کشکانِ رو به پایان
ایسنا/لرستان کشکان به این راحتی‌ها فراموش‌شدنی نیست و به اجبار باید آن را هرازچندگاه در خاطر با خاطره‌های سراپا تلخش یاد کرد. هر زمان نامی از این سرکش به میان می‌آید خاطره بازی ویرانی‌هایش دل هزاران و اگر اغراق نباشد میلیون‌ها نفر به درد می‌آید.
مگر می‌شود خروار خروار گل‌ولای‌های خشم کشکان را در ۹۸ که عیدی فروردینش به مردم پلدختر بود از ذهن‌ها پاک شود یا پدری که پاره تن خود را مقابل دیدگانش امواج خروشان با خود برد و …
جای سیلی سهمگین کشکان هنوز هم بر صورت پلدختر پاک نشده که دوباره قهرش را با بی‌آبی و خشک شدن به مردم نشان داده است.
مگر می‌شود کشکانی که در سیلاب سال گذشته دبی‌اش به ۳۰۰۰ مترمکعب در ثانیه رسید سردر گریبان شده و آه آب در بساط نداشته باشد که با ناله سودا کند؟ کسی باور نمی‌کند کشکان با آب، ساز جدایی سر داده است.
خشکسالی کشکان بی سابقه است
مهرداد فتحی بیرانوند مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان در این رابطه به ایسنا گفت: در خیلی از رودخانه‌های استان با مشکل خشکیدگی روبرو هستیم و این موضوع پیامدهای بسیار منفی زیست محیطی را به همراه دارد.
وی افزود: به‌عنوان مثال رودخانه کشکان یکی‌از رودخانه‌های پُرآب کشور بوده اما امسال در بسیاری از نقاط با خشکیدگی کامل آن مواجه هستیم.
این مسئول اضافه کرد: خشکسالی کشکان به عنوان یکی از رودخانه‌های مهم لرستان بی سابقه بوده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان افزود: چند سال پیش در انتهای خروجی شهر پلدختر خشکیدگی این رودخانه را شاهد بودیم ولی الان در جای جای آن خشکیدگی را می توان مشاهده کرد و هیچ‌گونه آبی در آن جاری نیست و خیلی از آبزیان این رودخانه نیز از بین رفتند.
برای احداث سد تاکنون مسئولان اقدام عملی انجام نداده‌اند
حجت‌الاسلام سید محسن موسوی امام‌جمعه پلدختر دراین‌باره گفت: مسئولان برای جلوگیری از خشک شدن رودخانه کشکان که نامش با سیل و سیلاب گره خورده و امروز با خشکسالی از نفس افتاده است باید فکر اساسی کنند.
وی بیان کرد: طی ۲ سال اخیر خشک‌سالی‌ها و تغییر اقلیم موجب کاهش محسوس آب رودخانه کشکان شده و این امر کشاورزان، باغداران و کارشناسان را نگران کرده است.
موسوی افزود: سال‌ها است موضوع کم‌آبی رودخانه کشکان مطرح و احداث دو سد در بالادست رودخانه مصوب و مطالعات سد چولهول نیز انجام شده است ولی متأسفانه علی‌رغم مطالبه مردم پلدختر برای احداث سد تاکنون مسئولان در این رابطه اقدام عملی انجام نداده‌اند.
مردادماه کشکان به صورت کامل خُشک می‌شود
داریوش حسن‌نژاد مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان نیز به ایسنا گفت: رودخانه کشکان تقریبا خُشک شده است اما در برخی جاها آب دارد که زایش منطقه است، الان کشکان حال و روز خوبی ندارد و می‌توان گفت خُشک خُشک است.
وی با اشاره به اینکه در برخی از نقاط رودخانه کشکان در پایین دست که هنوز آب دارد شاهد کِشت محصولات آبدوست هستیم، تأکید کرد: کشکان آب جایگزینی ندارد، در پایین دست چولهول و مادیان رود را داریم که در حال حاضر نیز خُشک شده‌اند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان با بیان اینکه چشمه‌ها خُشک شده‌اند، ادامه داد: بارش ما به صورت باران بود و برفی نداشتیم که در طول زمان در زمین نفوذ کند، باران‌های لرستان به صورت روان آب بوده و ۵۰ درصد آن تبخیر می‌شود و نهایتاً ۱۰ درصد در زمین نفوذ می‌کند، اما وقتی برف است آرام آرام نفوذ می‌کند.
وی تأکید کرد: به احتمال بسیار قوی در مردادماه کشکان به صورت کامل خُشک می‌شود.
حسن‌نژاد عنوان کرد: ما هشدار کامل دادیم که رودخانه کشکان به صورت کامل خُشک می‌شود، الان میزان خروجی در پلدختر نسبت به چهار روز پیش کمتر است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان بیان کرد: برداشت‌هایی که وجود دارد آنچنان زیاد نیست که بگوییم باعث خشک شدن رودخانه شده است.
وی افزود: اگر سد ایوشان را نیز نداشتیم بخش‌های چغلوندی نیز خُشک می‌شدند.
انتقال آب‌های زیرزمینی و سطحی به زمین‌های دیم ممنوع
همچنین اسفندیار حسنی‌مقدم رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در این باره به ایسنا گفت: ما اعلام کردیم که انتقال آب از منابع زیرزمینی و سطحی برای زمین‌های دیم ممنوع است.
وی اظهار کرد: ما در لرستان ۱۳ میلیارد مترمکعب یعنی ۱۱ درصد آب‌های کشور، حدود ۷۸۰ هزار هکتار زمین یعنی چهار و هفت دهم درصد زمین‌های کشور، یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر جمعیت یعنی دو و دو دهم درصد جمعیت کشور و دو و هشت دهم کیلومتر مربع یعنی یک و هفت دهم مساحت کشور را داریم ولی سهم ما از آب‌های مهار شده ۲۱۴ میلیون متر مکعب است که این عدد در کشور ۵۰ میلیارد مترمکعب است که نشان می‌دهد کمتر نیم درصد از کل کشور سهم لرستان از آب‌های مهار شده است.
وی افزود: شاخص توسعه نیافتگی لرستان در این یک جمله است، که ما توانستیم نیم درصد از آب‌های روان خود را مهار کنیم، خود این قضیه باعث شده ما هم از سیل و هم از خشکسالی ضربه بخوریم، یعنی در زمستان سیل و در تابستان خشکسالی به ما آسیب می رساند و تا موضوع را حل نکنیم این سیکل معیوب ادامه دارد.
حسنی‌مقدم عنوان کرد: بحث عدم رعایت الگوی کشت فرع قضیه است، اصل قضیه این است، ما اصل را رها کرده و فرع را چسبیده‌ایم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه نکته بعدی به نظر من آبگیری سدهاست، ادامه داد: خُشک‌ترین موجی که در راه است تقریباً خشک‌ترین سال طی قرن اخیر است، آبگیری سدها اگر در پاییز انجام می‌شد، به طور مثال سد ایوشان نصف آبگیری شده است، اگر در پاییز آبگیری می‌کردند حتماً با ۸۰ میلیون مترمکعب، ۱۰۰ درصد آبگیری می‌شد.
وی تأکید کرد: رهاسازی آب نسبت به سال گذشته در سد ایوشان به نصف کاهش پیدا کرده است.
زمستان و فروردین غیرنرمال بود
حسنی‌مقدم با اشاره به اینکه ما هشدارهای لازم را دادیم، افزود: هواشناسی پیش‌بینی کرده بود که زمستان و فروردین نرمالی داریم اما اینگونه نشد و غیرنرمال بود، ما در آخرین ستاد بحران استان هشدارهای لازم را دادیم که خشکسالی را در پیش داریم و کشت آبی در اراضی دیم ممنوع است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه برای تأمین و برداشت غیرمجاز آب وزارت نیرو باید جلوگیری کند، بیان کرد: ما اخطارهای لازم را به کشاورزان بومی و غیربومی که الگوی کشت را رعایت نکردند دادیم اما قانونی نداریم که به کشاورز بگوییم در زمین خود کشت محصول آبی نکنید، اما به کشاورزان توصیه کردیم که امسال که خشکسالی است کشت آبدوست نداشته باشید.
وی ادامه داد: ما اعلام کردیم که انتقال آب چه از منابع زیرزمینی و سطحی برای زمین‌های دیم ممنوع است.
حسنی‌مقدم عنوان کرد: ما دو توصیه به کشاورزان داشتیم که اگر رعایت کنند می‌توانیم بخشی از مشکل را حل کنیم، در حالت اول گفتیم محصول آبدوست در زمین‌های آبی را کامل کشت نکنند و مقدار زمین زیرکشت محصول آبی را کاهش دهند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان تصریح کرد: نکته دوم اینکه امسال کشاورزان خودشان را با کم آبیاری وقف بدهند، یعنی اگر دوره آبیاری محصول پنج روز است آن‌را به هفت روز افزایش دهند، دوره آبیاری را کمتر کنند اما طول آن را افزایش دهند.
وی عنوان کرد: ما در سطح استان برداشت‌های غیرمجازی را داریم که اعتقاد داریم شرکت آب منطقه‌ای باید موتور تلمبه‌های غیرمجازی که نصب شده است را جمع کند، به‌عنوان مثال در یک نقطه از کشکان همزمان ۱۷ موتور تلمبه آب را پمپاژ می‌کند، ما متولی تولید هستیم وبرخورد با این افراد برعهده شرکت آب منطقه‌ای است.
اُفت ۷۵ درصدی دبی آب رودخانه کشکان
حسن رضاییان فرماندار پلدختر درخصوص خشکیدگی کشکان به ایسنا گفت: در این رودخانه نسبت به سال گذشته بیش از ۷۵ درصد اُفت دبی آب را داشتیم، این امر قابل پیش‌بینی بوده و در خیلی از جاها نیز احتمال دارد که خُشک شود.
وی اظهار کرد: برای خشک شدن کشکان از قبل مقدماتی را فراهم کردیم، اطلاع‌رسانی‌هایی انجام شده است.
رضاییان افزود: اطلاع رسانی‌ها در خصوص خشکیدگی این رودخانه مهم لرستان شده و پیش‌بینی‌ها نیز خیلی وقت پیش صورت گرفته است.
فرماندار پلدختر افزود: کشت‌های آب دوست در بالا دست ما بوده و تلاش کردیم در حد ممکن کشت‌های آبدوست در این شهرستان رقم نخورد، تا جایی که در دست ما بوده سعی کردیم از کشت محصولات آبدوست جلوگیری کنیم.
عامل اصلی خشک شدن کشکان ایستگاه‌های پمپاژ غیرمجاز و غیرمتعارف است
همچنین عظیم دادگر رئیس خانه کشاورز لرستان در این خصوص به ایسنا می‌گوید: به دلیل شاخص پراکندگی بارش‌ها، یکی از کارهایی که ما باید انجام دهیم آبخیزداری و آبخوان‌داری با فعالیت‌های گسترده است که بتوانیم مقدار کم بارندگی را در استان مهار کنیم.
وی اظهار کرد: کشکان متأسفانه خشک شده است، کاهش بارندگی‌ها و پراکنش نامناسب در فصلی که بارش داشتیم باعث شد ذخیره‌ای انجام نشود.
این مسئول ادامه داد: به دلیل اینکه سرشاخه‌ها و باران‌های با شدت داریم، جایی نداریم آن‌را ذخیره کنیم و این آب‌ها دقیقاً از دسترس ما خارج می‌شود.
دادگر عنوان کرد: این مقدار کاهش بارندگی یعنی اینکه چیزی به عنوان ذخیره آب‌ها، چه سطحی و چه زیرزمینی در سطح استان اتفاق نیفتاده است.
رئیس خانه کشاورز لرستان تأکید کرد: به دلیل شاخص پراکندگی بارش‌ها، یکی از کارهایی که ما باید انجام دهیم آبخیزداری و آبخوان‌داری با فعالیت‌های گسترده است که بتوانیم مقدار کم بارندگی را مهار کنیم، که همین دلیل باعث شده کشکان به عنوان یکی‌از سرشاخه‌های اصلی کرخه دچار خشکی شود.
وی با اشاره به اینکه عامل اصلی خشک شدن کشکان وجود ایستگاه‌های پمپاژ غیرمجاز و غیرمتعارف است که بهره‌برداری بدون مجوز دارند، تصریح کرد: امور آب باید ایستگاه‌هایی که مجوز ندارند و بهره‌برداری خارج از مجوز انجام می‌دهند را شناسایی کند چراکه همین برداشت‌ها باعث شده آب به پایین دست نرسد.
دادگر بیان کرد: این ایستگاه‌ها کنتور هوشمند ندارند، به عنوان مثال منطقه چم مورت بنا بوده که چهار موتور مجوز بهره‌برداری داشته باشند اما شاهد فعالیت موتورهای بیشتری هستیم که امور آب باید با این افراد سودجو که باعث شده‌اند آب به پایین دست نرسد، برخورد کند.
رئیس خانه کشاورز لرستان در رابطه با برآورد خسارت‌های خشکسالی، عنوان کرد: تیم بررسی خسارت سازمان جهاد کشاورزی لرستان در قسمت‌های مختلف فعال است چون تمام بخش‌های کشاورزی و دامپروری خسارت می‌بینند و به زودی رقم خسارت اعلام خواهد شد.
به گزارش ایسنا، الآن که در فصل گرما رودخانه کشکان به‌عنوان سیل خیزترین رودخانه لرستان و سرچشمهٔ اصلی رودخانه کرخه خشک شده شاید دیگر کاری از دست کسی بر نخواهد آمد ولی امیدواریم تمهیداتی خاص برای دیگر رودخانه‌های استان اندیشیده شود.
انتهای پیام
منبع:ایسنا