کودکان باید بدانند که آیین‌های ایرانی، پشتوانه‌ای علمی و انسانی دارند/ وظیفه مسئولان، هنرمندان و خانواده‌ها در زنده نگاه داشتن فرهنگ ایرانی
جواد انصافی با تاکید بر لزوم آشنایی کودکان و نوجوانان با آیین‌ها و سنت نوروز، می‌گوید: به نظر من کودکان و نوجوانان الزاما باید بدانند که نوروز و در واقع آیین‌های دیگر ایرانی مانند شب یلدا، چهارشنبه سوری، جشن تیرگان و غیره، از پشتوانه فکری، علمی و انسانی برخوردارند.
«عمو نوروز و ننه سرما در بهار نوروزخوانان» نمایشی به نویسندگی و کارگردانی «جواد انصافی» است که با موضوع آیین‌های نمایشی نوروز برای مخاطب کودک و نوجوان روی صحنه کانون پرورش فکری رفته است و جواد انصافی، حمید رئوف تبار، فروغ یزدان، رضا معراجی، امیرمحمد انصافی، امیرحسین انصافی، نیلوفر سیاری، تینا نوروزی، مرضیه محمدی، هانیه رهگذر و احسان محبیان بازیگران این اثر نمایشی هستند.
این هنرمند تئاتر درباره شکل‌گیری ایده نمایش می‌گوید: من به اتفاق همسرم خانم یزدان پژوهشی درباره نوروز انجام دادیم که به کل ایران و کشورهای همجوار که نوروز را جشن می‌گیرند مثل تاجیکستان، ازبکستان، آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، ترکیه و هندوستان که برخی‌شان عضو سازمان اکو هستند سفر کردیم.
انصافی ادامه داد: این سفرها پنج سال به طول انجامید تا پژوهش ما به پایان رسید و حاصل آن دو نمایش شد؛ یک نمایش بزرگسال و یک نمایش کودک و نوجوان. برای نگارش و تولید نمایش «عمو نوروز و ننه سرما در بهار نوروزخوانان» پس از تفکیک موارد پژوهش، قسمت‌هایی را که برای کودکان و نوجوانان مناسب و قابل فهم بود انتخاب کردیم.
این بازیگر پیشکسوت سیاه بازی و تئاتر ایرانی خاطرنشان کرد: به طور مثال نیاکان ما در گذشته برای سنت خانه تکانی فرش‌ها را با چوب می‌زدند، خاک آنها را می‌تکاندند و بعد می‌شستند که اکنون دلیل علمی آن ثابت شده است که اگر اول خاک فرش گرفته نشود هنگام شستشو در اصطلاح رنگ قاطی می‌کند یا سبزه سبز کردن تنها نمادی در سفره هفت سین نیست.
او تصریح کرد: در اصل مادران ما انواع و اقسام بذرها را سبز می کردند تا متوجه شوند با آب و هوای منطقه کدام بهتر سبز می‌شوند تا در کشاورزی آن سال بهره ببرند.
انصافی با بیان اینکه «نوروزخوان‌ها انواع گوناگونی دارند» تشریح کرد: عمونوروز و حاجی فیروز یا تکم‌چی‌ها در آذربایجان، عروس گوله در گیلان، نوروزه سلطان در مازندران، رشتی و ماسی در استان مرکزی، آتش افروز و میرنوروزی در کردستان تعدادی از نوروز خوانان هستند که ما با توجه سادگی و موزیکال بودن، تعدادی را برای این نمایش انتخاب کردیم.
او با تاکید بر لزوم آشنایی کودکان و نوجوانان با آیین‌ها و سنت نوروز، گفت: به نظر من کودکان و نوجوانان الزاما باید بدانند که نوروز و در واقع آیین‌های دیگر ایرانی مانند شب یلدا، چهارشنبه سوری، جشن تیرگان و غیره_ که به زودی این آیین‌ها را هم تبدیل به نمایش خواهیم کرد_ از پشتوانه فکری، علمی و انسانی برخوردارند. آنها باید چیستی آیین‌ها که نوروز یکی از مهم‌ترین آنهاست را بدانند و مطلع باشند که هر شهری برای خود نوروزخوانی دارد یا اینکه رسم‌ها و نمادهایی که سر سفره هفت سین وجود دارد چه خاصیت‌هایی دارند و چگونه انتخاب شده‌اند و چه بهتر که از کودکی این آشنایی و آگاهی اتفاق بیافتد.
این بازیگر و پژوهشگر تئاتر خاطرنشان کرد: مسئولان و خانواده‌ها برای زنده نگاه داشتن فرهنگ ایرانی همگی نقش مهمی دارند و هنرمندان در صدر این تأثیرگذاری هستند. چراکه می‌توانند با دیدگاه خاص‌شان این آیین‌ها را در قالب‌های نمایشی چه شادی آور و چه گونه‌های دیگر برای کودکان دل‌پذیر و در ذهن آنها ماندگار کنند. خانواده‌ها هم با حضور و استقبال خود می‌توانند در این امر سهیم باشند و در نهایت مسئولینی که در سازمان‌هایی که در این راستا تعاریف و وظایفی دارند مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مرکز هنرهای نمایشی، سازمان صدا و سیما و… باید تلاش کنند تا با همکاری هم بتوانیم این آیین‌ها را به نسل بعدی انتقال بدهیم.
انصافی همچنین با اشاره به برنامه سفر نمایش «عمو نوروز و ننه سرما در بهار نوروزخوانان» به شهرهای ایران توضیح داد: طرح سفر با اتوبوسی ویژه را به مرکز هنرهای نمایشی و سازمان میراث فرهنگی پیشنهاد دادیم که در شهرهایی که در طول مسیر واقع شده‌اند اجرا داشته باشیم؛ مثلا برای سفری از مبدا تهران به مقصد مشهد، اول در گرمسار، سپس دامغان، سمنان، شاهرود، نیشابور که در طول مسیر واقع شده‌اند اجرا داشته باشیم.
این هنرمند پیشکسوت تئاتر ادامه داد: پس از اجرای مشهد نیز در ادامه به کشورهای همجوار، ترکمنستان و تاجیکستان برویم و از افغانستان بازگردیم یا مسیر سفری داخلی که از تهران آغاز می‌شود و در شهرهای کرج، قزوین، زنجان، آذربایجان، اردبیل، تبریز، ارومیه، کرمانشاه، سنندج و نهایتا همدان به پایان می‌رسد ولی متاسفانه استقبالی نشد و صرفا در حد تعریف و تمجید از طرح بسنده شد و برای عملی شدن و به واقعیت پیوستن آن اتفاقی نیفتاد.
او تصریح کرد: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با توجه به امکانات بالقوه و بالفعل خود می‌تواند بانی این طرح باشد تا در تداوم و پاسداشت آیین های کهن زیبا و خردمندانه ایرانی سهیم شود.
منبع: ايلنا