گوشه به گوشه ایران؛ محله «کوشمغان» سمنان

محله کوشمغان در قسمت غربی شهر سمنان، به همراه محله‌های زاوغان و کدیور سه محله بسیار کهن و قدیمی شهر را تشکیل می‌دهند که به روایت افراد بومی «محلات ثلاث» یا منطقه محلات نامیده می‌شوند. با توجه به آثار موجود، محله‌های مذکور از محله‌های بسیار کهن سمنان محسوب می‌شوند. «کوشمغان» یکی از محلات قدیمی و در جنوب غربی شهر سمنان است که نام اصلی آن «کوشک مغان» بوده است. در گذشته بزرگان زرتشتی در این منطقه زندگی می‌کردند. قلعه‌ای باستانی به همین نام در این محله وجود دارد که صنیع الدوله در کتاب خود به وجود آتشکده‌ای در زیر آن نیز اشاره کرده است. احتمالا آتشکده آنان نیز در داخل قلعه بوده است به همین سبب این منطقه با نام کوشک مغان خوانده شده که بعدها به صورت کوشمغان تغییر یافته است و متأسفانه ساخت و سازها روی قلعه کوشمغان در نیم قرن اخیر آن را به نابودی کشانده است. قلعه کوشمغان در گذشته دارای یک خندق بوده است و مردم با استفاده از تخته پل وارد قلعه می‌شدند. در حال حاضر خندق اطراف قلعه تا حدودی سالم باقی مانده است. این قلعه در سال‌های اخیر به علت خرابکاری و سیل و باران تا حد زیادی از بین رفته است. قلعه تاریخی، چال خندق، آب‌انبار، تکیه، حمام قدیمی، خانه‌های تاریخی متعدد و… نیز که مربوط به صدها سال قبل و از دوره‌های مختلف تاریخی است در محله کوشمغان واقع شده است. حاشیه نشینی، فقر، اعتیاد و… از جمله مهم‌ترین آسیب‌های اجتماعی محله «کوشمغان» سمنان به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر افزایش یافته است. همچنین با توسعه شهری، بخشی از بافت و معماری قدیمی در محله کوشمغان سمنان از خانه‌های قدیمی به آپارتمان تغییر پیدا کرده است.