یک روزنامه‌نگار و نویسنده با بیان این که جهان علم، در موارد بسیاری، درگیر با عوامل بازدارنده، کمتر فرصت و مجال آن را پیدا کرده است تا تمام قد در برابر اندیشه غیر علمی و غیر عقلانی بایستد و از یافته‌هایش دفاع کند، گفت: پیداست در چنین شرایطی، علم همواره ذیل قدرت‌های سیاسی-اقتصادی و مذهبی زمان خود تعریف شده و اقتدار و استقلال لازم را نداشته است.
به گزارش ایسنا، رضا خاکی‌نژاد با پیوستن به پویش #علمی_شو که کرسی یونسکو آن را به راه‌انداخته، یادداشتی با عنوان ” در ستایش علم…” منتشر کرده است.
در این یادداشت آمده:« کرونا اگر می‌کُشد، هشدار هم می‌دهد. هشدار به آن‌هایی که رهیافت‌های عقلی در حوزه معرفت اجتماعی را بر نمی‌تابند و بسترساز خسارات و تلفات بیشتر می‌شوند. خوشبختانه، جامعه اینک به اعتبار تجربهٔ برآمده از ویروس همه‌گیر” کرونا” بیشتر از همیشه می‌داند که چه می‌خواهد. درست بر خلاف نظر برخی جامعه شناسان در گذشته که بر این باور بودند جامعه ایران بر سر آن چه که نمی‌خواهد توافق دارد!»
خاکی نژاد در این یادداشت می‌گوید:« با تورقی در تاریخ علم به روشنی می‌توان دریافت علم از قرون وسطی به این سو، تا چه میزان فراز و فرود داشته و در این فاصله، چه دستاوردهای خیره‌کننده و درخشانی به جهان عرضه کرده است. این دستاوردها به ویژه از قرن‌های پانزده و شانزده به بعد، کار و زیست جمعی جهانیان را یکسره دستخوش دگرگونی بی‌سابقه و حیرت‌انگیز کرده است. تا آنجا که به گفته ” آلفرد نورث وایت هد” در سال ۱۵۰۰ میلادی، مردمان اروپا بسیار کمتر از «ارشمیدس» که ۲۱۲ سال پیش از میلاد مسیح درگذشته است، می‌دانستند! بدیهی است دستاوردهای علم بدون هزینه هم نبوده است. جهان علم، در موارد بسیاری، درگیر با عوامل بازدارنده، کمتر فرصت و مجال آن را پیدا کرده است تا تمام قد در برابر اندیشه غیر علمی و غیر عقلانی بایستد و از یافته‌هایش دفاع کند. پیداست در چنین شرایطی، علم همواره ذیل قدرت‌های سیاسی-اقتصادی و مذهبی زمان خود تعریف شده و اقتدار و استقلال لازم را نداشته است.»
در بخش دیگری از این یادداشت با اشاره به اطلاعات تاریخی آمده:«” برتراند راسل ” در خطابه‌ای که در سال ۱۹۴۷ ایراد کرد، با اشاره به دشواری‌های علم در برابر تفکر قرون وسطایی، به مواردی چون به آتش افکنده شدن “جردانو برونو” فیلسوف ایتالیایی در سال ۱۶۰۰ میلادی و مرتد و ملحد شناخته شدن” گالیله” از سوی پاپِ روم به فاصله ۱۳ سال بعد به جرم ابراز عقیده پیرامون علمِ هیات و منظومه شمسی اشاره می کند.»
خاکی‌نژاد می‌گوید:« اما این بار علم در هیات و شمایل دیگری چهره نشان می‌دهد. وقتی نظام‌های مقتدر جهان، برای گشودن گره یک دشواری ناشی از بیماری همه‌گیر، به ضعف و فتور در می‌غلتند، این علم و تفکر علمی است که از بستر خرد و عقلانیت سر بر می‌آورد و به مرزبندی بین خود و اصحاب حلقه‌های قدرت می‌پردازد . اینک که زورمداران، گردنکشان و قدر قدرت‌های جهان در برابر ویروسی نادیده و ناشناخته سپر انداخته، شمشیرهایشان را غلاف کرده، درِ زرادخانه‌هایشان را گِل گرفته و مستاصل و حیران مانده‌اند، سلاح‌های متعارف و غیرمتعارف‌شان را به کدامین سو نشانه بروند. ” کرونا ” آغازگر عصر تازه‌ای در تاریخ خرد، تعقل، روشنگری و پوست‌اندازی تاریخی شده است. “کرونا ” عزم آن دارد تا با خارج کردن علم از حوزه اقتدار ملاحظات سیاسی-اقتصادی و دینی، به آن سیادت، قدرت، و موقعیت تازه‌تری ببخشد. “کرونا” اینک اقتدار را در فرهنگ سیاسی و اجتماعی جهان در چارچوب مفهومی نو تعریف و تبیین می‌کند و سر بر آوردن دنیایی تازه‌تر را نوید می‌دهد.»
وی معتقد است:«تحلیل روشمند و تولید اندیشه و نظر در چنین موقعیت خطیر تاریخی بر عهده اندیشه ورزان، فرزانگان و خرد پیشگانی است که به آغاز عصر جدید در حیات علمی و اجتماعی جهان باور دارند. چنین فرصت یگانه و بی‌همتایی از هم اینک توجه بسیاری از نخبگان و متفکران حوزه نظر و اندیشه را به سوی خود جلب کرده است. “کرونا” به ما کمک می‌کند افزون بر شستن دست‌ها، چشم‌ها را هم بشوییم و به شیوه‌ای دیگر و از زاویه‌ای دیگر، جهان هستی را به نظاره بنشینیم.»
به گزارش ایسنا، کرسی یونسکو در ترویج علم به منظور مقابله با شبه علم، اخبار غیرعلمی و باورهای غلطی که این روزها پیرامون کرونا ویروس جدید در جامعه منتشر شده؛ پویشی را به نام «#علمی_شو» راه‌اندازی کرده و از همه علاقه‌مندان به مباحث علمی درست، دعوت می‌کند با تولید و ارسال پیام‌های کوتاه صوتی، تصویری و متنی، در راستای جایگزینی اندیشه و رفتار صحیح علمی در جامعه به جای هراس از این بحران، این پویش را یاری کنند.
کرسی یونسکو در ترویج علم از صاحبنظران، متخصصان و نیک اندیشان دعوت کرده است از طریق ایمیل کرسی به نشانی unescocps@gmail.com ، صفحه اینستاگرام unescocps و کانال تلگرامی @unescocps به پویش “#علمی_شو” بپیوندند.
انتهای پیام
منبع:ایسنا