کرونا با بازار کتاب چه کرد؟
ایسنا/خراسان رضوی شیوع ویروس کرونا ضربه زیادی به همه حوزه‌های فرهنگی و هنری وارد ساخته است، اما تأثیر آن بر بازار کتاب متفاوت بوده است. گفت‌وگو با ناشران نشان می‌دهد در حالی که فروش حضوری کتاب کاهش یافته، اما فروش آنلاین و افزایش مطالعه تا حدودی آن را جبران کرده است.
گرانی کاغذ، افزایش هزینه‌ها، کاهش قدرت خرید مردم و گسترش اینترنت و ظهور شبکه‌های اجتماعی از جمله عواملی بوده که در سال‌های گذشته بازار کتاب را با چالش‌های جدی رو به رو کرده است. شیوع ویروس کرونا نیز بر مشکلات بازار کتاب افزوده و این صنعت فرهنگی را بیش از پیش با رکود مواجه کرده است.
گفت‌وگو با مدیران انتشارات و کتابفروشی‌ها مطرح مشهد نشان می‌دهد، در حالی که تعدادی از آنان از آثار مخرب کرونا بر انتشارات و کتابفروشی‌ها سخن گفته و خواهان افزایش حمایت از این قشر هستند، برخی دیگر معتقدند که کرونا تأثیر چندانی بر روی حوزه نشر و فروش کتاب نداشته است.
با شیوع کرونا اوضاع بازار کتاب خوب بوده است
مدیر انتشارات شمشاد می‌گوید که با شیوع کرونا در سال گذشته، اوضاع بازار کتاب به دلیل ماندن افراد در منزل بسیار خوب بود.
امید خواجه محمودآبادی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به این‌که حدود پنج سال است که به حوزه نشر ورود پیدا کرده اظهار می‌کند: حوزه کاری این انتشارات در طی سال گذشته ادبیات و رمان بود، اما در دو سال اخیر بر روی روانشناسی جامعه متمرکز شده ایم.
وی با تاکید بر این‌که «اگر مردم از اوقات فراغت بیشتری برخوردار باشند، کتابخوانی در اولویت قرار خواهد گرفت»، بیان می‌کند: کرونا تأثیر چندانی بر حوزه نشر و فروش کتاب نداشته است و این حوزه آن چنان از بالا و پایین زیادی برخوردار نبوده و همواره بر روی یک خط ثابت در حال حرکت است.
وی به تغییر نشر کتاب کاغذی به نشر کتاب‌های صوتی و الکترونیکی کردن کتاب‌ها همزمان با شیوع کرونا اشاره کرده و ادامه می‌دهد: استقبال مردم از خواندن کتاب‌های صوتی و الکترونیکی بسیار خوب بوده است.
مدیر فروشگاه کتاب آبان به گرانی کاغذ اشاره و تصریح می‌کند: در حال حاضر هر بند کاغذ به ۶۰۰ هزار تومان رسیده، که این موضوع منجر به افزایش قیمت کتاب شده است.
خواجه محمودآبادی خاطرنشان می‌کند: با توجه به این‌که فعالیت نشر همچون بازی دومینو است، مجبور هستیم که به هر نحوی کتاب ترجمه مترجم را بعد از ویراستاری و اخذ مجوز به فروش برسانیم.
تأثیر کرونا بر کتابفروشی‌ها کمتر از سایر مشاغل بوده است
مدیر فروشگاه پردیس کتاب مشهد به سابقه ۴۳ ساله این فروشگاه در زمینه انتشارات و فروش کتاب اشاره کرده و می‌گوید که آسیب‌های ناشی از کرونا در حوزه فروش کتاب نسبت به سایر مشاغل دیگر بسیار کمتر بوده است.
علی رجب‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا، می‌افزاید: اگر فرض کنیم که آسیب‌های کرونا بر مشاغل در حدود ۵۰ درصد بوده، این میزان در کتابفروشی بسیار کمتر بوده است.
وی ادامه می‌دهد: شیوع کرونا باعث شده است تا مردم وقت آزادتری داشته باشند و این موضوع از دلایل اصلی افزایش خواندن کتاب شده است.
وی با اشاره به این‌که «با شیوع کرونا جلسات نقد کتاب را در مجموعه تعطیل کرده‌ایم»، ادامه می‌دهد: البته جلسات نقد کتاب به صورت آنلاین برگزار می‌شود، اما این جلسات حال و هوای جلسات حضوری نقد کتاب را ندارد.
مدیر فروشگاه پردیس کتاب مشهد راه‌اندازی سایت فروشگاه و فروش غیرحضوری کتاب را از فرصت‌های کرونا در این حوزه برمی‌شمرد.
وی به گرانی کاغذ در طی روزهای اخیر اشاره و خاطرنشان می‌کند: به طور حتم، این موضوع منجر به افزایش قیمت کتاب خواهد شد که نتیجه آن کاهش فروش کتاب خواهد بود.
استقبال مخاطبان از فروش غیرحضوری بسیار کم است
مدیر انتشارات فرهنگسرا میردشتی با اشاره به سابقه ۳۰ ساله این انتشارات در حوزه نشر کتاب‌های هنری معتقد است با توجه به کاهش درآمد مردم به دلیل شیوع کرونا، حوزه نشر و فروش کتاب آسیب زیادی از این موضوع داشته است.
حمید میردشتی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان این مطلب می‌گوید: تغییر سبک فرهنگ مردم به ویژه جوانان در نخواندن کتاب و حتی کتاب‌های صوتی نیز فروش کتاب را تا حد بسیاری کاهش داده است.
وی به عرضه کتاب‌های انتشارات فرهنگسرای میردشتی از طریق فضای مجازی در دوران کرونا اشاره و تصریح می‌کند: استقبال مخاطبان از فروش غیرحضوری نسبت به حضوری بسیار کمتر است.
وی با اشاره به گرانی کاغذ در طی روزهای اخیر، خاطرنشان می‌کند: این موضوع منجر به افزایش هزینه تمام شده چاپ کتاب شده است، از این رو کتاب‌های آماده چاپ زیادی را داریم که به چاپ نرسانده‌ایم.
مدیر انتشارات فرهنگسرای میردشتی عنوان می‌کند: حمایت‌های دولت همچون طرح‌های فروش فصلی کتاب از ناشران و کتابفروشان بسیار خوب است.
کرونا تاثیرات بسیار مخربی را در فروش کتاب داشت
مدیرعامل فروشگاه کتاب قلم معتقد است کرونا تاثیرات بسیار مخربی در فروش کتاب و کاهش تعداد مراجعه کنندگان به فروشگاه‌های کتاب داشته است.
سلمان باروح در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: هرچند که کرونا فرصت فروش آنلاین و غیرحضوری کتاب را برای ما فراهم کرده است، اما این موضوع تأثیر چندانی برای فروشگاه‌های کتاب نداشته است.
وی ادامه می‌دهد: کافه کتاب فروشگاه کتاب قلم را در منطقه گردشگری زشک تأسیس کردیم که با شیوع کرونا، عملاً این کافه کتاب تعطیل شده است.
به گفته مدیرعامل فروشگاه کتاب قلم، کاهش کتابخوانی در بین مردم نیز تأثیر بدی در فروش کتاب گذاشته است، لذا ضروری به نظر می‌رسد تا دولت با کارهای فرهنگی از پایه نسل‌های جدید را کتابخوان بار بیاورد.
با روح به افزایش قیمت کاغذ و در نتیجه افزایش بهای تمام شده چاپ کتاب به هفت برابر اشاره و تصریح می‌کند: این موضوع باعث شده است در شرایط اقتصادی کنونی، مردم به خرید کتاب رغبتی از خود نشان ندهند.
کتابفروشان ترجیح می‌دهد اغذیه‌فروشی باز کنند
وی خواستار حمایت دولت از حوزه نشر و کتاب شده و عنوان می‌کند: حذف یارانه از چاپ کتاب نیز منجر به افزایش قیمت تمام شده کتاب شده است و با روند کنونی بسیاری از کتابفروشان ترجیح می‌دهند به شغل دیگری همچون اغذیه فروشی و کبابی روی بیاورند.
مدیرعامل فروشگاه کتاب قلم به سابقه ۳۰ ساله این فروشگاه در مشهد اشاره و خاطرنشان کرد: فروشگاه کتاب قلم در حوزه کتاب‌های روانشناسی، جامعه شناسی، علوم تربیتی، علوم سیاسی، ادبیات، تاریخ و فلسفه فعالیت می‌کند.
میتوان گفت خواندن کتاب، فقط به خواندن کتب درسی، دانشگاهی و چنین مواردی محدود نمیشود بلکه درواقع کتابخوانی، مطالعات آزاد و خواندن کتاب‌هایی است که سهم بسزایی در بالا بردن سطح آگاهی و فرهنگ جامعه دارند.
عوامل بسیاری می‌تواند در پایین بودن سرانه مطالعه در ایران دخیل باشد، به عنوان مثال میتوان گفت به غیر از شرایط اخیر که به واسطه شیوع ویروس کرونا پیش آمده که وضعیت زندگی و از همه مهمتر شرایط اقتصادی مردم را تحت تاثیر قرار داده و مطالعه و خواندن کتاب در اولویتهای آخر قرار گرفته، به طور کل رابطه مستقیمی بین وضعیت اقتصادی و کتابخوانی وجود دارد. هرچقدر شرایط رفاهی و اقتصادی در اقشار یک جامعه ایده آل تر باشد، میزان مطالعه آزاد آن‌ها نیز بیشتر خواهد بود. یکی از دلایل کم‌توجهی به موضوع کتابخوانی را میتوان به خاطر وضعیت نامناسب معیشتی در اکثریت اقشار جامعه دانست. همچنین برداشته شدن یارانه کاغذ و افزایش قیمت کتاب در سال های اخیر نیز، تأثیر بسزایی در پایین آمدن سرانه مطالعه کتاب داشته است. پس باید نهادهای ذیربط و مسئول به فکر چاره ای برای رفع این مشکل باشند که بالا بردن سطح آگاهی جامعه را قطعا به دنبال خواهد داشت و دیگر امور روزمره زندگی تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
انتهای پیام
منبع:ایسنا