گورخوابی و اعتیاد در زمین‌های خالی شهرک شهید رجایی مشهد
ایسنا/خراسان رضوی مدیر دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی مشهد با اشاره به اینکه مساحت بافت خالی محله شهید رجایی ۲۳۰ هکتار و مربوط به باغ آستان قدس است، گفت: این زمین‌های رهاشده معضلات اجتماعی فراوانی را برای محله ایجاد کرده است. بخش خیلی زیادی از معتادین متجاهر پشت دیوار باغ آستان قدس در زمین‌های خالی گورخوابی می‌کنند. این دیوار باغ آستان قدس برای معتادین یک مکان ایمنی است که هرکاری بخواهند می‌توانند انجام دهند و این دیوار برای آنها حکم سرپناه و دیوار مسکونی دارد.
سهیل برومندی در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی، اظهار کرد: از اواخر بهمن ۹۹ دفتر ما به طور رسمی شروع به فعالیت کرد. شناخت اولیه را با کمک معتمدین و بزرگ مالکان محلی به دست آوردیم. نقاط ضعف و قوت محله را در آن طرح اولیه شناسایی کردیم که از این نقاط قوت و ضعف بتوانیم بهترین استراتژی‌ها را برای بهبود وضعیت محل بچینیم.
وی ادامه داد: مدیر دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی اظهار کرد: تراکم جمعیتی بالا، متراکم بودن منازل مسکونی، عرض کم معابر، کمبود سطوح سرانه‌های خدماتی و ناپایدار بودن کالبد محلات از جمله ویژگی‌های مناطق حاشیه شهر مشهد است.
مدیر دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی مشهد خاطرنشان کرد: محله کشاورز و شهید رجایی از حر ۱۳ که اصطلاحا به آن کوچه حمام می‌گویند، شروع می‌شود و تا حر ۳۱ ادامه دارد. مساحت بافت پر محله کشاورز بیش از ۷۳ هکتار است که تقریبا منازل مسکونی داریم. مساحت بافت خالی محله شهید رجایی ۲۳۰ هکتار و مربوط به باغ آستان قدس است که این زمین‌ها رهاشده معضلات اجتماعی فراوانی را برای محله ایجاد کرده است. این منطقه بیش از ۲۱هزار و ۴۴۴ نفر جمعیت دارد. ۷۰ درصد این جمعیت اقوام مختلف ایرانی از جمله ترک، کرمانی، لر و… هستند. ۳۰ درصد باقیمانده شامل مهاجرین، اتباع خارجی و چلوها می‌شود.
برومندی در خصوص اقداماتی که در راستای توسعه محل انجام شده است، عنوان کرد: در گام اول ابتدایی‌ترین اقدامی که انجام دادیم، معضلات و مشکلات محله را با کمک مردم شناسایی کردیم که یکی از مشکلات محله، عرض کم معبر حر ۱۹ و حر ۱۳ است. همچنین این معابر، یک‌طرفه به داخل محله هستند و این عرض کم و یک‌طرفه بودن معابرمشکلات زیادی را ایجاد کرده است. با رایزنی‌هایی که انجام دادیم، امیدواریم بتوانیم مشکل وضعیت تعریض معبر مخصوصا در ابتدای معبر حر ۱۹ را حل کنیم.
نبود عدالت فضایی
وی اشاره کرد: معضل بعدی در این منطقه، موضوع عدم عدالت فضایی است. محله کشاورز از نظر سطوح زمین‌های کاربری خدماتی، از لحاظ ارقام و اعداد سطح مقبولی دارد. در این منطقه یک لکه بزرگ فضای سبز به نام پارک رجا با عدم دسترسی مناسب برای ساکنین و عابرین وجود دارد، همچنین امنیت فضایی در داخل پارک وجود ندارد. با رایزنی‌هایی که انجام دادیم توانستیم تعداد شیفت و نگهبان‌های پارک را افزایش دهیم، اما مجددا این پارک مورد مقبول مردم نیست. یک لکه بزرگ سبز که دسترسی‌اش هم دور است، سرانه فضای سبز محله را تامین کرده اما عملا عدالت اجتماعی و عدالت فضایی آن تحقق پیدا نکرده است و مردم نمی‌توانند از فضای سبز این محله استفاده کنند.
برومندی با بیان اینکه عدم عدالت فضایی در کاربری ورزشی نیز وجود دارد، ادامه داد: سه مجموعه ورزشی در محله کشاورز و شهید رجایی داریم؛ ورزشگاه شهید رجایی واقع در انتهای حر ۱۹، سالن ورزشی بوستان رجا و دیگری استخر آستان قدس است که به دلیل بالا بودن قیمت استخر این مجموعه، تمکن مالی ساکنین محل این اجازه را به آنها نمی‌دهد که بتوانند از این فضا استفاده کنند و این مجموعه بلااستفاده مانده و این قسمت محله را اشغال کرده است. به همین دلیل سالن ورزشی دیگری که یک زمین خاکی ۳۰۰۰ متری است، وجود دارد که بچه‌ها در این زمین مشغول بازی می‌شوند و با توجه به وضعیت این منطقه، در این زمین کارهای خلاف زیادی صورت می‌گیرد.
وی بیان کرد: سالن ورزشی داخل پارک و سالن ورزشی انتهای کشاورز دو مقوله مجزا هستند. سالن ورزشی پارک رجا جای‌گذاری نامناسب داشته و در انتهای پارک قرار دارد. این مکان در قدیم الایام محلی برای تجمع معتادین متجاهر بوده و بعد از این که به پارک تبدیل شده کماکان پشت دیوارهای باغ آستان قدس مشکل گورخوابی وجود دارد، به همین دلیل یک ذهنیت منفی از وجود این پارک در ذهن مردم محل نقش بسته که با تغییر کاربری نیز، این ذهنیت عوض نشده است. باید اتفاق‌هایی بیفتد که باعث از بین رفتن این ذهنیت در بین مردم محل شود. یکی از بزرگترین اتفاقاتی که درحال حاضر رخ می‌دهد، دوشنبه‌بازار کنار پارک است که این امر می‌تواند ذهنیت مردم نسبت به پارک را عوض کند.
مدیر دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی مشهد اشاره کرد: یک معضل خیلی بزرگ در سالن ورزشی پارک رجا داشتیم. معتادین از ساعت سه بعدازظهر به بعد داخل محوطه سالن ورزشی به استعمال مواد می‌پرداختند و زباله‌گردان‌ها در آنجا سکونت می‌کردند. در این سالن، خانه سرایداری وجود دارد، اما متاسفانه به تنهایی توان مقابله با این موضوع را نداشته است. از روزی که ما متوجه وجود چنین مشکلی در محله شدیم؛ وارد مذاکره با اداره ورزش و جوانان شدیم و توانستیم به کمک سپاه یک مقر ثابت ایست بازرسی سپاه را داخل مجموعه مستقر کنیم.
برومندی اضافه کرد: اقداماتی که انجام می‌دهیم زیربنایی است چون بخش خیلی زیادی از معتادین متجاهر در وضع موجود در پشت دیوار باغ آستان قدس هستند. در زمین‌های خالی گورخوابی می‌کنند. این معتادین در نزدیکترین مکان به محله زندگی می‌کنند. حداقل کاری که برای معتادین باید انجام دهیم این است که این فضا را برایشان ناایمن کنیم. این دیوار باغ آستان قدس آنقدر برای معتادین یک مکان ایمنی است که هرکاری را بخواهند می‌توانند انجام دهند و این دیوار حکم سرپناه و دیوار مسکونی برای آنها دارد. یک طرحی داریم که به واسطه بهسازی محیطی و عقب‌نشینی دیوار و ایجاد امنیت، بزه را به حداقل می‌رسانیم.
بیش از ۸۰ درصد زمین‌های شهرک شهید رجایی به آستان قدس تعلق دارد
وی تصریح کرد: بیش از ۸۰ درصد زمین‌های کل شهرک شهید رجایی به آستان قدس تعلق دارد و زمین‌های خیلی کمی ملکی هستند. آستان قدس یک تفاهم‌نامه‌ای با شهرداری در خصوص معرفی زمین‌های داخل محله و معضلات اجتماعی که داخل محله هستند جهت تبدیل این زمین‌ها به پاتوق محله بدون آنکه سازه‌ای بنا شود، فراهم کرده است.
برومندی تاکید کرد: با حضور افراد بی‌هویت و چلو در این منطقه هیچ مشکلی نداریم، با انجام بزه توسط این افراد یا افرادی که در پوشش آنها ظاهر می‌شوند مشکل داریم و افراد بزهکار برای محله مشکل ایجاد می‌کنند.
مدیر دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی در خصوص کشتار مرغ زنده، بیان کرد: بعضی از ساکنین این منطقه اهل تسنن هستند و بر اساس سنت‌شان این باور را دارند که باید مرغ به نحو خاصی ذبح شود و ذبح مکانیزه‌ای که ما انجام می‌دهیم را قبول ندارند، به همین دلیل مرغ را به روش خودشان ذبح می‌کنند که مشکلاتی مانند کثیف کردن کوچه ناشی از خون مرغ را به همراه دارد. این نکته قابل ذکر است که کسانی که کشتار مرغ زنده را انجام می‌دهند از سر نداری و فقر نیست بلکه این افراد حتی حاضرند مرغ را با قیمت بالاتری بخرند تا با روش خودشان ذبح مرغ را انجام دهند.
وی اظهار کرد: هدف اولیه از تاسیس دفاتر تسهیلگری این بود که چرا مردم برای اجرای پروژه‌ها و طرح‌های توسعه محله پای کار نمی‌آیند را شناسایی کنیم. دلیل اینکه مردم پای کار نمی‌آمدند این بود که قبل از وجود دفاتر توسعه محله، روال طرح‌های توسعه شهری به این صورت بود که طرح جامع یا طرح تفصیلی را یک گروه متخصص از بالا به محله نگاه می‌کردند و خط‌کشی می‌کردند و با مردم هیچ ارتباطی نداشتند. اولویت اصلی این دفتر پروژه‌هایی است که از دل مردم باشد. ابتدایی‌ترین کاری که ما باید انجام دهیم، ارتباط گیری با مردم است. خواسته‌ها، معضلات و نیازهای اصلی مردم را شناسایی کنیم و درصدد رفع آن راه‌حلی برای آنها پیدا کنیم. زمانی که نیازها از جانب خود مردم احساس شود یقینا در رفع نیازها، پای کار خواهند بود.
برومندی اضافه کرد: چند مورد طرح موفق به صورت خرد اجرا کردیم. در طرح محله بهاری یا محلات رنگی در فروردین ۱۴۰۰ ، توانستیم مردم را برای فضاآرایی محله مجاب کنیم. به این منظور توانستیم ۱۰۰ عدد گلدان رنگی را تهیه و در محله نصب کنیم. در ابتدای نصب این گلدان‌ها برای من به شخصه قابل پذیرش نبود و می‌گفتیم اگر امروز این گلدان‌ها را نصب کنیم، احتمال اینکه گلدان‌ها امشب کاشته شود و فردا نباشد وجود دارد، چون زباله‌گردها و معتادینی که اینجا هستند، از همین‌جاها زباله مردم را تفکیک و به ضایعاتی می‌فروشند و از پولی که دریافت می‌کنند، هزینه موادشان را به دست می‌آورند. ولی بر خلاف ذهنیتی که داشتیم این طرح از همکاری خوب مردم برخوردار شد.
مدیر دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی در خصوص تشکیل کارگروه‌های محل گفت: ابتدایی‌ترین اقدامی که انجام دادیم، کارگروه‌هایمان را بر اساس معضلات محله تشکیل دادیم، نیازهای محله را جویا شدیم و با کمک همان کارگروه‌ها شروع به تعریف پروژه برای آنها کردیم. گروه‌های معتمدی که در این منطقه داریم شامل شورای اجتماعی محل، مسجد جوادالائمه، مسجد ۱۲ امام، مسجد جعفری و گروه خادمین ائمه اطهار هستند که خود این افراد نفوذ بسیار بالایی در محله دارند که می‌توانند کمکی در بحث شناخته شدن دفتر در سطح محله باشند. مشارکت‌پذیری مردم به واسطه حضور دفتر، چندگام نسبت به قبل بیشتر شده است. مشارکت‌پذیری مردم محل افزایش پیدا کرده است.
خانه‌های بی‌سند، یکی از اصلی‌ترین مشکلات منطقه
برومندی در خصوص ملک‌های بی سند این منطقه گفت: یکی از اصلی‌ترین مشکلات این محله موضوع سند نداشتن خانه‌هاست؛ به عنوان مثال فردی که در مرزهای کشور مرتکب جرمی می‌شود، با یک تماس می‌تواند خانه‌ای مبله در مشهد بدون هیچ سند و قولنامه‌ای دراختیار داشته باشد. آستان قدس با طرح سنددارکردن اراضی توانسته گام مثبت و موثری در راستای رفع این کمبودها ایجاد کند که ما در این دفتر افرادی را برای سنددار کردن منزلشان به آستان قدس معرفی کردیم، اما به دلیل وضعیت معیشتی مردم و بحث هزینه‌ها به آن صورتی که باید می‌بود، مورد اقبال مردم قرار نگرفته است که درحال حاضر سرعت سنددار شدن خانه‌ها به کندی صورت می‌گیرد.
مدیر دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی در خصوص میزان ترک تحصیل در این منطقه، خاطرنشان کرد: طبق برآوردی که از آموزش‌‍وپرورش گرفتیم، محصلین سال قبل و محصلین امسال حدود ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است. دلایل ترک تحصیل دانش‌آموزان به مسائل مالی، عدم آینده‌ای از تحصیل، بی‌هویتی و نداشتن شناسنامه برمی‌گردد.
وی در مورد خرید و فروش سلاح‌های گرم و سرد عنوان کرد: خرید و فروش سلاح گرم و سرد به چلوها یا افرادی که در لباس چلوها جرم انجام می‌دهند، برمی‌گردد. لزوما کسانی که لباس بلوچی می‌پوشند ممکن است چلو نباشند چون آن فرد بلوچ به لباس اجدادش احترام می‌گذارد اما متاسفانه این ذهنیت در ۴۰درصد مردم وجود دارد که کسی که لباس بلوچی می‌پوشد و با لهجه سیستانی صحبت می‌کند آن فرد چلو باشد. تمام این موانع به افراد بی‌هویت یا باهویتی برمی‌گردد که در این محل با نقاب بی‌هویتی مرتکب جرم می‌شوند. جرم‌هایی که انجام می‌دهند شامل خریدوفروش سلاح گرم و سرد، فروش مواد مخدر و خانه‌های تیمی است.
برومندی تصریح کرد: طی بازدیدی که در سال ۹۵ از محله کشاورزداشتیم، وضعیت محله ازآن سال تا الان حداقل ۴۰۰ درصد بهبود پیدا کرده است. وضعیت آن زمان بسیار اسفناک بود و درحال حاضر وضعیت این محله با کمک مدیریت شهری و دستگاه‌های ذی‌ربط بسیار بهبود یافته و امیدواریم وضعیت محل مخصوصا با وجود پایگاه مردمی و محلی به نام دفاتر توسعه محله در دل محلات، بهتر از این نیز شود. یکی از دلایلی که این دفاتر در داخل محلات قرار گرفته، معضلات و مشکلاتی است که مردم دارند که بتوانیم این مشکلات را کامل حس کنیم.
مدیر دفتر توسعه محله کشاورز و شهید رجایی در خصوص بودجه این دفتر بیان کرد: بودجه پروژه‌ها یا از سمت شهرداری تامین می‌شود یا از سمت دستگاه‌های زیرنظر استانداری؛ چون هر پروژه در قالب سند توسعه محله به ستاد استان ارسال می‌شود، خود دستگاه بودجه را تامین می‌کند.
زهره امجدی، کارشناس اجتماعی این دفتر تسهیلگری نیز در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: با کارگروه امنیتی که در محله تشکیل دادیم، توانستیم ضایعاتی‌ها را شناسایی کنیم. بعضی از آنان فعالیت‌های غیرقانونی در داخل خانه‌ها انجام می‌دهند که همراه یکسری فعالیت‌های غیرمتعارف مانند خرید و فروش مواد است. کارگروه امنیتی که از افراد محله تشکیل شده است، ضایعاتی‌های داخل محل را شناسایی کرده و لیستی از این افراد تهیه شده است. این اسامی به سازمان بازآفرینی فرستاده می‌شود که یکی از سازوکارهای سازمان بازآفرینی این است که به صورت قانونی این افراد به خارج از محله انتقال پیدا می‌کنند. به جز ضایعاتی‌ها مسئله دیگری که وجود دارد، کشتار مرغ زنده است. کارگروه امنیتی که از اعضای محله تشکیل شده است، این مشاغل را شناسایی کرده و لیستی از این افراد به ما تحویل دادند، این لیست اسامی را به سازمان بازآفرینی تحویل می‌دهیم که پیگیری‌های لازم را جهت خارج کردن این افراد از محله به صورت قانونی انجام دهند.
وی ذکر کرد: ما در این دفتر یکسری افرادی که در محله مشاغل خانگی دارند و دامنه فروش این افراد به همسایه‌ها ختم می‌شود و گسترده نیست را شناسایی می‌کنیم، سپس پس از شناسایی این افراد، کلاس‌های آموزشی برایشان برگزار می‌کنیم که بتوانند مدرک فنی‌وحرفه‌ای بگیرند و پس از آن یا با کمک خیرین یا جهاد دانشگاهی و فنی‌حرفه‌ای کارگاه‌های تولیدی برایشان ایجاد می‌کنیم که بتوانند کار کنند و از این طریق برای آنها توانمندسازی اقتصادی انجام می‌دهیم.
امجدی گفت: بخش زیادی از مردم محله که مشغول کارهای خانگی هستند مجوزهای لازم را جهت انجام مشاغل خانگی را ندارند و تمایلی هم به اخذ این مجوزها از اداره کار و رفاه امور اجتماعی را نیز به دلیل ترس از اخذ مالیات و یا … ندارند. به این منظور دفتر در راستای آگاهی‌بخشی به فعالین در این حوزه اطلاع‌رسانی‌هایی را داشته و از مزایای اخذ مجوز برای ساکنین آنها بازگو کرده است. به این منظور با استفاده از ظرفیت‌های موجود در دفتر ثبت‌نام کارآفرینان و فعالین در حوزه مشاغل خانگی به صورت رایگان صورت می‌گیرد. همچنین از دیگر اقدامات موثری که در این زمینه صورت گرفته است می‌توان به تفاهم نامه بین سازمان بازآفرینی و کمیته امداد امام خمینی(ره) به منظور اعطای تسهیلات تا سقف ۵۰ میلیون تومان اشاره نمود.
وی اضافه کرد: در حال حاضر درحال تکمیل بانک اطلاعاتی شناسایی مشاغل خانگی هستیم و پس از شناسایی، این افراد را به سازمان فنی و حرفه‌ای کشور معرفی می‌کنیم تا بتوانیم برای آنها آزمون گواهی نامه‌های مهارت‌آمیزی را اخذ نماییم.
انتهای پیام
منبع:ایسنا