کشت گلخانه‌ای نسخه شفا بخش تنش آبی استان همدان
در حال حاضر کشور ایران در حال تجربه مشکلات جدی در بحث آب بوده که خشکسالی‌های مکرر ،کاهش نزولات آسمانی، برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های آب زیرزمینی و آب‌های سطحی را می‌توان از دلایل عمده‌ی تنش و چالش‌های آب کشور دانست و خشک شدن دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و طوفان‌های گرد و غبار بیشتر را از نشانه‌های این تنش ها و مشکلات یاد کرد.
در سفر اخیر علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو به استان همدان وی با بیان اینکه در شرایط موجود باید آب در بخش‌های مختلف به نحو مطلوب تامین شود، اظهار کرد: ۹۰درصد آب در بخش کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد که با توجه به شرایط آبی کشور نباید کشت پر آب داشته باشیم و اگر با رعایت الگوی کشت و الگوی فصل، اقدام به کشت محصولاتی با مصرف کم آب داشته باشیم، خواهیم توانست مشکلات را مرتفع کنیم.
امروزه ایجاد گلخانه‌ها و کشت‌های گلخانه‌ای یکی از روش‌های تغییر الگوی کشت برای تولید محصولات کشاورزی بوده و به علت امکان کنترل عوامل تأثیرگذار محیطی علاوه بر فراهم ساختن زمینه اشتغال، میزان و تنوع تولید محصولات را افزایش داده و با توجه به مشکل کمبود آب راهکار مناسبی را پیش‌روی کشاورزان قرار می‌دهد اما اینکه سهم استان همدان از کشت‌های گلخانه‌ای چه میزان است؟
کارشناس مسئول باغبانی سازمان جهاد کشاورزی استان همدان گفت: برنامه ابلاغی ششم توسعه استان همدان در سال ۱۴۰۰در زمینه کشت‌های گلخانه‌ای ۲۴ هکتار در نظر گرفته شده که تاکنون به ۷۰ درصد این سطح رسیده‌ایم و تا پایان سال مابقی برنامه نیز محقق خواهد شد.
علیرضا ابراهیمی کل کشت‌های گلخانه‌ای سطح استان همدان را در زمینه سبزی و صیفی ۱۷۰ هکتار در قالب ۴۸۰ واحد برشمرد و گفت: از ۱۷۰ هکتار کشت‌های گلخانه‌ای سطح استان میزان ۶۷ هکتار در قالب مجتمع گلخانه‌ای و ۱۰۳ هکتار در قالب گلخانه‌های خصوصی هستند.
پیش بینی برداشت ۵۰ هزار تن سبزی و صیفی گلخانه‌ای در همدان
وی میزان تولید سال گذشته محصولات گلخانه‌ای سبزی و صیفی استان را ۴۵هزار تن برشمرد و افزود: از ۱۷۰هکتار کشت‌های گلخانه‌ای سطح استان همدان در سال جاری برداشت و تولید ۵۰هزار تن محصولات گلخانه‌ای سبزی و صیفی پیش‌بینی می‌شود و با توجه به افزایش و توسعه هرساله کشت‌های گلخانه‌ای استان به صورت دقیق نمی‌توان میانگین تولید سالیانه گلخانه‌ها را اعلام کرد.
این کارشناس با بیان اینکه برای ۵۰ هزار تن تولید کشت‌های گلخانه‌ای سبزی و صیفی استان دو میلیون و ۵۰۰هزار متر مکعب آب نیاز بوده و مورد مصرف قرار می‌گیرد، خاطرنشان کرد: برای تولید همین میزان کشت محصولات گلخانه‌ای در فضای باز به اشغال هزار و ۳۰۰ هکتار زمین نیاز بوده که هفت برابر مساحت گلخانه‌های سطح استان همدان است و به هشت برابر این میزان آب نیاز دارد.
وی با اشاره به وجود هشت شهرک گلخانه‌ای در سطح استان همدان یادآور شد: یکی از مزیت‌های مهم کشت‌های گلخانه‌ای آن بوده که به تناسب وضعیت بازار در سطح گلخانه‌ها اقدام به کشت انجام می‌گیرد و مانند کشت‌های فضای باز بستگی به تناسب وضعیت محیطی آب و هوا ندارد.
صادرات ۸۰ درصد گوجه فرنگی گلخانه‌ای استان همدان
ابراهیمی در ادامه بیان کرد:در فصل پاییز عمده کشت گلخانه‌های استان همدان گوجه فرنگی بوده که بیش از ۸۰درصد این محصول تولید شده به خارج از کشور از جمله کشورهای حوزه خلیج فارس چون امارات ،عراق و بخشی نیز به کشور روسیه صادر می‌شود.
وی عمده کشت گلخانه‌های سطح استان همدان را شامل کشت چهار محصول گوجه فرنگی،انواع فلفل رنگی،توت فرنگی و خیار دانست و اضافه کرد: استان همدان رتبه پانزدهم کشور را در میزان سطح کشت‌های گلخانه‌ای داراست و علت آن نیز این است که توسعه گلخانه‌ای در استان همدان به دلیل واقع شدن در منطقه سردسیر با هزینه‌های بالایی انجام می‌گیرد در حالی که در شهرها و استان‌های جنوبی کشور به دلیل واقع شدن در منطقه گرمسیر توسعه گلخانه با هزینه‌های پایین تر و مساحت و حجم بیشتر ایجاد می‌شود.
وجود ۷ واحد گلخانه هیدروپونیک در استان همدان
این کارشناس همچنین از وجود هفت واحد گلخانه هیدروپونیک در زمینه سبزی و صیفی در سطح استان همدان خبر داد و تصریح کرد:بزرگترین گلخانه هیدروپونیک استان به میزان چهار هکتار مربوط به شهرستان نهاوند بوده که‌در سال جاری به بهره برداری رسید و هم اکنون در این گلخانه انواع فلفل های رنگی و زینتی پرورش داده می شود .
وی با اشاره به اینکه در گلخانه های هیدروپونیکی گل و گیاه در شرایط و مکان ایزوله تری پرورش داد می‌شود و عمده گلخانه‌های هیدروپونیک در زمینه گل و گیاه هستند،افزود: آب مصرفی در کشت هیدروپونیک یا بدون خاک بین ۸۰ تا ۹۰ درصد کمتر از سیستم کشت خاکی بوده و مقدار محصولی که در کشت هیدروپونیک ثمر می‌دهد بین سه تا پنج برابر بیشتر از کشت خاکی است.
ابراهیمی اضافه کرد: مقدار مصرف کمتر آب و بالا بودن کیفیت محصول بارزترین ویژگی کشت هیدروپونیک به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه میانگین بیش از ۵۰درصد بهره‌برداران در حال فعالیت در گلخانه‌های سطح استان همدان فارغ التحصیل بخش کشاورزی هستند ،گفت: فعالیت دانش آموختگان و فارغ التحصیلان در بحث کشت‌های گلخانه به دلیل تخصص در کار و آشنایی با رشته کشاورزی از نقش دو چندان در تولید محصولات با کمیت و کیفیت و بهره‌وری بالا برخوردار است.
3 مجمع گلخانه ای در دست احداث در سطح استان همدان
ابراهیمی همچنین با بیان اینکه سه مجتمع گلخانه‌ای نیز در سطح استان همدان در مجموع به میزان ۷۸ هکتار در دست احداث است، تصریح کرد: مجتمع گلخانه‌ای روستای عمان رزن به میزان ۲۲هکتار،مجتمع گلخانه‌ای گنبد شهرستان ملایر ۴۵هکتار و مجتمع گلخانه‌ای روستای علمدار شهرستان نهاوند به میزان ۱۱هکتار، مجتمع‌های در حال احداث سطح استان همدان به شمار می‌روند.
اشتغال مستقیم ۱۷۰۰ نفر در گلخانه‌های سطح استان همدان
وی اظهار کرد: وجود مجتمع‌های گلخانه‌ای و کشت‌های گلخانه‌ای برای ۱۷۰۰ نفر به صورت مستقیم در سطح استان همدان اشتغال ایجاد کرده است.
ابراهیمی کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری مصرف آب، استفاده بهینه از اراضی و نهاده‌های کشاورزی، کنترل بهتر آفات و بیماری‌ها،ایجاد اشتغال با ظرفیت بیشتر و تداوم اشتغال در طول سال،امنیت شغلی، تولید محصول با کیفیت بالاتر، راندمان بالا، کاهش تبخیر سطح خاک و برگ به دلیل محیط بسته و افزایش راندمان بالای آب را از جمله مزایای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای دانست و خاطرنشان کرد: یکی از امکانات و حمایت‌های جهاد کشاورزی برای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای پرداخت تسهیلات مناسب تا سقف ۸۰درصد میزان سرمایه‌گذاری است.
وی ادامه داد: علاوه بر این خدمات فنی نیز توسط جهاد کشاورزی و سازمان نظام مهندسی در مراحل ساخت برای حمایت و کمک به سرمایه گذار این بخش در بحث توسعه گلخانه‌ها ارائه می‌شود.
کرونا خسارت و تضرر به کشت‌های گلخانه ای سبزی و صیفی نداشته است
ابراهیمی اضافه کرد: خوشبختانه شیوع کرونا خسارت و تضرر به کشت‌های گلخانه ای سبزی و صیفی به دلیل خوراکی بودن محصولات نداشته است.
وی بیان کرد:با توجه به وضعیت آب و افزایش صادرات محصولات گلخانه‌ای و افزایش راندمان تولید محصولات گلخانه‌ای استان، توسعه و گسترش کشت‌های گلخانه‌ای ضرورت داشته و این استان همچنان برای توسعه کشت‌های گلخانه‌ای ظرفیت بسیاری دارد و مستعد است.
استفاده از سیستم آبیاری قطره ای در تمامی گلخانه‌های سطح استان‌همدان
وی اظهار کرد: در حال حاضر در تمام گلخانه‌های سطح استان همدان از سیستم آبیاری قطره‌ای استفاده می‌شود.
وی یادآور شد: همدان ،کبودراهنگ و رزن از شهرستان‌های پیشرو استان همدان در زمینه توسعه کشت‌های گلخانه‌ای به شمار می‌روند.
ابراهیمی گفت: کشاورزی در گلخانه‌ها نسبت به کشاورزی در فضای آزاد و در زمین‌های کشاورزی دارای دردسر و مشکلات کمتری است به علاوه بازه‌ی زمانی برای به ثمر نشستن و برداشت محصولات نیز نسبت به کشاورزی سنتی، کوتاه‌تر است، بنابراین با در نظر گرفتن این موارد می‌توان به این نتیجه رسید که کشاورزی گلخانه‌ای می‌تواند سودآوری بیشتری داشته باشد و سود گلخانه گاهی ده‌ها برابر کشاورزی معمولی است.
فعالیت ۴۲ واحد گلخانه گل و گیاه زینتی در استان همدان
ابراهیمی افزود:۴۲ واحد گلخانه نیز به مساحت ۶.۵ هکتار در زمینه گل و گیاهان زینتی در سطح استان همدان دارای فعالیت هستند.
منبع: ايسنا