گره خوردن احیای بافت تاریخی شیراز با کافه و رستوران

روند بازگرداندن جریان زندگی به بافت تاریخی فرهنگی شهرهایی نظیر شیراز، در سال‌های اخیر اگرچه مطلوبتر و سریعتر از گذشته ادامه دارد، اما انگار این حرکت پیوندی ناگسستنی با کافه و رستوران خورده و عمده سرمایه گذاری‌ها، در همین مسیر هدایت شده است؛ هرچند که در بخش‌هایی شاهد توجه به هنر سینما، مراکز تولید و عرضه محصولات صنایع دستی و… هستیم اما عمده اقدامات معطوف به بومگردی و مصروف کافه و رستوران است.

هر نقطه از محدوده بافت تاریخی فرهنگی شیراز را که زیرپابگذاری، از اطراف مجموعه زندیه، ارگ کریمخانی و مسجد و حمام و بازار وکیل گرفته تا کوچه پس کوچه‌های سنگ سیاه و بین الحرمین و محدوده خیابان لطفعلی خان زند، نارنجستان قوام و … خانه‌های کوچک و بزرگ قدیمی را خواهی یافت که به کافه و رستوران و بعضا به مکانی تحت عنوان بومگردی بدل شده است؛ حتی قدیمی‌ترین عکاسخانه شیراز هم بدل به کافه و رستوران شده است.

اگرچه سرمایه گذارانی که در این مسیر قدم گذاشتند، مسیری را برای بازگرداندن روحیه نشاط و زندگی و احیای بافت فرسوده، هموار کرده و در این مسیر هزینه‌های فراوانی هم متحمل شده‌اند و تلاششان را باید ارج گذارد؛ اقداماتی که قطعا در کاهش آسیب‌های اجتماعی هم تاثیرگذار خواهد بود، اما یک موضوع مهم اینکه آیا هیچ ایده‌ای برای سرمایه‌گذاری در بافت تاریخی وجود ندارد؛ آیا تاکنون میراث فرهنگی و شهرداری، بسته‌ای برای پیشنهاد به سرمایه گذاران در این حوزه، تهیه و ارائه کرده‌اند یا تسلیم خواست و تقاضای سرمایه گذارانی بوده اند که تنها به ایجاد رستوران و کافی شاپ، فکر می‌کنند.

رئیس انجمن دوستداران میراث فرهنگی و گردشگری استان فارس در گفت و گو با ایسنا، در این خصوص گفت: بافت تاریخی، اماکن ارزشمند و متنوعی دارد که بایستی بر مبنای پیشینه و تاریخ و همچنین کاربرد قدیم هر بافت از ظرفیت های آن استفاده شود، اما امروزه شاهدیم که متولیان هر بومگردی و سراهای تاریخی درحال ایجاد کافه رستوران ها هستند.

مسعود منیعاتی با بیان اینکه اداره میراث برنامه مشخصی را برای سرمایه گذاران تعریف و تبیین نمی کند، افزود: افراد در شرایط اقتصادی کنونی برای کسب درآمد به سمت ایجاد کافه در بافت قدیم سوق پیدا کرده اند و هر راسته و کوچه تاریخی دچار یک روند یکنواخت در ایجاد کافه های سنتی است.

او گفت: باید برای جلوگیری از این  امر، اداره کل میراث و گردشگری استان برای سرمایه گذاران انواعی از ایده ها و خلاقیت های نو در هر کسب و کار گردشگری در بافت تاریخی تعریف کند.

منیعاتی اضافه کرد: بیش از ۱۰۰ نوع شغل در زمینه گردشگری که منطبق با بافت تاریخی باشد قابل اجراست، اما متاسفانه شاهد تنوع چندانی در بومگردی های ایجاد شده نیستیم.

اما یک کارشناس مرمت و فعال گردشگری در این خصوص اعتقاد دارد: کافه ها در تمام جهان طرفداران زیادی دارند و همین عامل در بافت فرهنگی  و تاریخی شیراز نیز دیده می شود که رونق چندین برابری را به بازدیدهای مردمی بخشیده است.

نصیر فرخمهر با بیان اینکه توسعه خلاقیت در بافت نیازمند درآمد است، افزود: کافه ها به ارتقا درآمد در بافت کمک می کنند که ورود سرمایه از این طریق باعث ایجاد خلاقیت های بیشتر می شود زیرا افزایش ایدهای مختلف وابسته به بودجه است.

وی معتقد است که کافه های سنتی هر کدام در نوع خود متفاوت، دارای خلاقیت و ارزش بصری  هستند که با ارائه زندگینامه هر خانه و ارائه سبک زندگی گذشتگان همچنان وامدار میراث مردم شیراز هستند.

این کارشناس مرمت ادامه داد: البته در بافت تاریخی افرادی حضور دارند که ایده های جدید و متفاوت تر از همه ساکنین بافت  ارائه می دهند که حضور بیشتر مردم به واسطه وجود کافه های سنتی و هنری باعث می شود تا این اماکن خلاق نیز دیده شوند.

عادل یزدی نقاش و صاحب یک گالری فرهنگی هنری در بافت تاریخی نیز در این باره بیان می کند: وجود کافه ها نه تنها بد نیست بلکه هر کدام دارای پیام و دانشی هستند که به مردم ارائه می کنند، به گونه ای که هر کافه باتوجه به تاریخچه و زندگی نامه صاحب قبلی خود ابداع شده و معماری متفاوت و همچنین چیدمان مختص به خود را داراست.

یزدی اضافه می کند: از آن جایی که مردم کافه ها را بیشتر دوست داشته و به ان ها توجه می کنند می توان به فرهنگسازی با استفاده از فضای کافه ها پرداخت.

این نقاش می گوید: البته باید الگوهای مشخصی برای هر کافه تعریف شود که هر کدام نگاهی را جلوه دهند تا از این طریق از کپی برداری ها نیز جلوگیری شود.

منبع:ایسنا