. از جبران گرفته تا ایلیا و امین و میخائیل نعیمه و بشاره و جواهری و البیاتی و صدها هزار شخصیت فکری، ادبی و انسانی.

تسخیری سپس به بیان ویژگی‌های کتانی پرداخته و گفت: وی با اندیشه، ادبیات و زیبایی های کلامش نگاهی فراتر از نگاه مثبت به دیگری داشت، کلمات را به زیبایی در کنار یکدیگر قرار می‌داد و نگارش کتاب تنها یک علاقه شخصی برای او نبوده بلکه مسیری برای شناخت جامعه‌ای بزرگ با تکیه بر فطرت و انسانیت بود و هدفی والا را دنبال می‌کرد و فراتر از مذاهب و قومیت‌ها و جغرافیا حرکت می‌کرد چرا که بر اساس فطرت و انسانیت استوار شده بود. لذا سخن از عیسی مسیح و حضرت محمد را در کنار یکدیگر می‌دید و عیسی را الگویی برای پیامبران عظام و حضرت محمد، علی و فاطمه زهرا صلوات الله علیهم را تجسم این انبیا می‌دید.

رئیس مرکز گفتگوی ادیان و فرهنگ ها با اشاره به روح لطیف این نویسنده، گفت: وی مواضع بسیار چشمگیری در حوزه مقاومت در برابر ظلم و اشغالگری و استکبار داشت و مقاومت را ناشی از بیداری جامعه و توجه به ارزش‌های انسانی می دانست و اگر این بیداری از دهها سال قبل وجود داشت تاکنون دیگر هیچ اثری از صهیونیست‌ها باقی نمی‌ماند. لذا مسیحیت که خواستار محبت بود همزمان خواهان مقاومت و دفاع مشروع از خود، آبرو و سرزمین بود و این همان مقاومتی بود که حضرت مسیح و پس از ایشان حضرت محمد و علی سلام الله علیهم داشتند.

وی در پایان با اشاره به برخی از ویژگی‌های کتانی گفت: او با خودش نیز صادق بود اضافه بر این که با جامعه و انسان نیز چنین بود. زمانی که زندگی اهل بیت پیامبر علیهم السلام را مطالعه کرد درباره زندگی آنها و ویژگی‌های آن بزرگواران نوشت و در پایان عمر خود نیز همان گونه که گفت که همچنان خواهان ادامه این مسیر تا پایان راه است. وی به من گفت که اگر درباره آنها مطالعه نمی‌کرد چیزی از آنها نمی دانست اما پس از مطالعه به عظمت آنها و اهدافشان دریافت، و در دنیای صداقت و قهرمانی آنها غوطه ور شد و برخلاف جریان که یک مسیحی بود حرکت کرد، لذا همه را مسلمان در برابر خداوند و محمد را تحقق دهنده وعده‌های عیسی می دانست.

در ادامه، کشیش نعمه صلیبا، پژوهشگر مسائل روابط اسلام با مسیحیت، ضمن تشکر از دکتر خامه یار به جهت برگزاری این نشست، گفت: در حال حاضر ما به گفتمان عقیدتی، به گفتگوی میان اسلام و مسیحیت و گفتگویی برای زندگی نظر داریم، و باعث شده تا همزیستی را در لبنان نسبت به دیگر کشورهای عربی، آسان تر کند. وجود چنین فضایی باعث شد تا سلیمان کتانی بتواند با آرامش تمام و در فضایی‌ به دور از شرایط حاکم بر منطقه، تراوشات ذهنی خود را بر روی کاغذ بنگارد و فراموش نکنیم که سلیمان کتانی در شرایطی بسیار سخت و در فضایی تاریک در تاریخ لبنان چنین نوشته‌هایی را به جامعه تقدیم کرد. در حال حاضر نیز از کتانی به عنوان ماده بحث‌های گفتگوی میان اسلام و مسیحیت استفاده می‌کنیم. وی هراسی به دل راه نداد و از اهل بیت پیامبر اسلام نوشت، باید گفت چگونه انسانی می‌تواند در دریایی خارج از اعتقادات خود شنا کند.

وی افزود: کتانی روح انسانیت و محبت را در میان ما دمید و الگویی را به جامعه ارائه نمود. او ادیبی در خدمت به گفتگو میان ادیان بود و به پرسش‌هایی پاسخ داد که ۱۴۰۰ سال در ذهن ما بی جواب باقی مانده بود.

کشیش صلیبا در پایان گفت: ما امروز بار دیگر بر همزیستی مشترک به عنوان برادرانی در یکدیگر تأکید می‌کنیم، کتانی مانند دیگر برادران خود خلیل جبران، بولس سلامه، جورج شکور، کاردینال جورج خضر و دیگران که توانستند با اندیشه خود دیگران را روشن کنند و باید بگوئیم که همه ما در برابر خداوند مسلمان هستیم. امروز که اسلام هراسی کشورهای جهان را فرا گرفته ما به عنوان مسیحیان شرق باید در خط مقدم دفاع از مسلمانان قرار گیریم. در سفری که در ایام اربعین به مشهد مقدس داشتم باید بگویم که آن سفر تأثیر عمیقی بر روی من برجای گذاشت به من احساس اطمینان، آرامش، و احساس برادری با دیگر انسان‌ها را داد. آثار سلیمان کتانی در برابر تندروی های مذهبی و دینی ایستاد و جلوی گفتمان خشونت آمیز و تندروی‌ها را گرفت. و الگویی را در عرصه گفتگوی میان مسیحیت و اسلام در دوران تاریک لبنان ارائه نمود و توانست از اهل بیت سخن بگوید و آنها را معرفی نماید و در این راستا نیز جوایزی را دریافت کرد.

سپس حجت‌الاسلام و المسلمین، دکتر ناصر رفیعی، عضو هیئت علمی و رئیس دپارتمان تاریخ جامعة المصطفی، ضمن تبریک ایام ماه رجب و تشکر بابت برگزاری این نشست، به معرفی آثار سلیمان کتانی پرداخت و گفت: سال گذشته نام کتاب کتانی را در سخنانم در محضر رهبر معظم انقلاب بردم، کتاب “فاطمة الزهرا وتر فی غمد”، هنگامی که از منبر پایین آمدم ، رهبر انقلاب فرمودند که سلیمان کتانی، ادیب بود و تعریف بسیار از ایشان کرده و گفتند: نظیر ایشان بسیار کم است، و سید موسی صدر مقدمه ای بر این کتاب نگاشته و به خاطره دیدارشان با سلیمان کتانی اشاره نمودند.

وی افزود:  من بیشتر تألیفات سلیمان کتانی را مطالعه کرده‌ام و همان گونه که دوستان اشاره کردند او ادیب بود. اما نکته مهم درباره کتانی این است که وی آگاه به تاریخ و حوادث و رخدادها بود و فردی با انصاف بود و به رغم مسیحی بودنش، اطلاع عمیق و آگاهی بالایی نسبت به حوادث تاریخ اسلام داشت.

رئیس دپارتمان تاریخ جامعه المصطفی گفت: بسیاری از تألیفات او را مطالعه کردم اما کتاب ” فاطمة الزهراء وتر فی غمد ” با دیگر کتاب هایش تفاوت می کند، با این حال تمام کتابهای وی از کیفیت بالایی برخوردار و قابل استفاده هستند. وی در این کتابش می‌گوید: درباره فاطمه زهرا با شیفتگی از جمال، عفت و عشق نگاشتم.زهرا که در اوج تابلوهای این میدان ایستاده، گویی نیزه و شمشیری در نیام است.

دکتر رفیعی در پایان گفت: از ویژگی‌های کتانی این است که از مسائلی که باعث ایجاد اختلاف و تفرقه میان مسلمانان می‌شود جلوگیری می‌کند و زمانی که داستان سقیفه و سخنرانی‌های حضرت زهرا را نقل می کند،از آنها منصفانه یاد می‌کند و همواره در گفتارش ادب را رعایت می‌کند و در زمانی که به ذکر امامت امیرمؤمنان یا مسئله همسران پیامبر می‌پردازد،با دلیل و برهان آن را شرح می‌دهد.این وبینار مطالب بسیاری را درباره سلیمان کتانی به ما آموخت.

سپس کشیش طونی غانم ،پژوهشگر مسائل گفتگوی اسلام و مسیحیت، ضمن اشاره به توجه کتانی به اصول سلیم و ارزش‌های انسانی گفت: او مانند هر ادیب دیگری نبود، بلکه نمادی از فرهیختگانی بود که آثار روشنگر او، تؤام با خلاقیت و مطالبی نو بود، لذا فردی کم نظیر در این رابطه به شمار می‌رود.

وی افزود: او به رغم شهرتی که داشت، اما در خانه اش در “بسکنتا” در کنجی عزلت گزید، و به نگارش آثار ارزشمندی پرداخت که همتای نوشته‌های میخائیل نعیمه و عبدالله غانم بود.اما آن چه که او را از دیگران متمایز می‌کند آثارش درباره حضرت مسیح، حضرت محمد و امام علی و نیز لبنان بود. میراثی واقعی درباره لبنان، اسلام و ادبیات به شمار می‌رود، لذا با رفتن او چراغی روشن خاموش گردید، اما پرتو آثارش همواره در آسمان مجد و جاودانگی می‌درخشد.

این پژوهشگر مسائل گفتگوی اسلام و مسیحیت، سپس به معرفی اثر سلیمان کتانی درباره امام علی علیه السلام پرداخت و خاطرنشان کرد: افراد بسیاری که کتاب وی را مطالعه می‌کنند گمان می‌برند که او مسلمان و شیعه بوده و شیفته حضرت علی علیه السلام، اما زمانی که متوجه می‌شوند مسیحی است و بیانی بسیار شیوا در نوشته هایش دارد، حیرت زده می‌شوند. زمانی که از او سئوال می شود که چرا علی را دوست داری؟ پاسخ می‌دهد: علی را دوست دارم که تحفه‌ای از تحفه‌های اندیشه و به معنای کلمه “علی” و والا مرتبه است، و در دوران زندگی بشریت، مقطعی تاریخی از انسانیت به شمار می‌رود. او زاهدی متخلق به ایمان و تقوا در دنیا بود و صاحب حق و قدرت بود که منادی عدالت و انصاف برای همگان بود. عشق و اخلاص دو ریسمان مستحکمی بودند که با قدرت و اراده آن حضرت در کنار هم قرار گرفتند، لذا دین و دنیا در وجود وی جمع شده بود.

وی گفت: سلیمان کتانی از جمله افرادی بود که در همان مسیر علی بن ابیطالب قدم برمی‌داشتند، در عرصه پژوهش، شمشیر علی را برداشته بود و مجاهدی مقاوم بر ضد نادانی، ظلم، تعصب و طایفه گری بود.اهل بیت علیهم السلام نیز منبع  الهام گرفتن از آن بزرگواران بود. وی از قید و بند تعصب و حساسیت‌های مذهبی و دینی عبور کرده بود لذا ارزش‌های انسانی شخصیت امام علی وجودش را فرا گرفته بود بنابراین از علی نوشت و قلمش در توصیف ساحل محمد به رقص درآمد و او را ابری باران زا و رحمتی فراگیر برای جهانیان توصیف نمود.لذا باید گفت که برای کتانی، انسان، و حقوق بشر و صیانت از کرامت انسان‌ها و مقابله با ظلم و تجاوز به حریم انسانیت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. کتانی تمام توانایی خود را در راه ارزش‌ها قرار داده بود تا بتواند ضمن ایجاد رابطه و همکاری میان انسان ها، از حریم حق دفاع کند.

طونی غانم در پایان گفت: نگاه وی به دین نگاهی متمدنانه و با هدف حفظ حیات انسان و آرزوهای او همراه با تقویت ارزش‌ها اخلاقی، روانی و زیبایی‌های درونی بود. لذا با خلاقیت تمام تلاش می‌نمود تا هوادارانش را به همکاری، تکافل و همبستگی میان یکدیگر تشویق کند و ارزش‌های دینی و انسانی را در وجود آنان متجلی سازد. ما امروز به وجود چنین شخصیتی بیش از گذشته نیازمندیم تا بتوانند ارزش‌های اخلاقی را با بیان و قلم خود در جامعه ترویج کنند و این ارزش‌ها را در جان‌ها احیا کنند.

سپس شیخ حسن شحاده، دبیر کل مرکز گفتگوی ادیان، فرهنگ‌ها و توسعه، توصیف عنوان این وبینار گفت: امامت ارزش‌ها را امام علی علیه السلام به ما معرفی نمود که فرمود: دین خدا با شخصیت‌ها شناخته نخواهد شد. بلکه معیار شناخت آن حق است پس حق را بشناس تا بتوانی اهلش را بشناسی. لذا باید گفت تمام فعالیت‌های کتانی آمیخته با هنر، ادب و ارزش‌های دینی بود و آثارش پیرامون سیره طاهرین بود.

در ادامه، دکتر صادق المخزومی، رئیس مؤسسه فرهنگی ادیان و گفتگو در نجف اشرف، ضمن اشاره به این مطلب که امیرمؤمنان نخستین کسی بود که گفتگوی میان ادیان و به ویژه مسیحیت با اسلام را رواج داد، گفت: نجف اشرف در حال آماده سازی نخستین دیدار پاپ فرنسیس با آیت‌الله سیستانی قرار دارد چرا که باعث تقویت تعددگرایی و همزیستی مسالمت آمیز میان ادیان خواهد شد.

وی ضمن ارائه تاریخچه‌ای از روابط اسلام و مسیحیت که از قرن هفتم آغاز شد، گفت: از آغاز قرن بیستم علمای مسیحی توجه ویژه ای به امام علی علیه السلام پیدا کردند مانند بولس سلامه، امین نخله، فؤاد فرام و جورج جرداق و سلیمان کتانی، از جمله نویسندگان لبنانی بودند که از امیرمؤمنان نوشتند، اما تفاوت سلیمان کتانی با آنها در این بود که او بیشتر از دیگران به مطالعه شخصیت امام علی و فاطمه زهرا پرداخت و نوشته‌هایش دامنه بیشتری از اهل بیت را شامل شد از امام مجتبی، امام حسین، امام زین العابدین امام باقر، امام جعفر صادق و امام کاظم علیهم السلام نوشت. در هریک از نوشته‌هایش به گوشه‌ای از صفات این بزرگواران پرداخته و همین امر باعث شده تا شرق شناسان به نوشته هایش توجه ویژه ای داشته باشند.

رئیس مؤسسه فرهنگی ادیان و گفتگو در نجف اشرف در پایان گفت: سلیمان کتانی میان فاطمه زهرا و حضرت مریم مقایسه ای انجام داد و حضرت زهرا را همتای حضرت مریم معرفی کرد و در این موضوع به ارزش‌های والایی از شخصیت آن بانو اشاره کرده است. از جمله شجاعت زنی که در برابر مردان می‌ایستد و این شجاعت را الهام گرفته از حضرت خدیجه قهرمان اسلام می‌داند و از سوی دیگر حضرت زهرا را یکی از حاضران در جریان مباهله با مسیحیان منطقه نجران یاد می‌کند که محور آن جمع حاضر بود.  و زندگی آن بانو را از حالت سنتی خارج می‌کند و با آرایه‌های ادبی به آن چهره‌ای ادبی به آن می دهد.

در ادامه فهد الباشا، نویسنده و روزنامه نگار معاصر مرحوم، ضمن تشکر از رایزنی فرهنگی ایران در لبنان که برای بار دوم این چهره ادبی را مورد تکریم قرار می‌دهد، گفت: در این فرصت کوتاه نمی‌توان به تمام ابعاد شخصیتی این ادیب پرداخت، وی به تمام مسائل ارزشی توجهی خاص داشت و در طول هفتاد و پنج سال در میدان سخن و قلم به جهاد و مبارزه پرداخت. لذا اگر بخواهیم درباره وی سخن بگوئیم باید به اندیشه و محیطی که در آن رشد کرد نظری بیاندازیم.

وی ضمن اشاره به کتاب “محمد الشاطئ و السحاب” (محمد ساحل و ابر باران زا)افزود: کسی که این کتاب را مطالعه کرده باشد به گرایش دینی کتانی واقف خواهد شد چرا که او را شیفته اهل بیت خواهد یافت و به هریک از آثار او اگر بنگریم ثمراتی دیگر را خواهیم چید. او اسلام محمدی را با حقیقتش توانست از دل تاریخ بیرون بکشد و نور آن را به چشمان خوانندگان آثارش بنمایاند.

فهد الباشا در پایان گفت: ادبیات “کتانی” ادبیاتی متعهد و هدفمند بود و تؤام با حکمت و کلماتی زیبا بود و بنا به گفته وی: در پی حقیقتی بزرگ با هدف رسیدن به زندگی بهتر، زیباتر و ارزشمندتر هستم. لذا او مناره ادبیات، و آینه‌ای بود که راه را نشان می‌داد، ادیبی سرشار از ارزش‌ها و درختی پر ثمر بود.

در ادامه نایف معتوق، نویسنده معاصر سلیمان کتانی، ضمن معرفی کتانی به عنوان جریانی که تا آخرین لحظه حیات خود از حرکت باز نایستاد، گفت: کتانی  پس از فارغ‌التحصیل شدن در رشته فلسفه به شغل معلمی روی آورد و حدود بیست سال به عنوان دبیر ادبیات عرب مشغول تدریس در مدارس مختلف بود. و سپس به شغل کشاورزی روی آورد و همین امر باعث گردید تا فرصت بیشتری برای نوشتن پیدا کند و البته پیش از این نیز در زمان تدریس در مدارس نمایشنامه‌های تئاتر دانش آموزان را می‌نوشت که نخستین کتاب وی نیز نمایشنامه “امل و یأس” بود که در سال ۱۹۳۲م منتشر شد.

وی افزود: او از همین سال به عضویت حزب قومی اجتماعی سوریه درآمد و برخی نوشته‌های ادبی او نیز در همین راستا نگاشته شد. سپس نگاهش به اهل بیت و زندگی آنها معطوف شد، لذا پس از مطالعه فراوان درباره زندگی آل البیت نگاهش معطوف به ارزش‌های اخلاقی و عظمت شخصیت آنان گردید، لذا آثار موجود پیرامون اهل البیت نتیجه مطالعه عمیق درباره شخصیت آنها به شمار می‌رود.

نایف معتوق سپس با اشاره به دیگر آثار وی با عنوان “الجذور”، “محمد الشاطئ و السحاب” “یسوع ابد الانسان” و آثاری دیگر به شرح محتوای بخشی از آنها می‌پردازد و به سناریویی که درباره جبران خلیل جبران نوشته اشاره می‌کند و نیز کتابی که در انتقاد از شخصیت میخائیل نعیمه نگاشته را یاد می‌کند اما ضمن انتقاد محترمانه همچنین از توانایی ادبی و بی‌نظیر او نیز یاد می‌کند.

این نویسنده معاصر کتانی، در پایان با اشاره به جوایزی که کتانی پس از نگارش کتاب ” الإمام علیّ نبراس ومتراس ” ، “فاطمة الزهراء وترٌ فی غِمدٍ” و “الإمام الحسن الکوثر المهدور” دریافت می‌کند به مراسم گرامیداشتی که در سال ۲۰۰۰ از سوی حزب الله برگزار شد اشاره می‌کند و سخن خود را با جمله از کتانی پایان می‌دهد که گفت: لبنان در حال خونریزی از هر دوپهلویش قرار دارد.

سپس خانم لیندا طبوش، استاد فلسفه و روانشناسی دانشگاه لبنان، با تشکر از رایزن فرهنگی کشورمان و تبریک به مناسبت سالروز ولادت امیرمؤمنان امام علی علیه السلام و درود به روان این ادیب و اندیشمند گفت: سلیمان کتانی صاحب بصیرت و اندیشه‌ای بیدار بود و از اختلافات قومی و طایفه‌ای دوری می‌جست، او فرزند تمدن لبنان و مهد فرهنگ‌ها، سرزمین انبیا و میدان گفتگوست، او فرهیخته ای از سرزمینم است، معلم جاودانه‌ای که در اندیشه انسانی فلسفه معاصر با ذهنی خالی از هرگونه شائبه و تصاویر منفی، مربی عشق و بخشندگی بود. از مقاومت سخن گفت و از ایستادگی، از بلاغت و فصاحت در زیباترین توصیف آن از اهل بیت پیامبر سخن گفت.

وی افزود: او از شیوه سخنوری امیرمؤمنان بهره برد و قلمش را در راه خدمت به انسان و بالا بردن مفاهیم اخلاقی و ایجاد وحدت میان ادیان بکار برد. لذا میان کلیسا و مسجد، انجیل و قرآن در چارچوب اندیشه انسانی وحدت ایجاد کرد.

خانم طبوش در ادامه گفت: عشق او به اهل بیت پیامبر اکرم، پس از آن نمود پیدا کرد که اوقات خود را صرف مطالعه درباره آن بزرگوران صرف نمود و نتیجه سفرش به نجف اشرف، کتاب”علی نبراس و متراس” بود. ما در سال ۲۰۰۲ از کتاب”فاطمه وتر فی غمد” در مدارس المهدی با این چهره ادبی و نویسنده نام آشنا، آشنا شدیم. سلیمان کتانی شعاعی از مسیح، محمد، علی و فاطمه بود، گوهر نابی در ادبیات و از موالیان اهل بیت بود و از اندک افرادی بود که بدون تأثیر پذیری از سیاست، طایفه و مذهب و دین، قلمش، و افکارش را در خدمت به اهل بیت قرار داده بود.

وی در پایان گفت: از کتانی درس‌های ذیل را فرا می گیریم: اهل بیت در قلب انسان‌ها جای دارند؛ توفیق از آن خداوند است؛ یک نویسنده می‌تواند حقیقت را کشف کند و به زیبایی بیان کند؛ انسان می‌تواند خود را به زیباترین فضایل اخلاقی بیاراید؛ به ارزش‌ها پایبند باشد؛ از وحشیگری نفس بیرون برود و در پناه عقل و اندیشه آزاد قرار گیرد؛ به پیشینه ارزشمند تاریخ گذشتگان خود افتخار کند؛ از  ارزش مقاومت دفاع کند؛ و در نهایت همانند مریم مقدس و حضرت زهرا عفیف باشد.

سپس جورج حداد، مدیر سابق آموزش ابتدایی آموزش و پرورش، اشعاری را در ستایش کتانی از سروده‌هایش را قرائت کرد و سپس گفت: کتانی بر این باور بود که جامعه باید وحدت داشته باشد چرا که مشرق زمین دارای تمدنی سرشار از علم، هنر و اندیشه را با خود دارد و به این سخن کتانی اشاره می‌کند که گفته است:”لبنان هیچگاه در گذشته‌های دور محدودیت نداشته و همواره آزاد بوده است”.

وی افزود: کتانی که درآمریکا به دنیا آمد، در سن دوسالگی به زادگاه پدری خود به همراه خانواده‌اش بازگشت، دروس ابتدایی را در روستای”بسکنتا” و تحصیلات دیگر را در”کسروان” گذراند و در بیروت مدرک فلسفه خود را اخذ نمود. سپس در مدارس روستا به تدریس مشغول شد و نمایشنامه‌هایی را از همان زمان برای دانش‌آموزان می‌نگاشت، که می‌توان به نمایشنامه‌های: “امل و یأس”،”ملح اغسطس”،”محاکمة هارون الرشید”،”مصرع کلب”،”فرخ حسون”،”فتاة غسان”و”الوعی” اشاره نمود.

حداد در ادامه گفت: سپس به شغل کشاورزی و باغداری باغ‌های سیب روی آورد. از آن پس بود که قلم به دست گرفت و آثار متعددی را در عرصه‌های مختلف خلق کرد و از آن جمله بحثی را پیرامون صنعت گردشگری در لبنان نوشت که مورد توجه بسیار قرار گرفت. همچنین درباره جبران خلیل جبران، میخائیل نعیمه، و داستان هایی برای کودکان مانند داستان‌های: “غزالة قاع الریم”؛”جوزة الدب”و”نیف تیتی” را نگاشت و آثاری در حوزه ادبیات ملی با عنوان “الجذور” را نگاشت. در حوزه دین و ارزش‌ها عناوینی مانند:”یسوع ابد الانسان”،”محمد شاطئ و سحاب”،”فاطمة الزهراء وتر فی غمد”،”الامام علی نبراس و متراس و قداس”، و کتاب هایی درباره امام حسن و امام حسین، امام خمینی و.. به رشته تحریر درآورد و جوایزی را نیز از نجف اشرف، کربلا و بیروت دریافت نمود.

وی در پایان گفت: کمتر انسان‌هایی یافت می‌شوند که در مسیر امام علی بن ابیطالب حرکت می‌کنند و زندگی خود را وقف نسل‌های آینده می‌کنند تا چراغ راهی برای رهروان راه حقیقت شوند.

در پایان فرانسوا حبیقه، رئیس جنبش فرهنگی”بسکنتا” که از زادگاه سلیمان کتانی سخن می گفت، ضمن ابلاغ سلام و درود اهالی این روستا و جنبش فرهنگی آن، گفت: از روستای بسکنتا که خاستگاه شجاعت و ایمان، علم و علما، فرهیختگان، ادیبان و فقهاست با شما سخن می‌گویم، روستایی که تنها سلاح آنان، سخن بوده که مزیّن به علم می باشد. باید بگویم سلیمان کتانی درباره انبیا، حضرت مسیح، پیامبر اسلام، فاطمه، حسن و حسین مطالبی را نگاشت و جوایز متعددی را نیز به دست آورد که مهمترین آنها زیارت عتبات عالیات در عراق بود.

وی در ادامه به مهمترین تألیفات کتانی اشاره نمود و گفت: کتاب” الامام الحسن والکوثر المهدور”(امام حسن و کوثر رها شده) ، و نیز کتاب ” الامام الحسن فی حلّة البرفیر” و تألیفاتی درباره ادبای لبنان مانند جبران خلیل جبران، میخائیل نعیمه و خانم”می زیاده ” نگاشته  و در سال ۱۹۳۰م رُمان “امل و یأس”(امید و نا امیدی) به رشته تحریر درآورد. شیوه روان و سلیس او در نگارش، باعث گردید تا از همتایان خود پیشی بگیرد و می‌توان او را در روانی نوشتار، به “ابن مُقفع” تشبیه نمود.

رئیس جنبش فرهنگی”بسکنتا” سپس به جایگاه مردمی و اجتماعی این ادیب و پیشینه تحصیلی،آموزشی و ادبی وی اشاره نمود و گفت: ایشان در مدارس مختلفی در این روستا به تدریش مشغول بود و فعالیت های فرهنگی، آموزشی و اجتماعی فراوانی نیز در این راستا داشت، لذا جنبش فرهنگی”بسکنتا” در سال میلادی گرامیداشتی را با حضور رایزن فرهنگی وقت حجت‌الاسلام و المسلمین محمد شریعتی در بیروت برگزار نمود. و آن زمان از سوی رئیس رجمهور وقت “الیاس هراوای” نشان لیاقت به وی اعطا شد.

وی در پایان به برخی از صفات و روحیات این ادیب فرهیخته اشاره نمود و گفت: از ویژگی‌های اخلاقی او، انعطاف پذیری، گذشت، احترام به رأی دیگران، روحیه اجتماعی، دوستدار مردم و جانفشانی در راه خدمت به آنها بود.

انتهای پیام

منبع:ایسنا