چرا بخش بین‌الملل جشنواره موسیقی فجر امسال حذف نشد؟

اردوان جعفریان در ابتدا درباره شرایط دعوت از گروه‌های بین‌المللی برای حضور در این دوره به ایسنا گفت: شرایط دعوت از گروه‌های خارجی، هم سال گذشته و هم امسال به دلیل وقوع دشواری‌های متفاوت، جشنواره را در شرایط سختی قرار داد که البته دوره گذشته در حوزه بین الملل با امکان پیاده سازی برنامه‌های پیش بینی شده، با موفقیت همراه بود.

او ادامه داد: اکنون یک سال از شروع پاندمی در سراسر دنیا می‌گذرد و بر اساس آمارهای جهانی، بخش فرهنگ جزو ضربه پذیرترین بخش‌های جوامع مختلف بوده و هنرمندان شرایط سختی را تجربه کرده‌اند؛ البته این شرایط دارای دو زاویه بوده است، از سویی باعث خانه نشین شدن هنرمندان و ایجاد افسردگی در آنها شده است و از سویی به دلیل پیدا شدن وقت مناسب، باعث خلق آثار بسیاری شده که از این نکته می‌توان به عنوان یک پیشرفت در این شرایط سخت یاد کرد.

جعفریان با اشاره به اینکه «ارکان مدیریتی جشنواره موسیقی فجر با توجه به شرایط حاکم بهداشتی تقریبا یکسان در سراسر دنیا، باید تصمیم می‌گرفت و اینکه در نهایت بخش بین الملل این دوره از جشنواره با حضور مهمانان و هنرمندان مدعو، برگزار شود یا خیر؟» در این زمینه توضیح داد: در نتیجه با تشکیل شورای سیاست گذاری جشنواره و بحث و گفت‌وگو در این زمینه و حمایت معاونت هنری و دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تصمیم بر آن شد که این دوره از جشنواره نیز، مانند سال‌های گذشته، پذیرای بخش بین الملل باشد. با این تصمیم و تشکیل کمیته بین‌الملل، رایزنی‌ها درباره امکان سنجی از حضور هنرمندان خارجی شروع شد و گفت‌وگوهایی صورت گرفت.

او با یادآوری اینکه جشنواره موسیقی فجر، امسال سی و ششمین دوره خود را می‌گذراند، تاکید کرد، «پایداری و استمرار برگزاری یک جشنواره در نهایت به اعتبار ملی و جهانی آن کمک می کند.»

جعفریان در ادامه اظهار نظر بالا گفت: این، از نکاتی بود که باعث جلب رضایت حضور هنرمندان خارجی در آن شد. از سوی دیگر حضور هنرمندان بزرگ در دوره‌های قبل نیز به تسهیل دعوت از هنرمندانی که برای بار اول در جشنواره حضور پیدا می‌کردند، کمک می کرد. نکته‌ای که در اینجا مطرح است، لزوم داشتن سیاستی میان مدت و بالاتر از تفکر فردی، جهت اعتباربخشی بین المللی به این جشنواره موسیقی است. اگر در هر دوره هنرمندان شاخصی با استانداردهای بین المللی شرکت کنند، در دوره‌های بعدی، هنرمندان همچنان متقاضی حضور در جشنواره خواهند شد که این نکته قدرت انتخاب و سطح کیفی را بالا خواهد برد.

حضور هنرمندانی که به کمک بخش بین‌الملل آمد

این تهیه کننده موسیقی یادآور شد: در دوره‌های اولیه این جشنواره، هنرمندان شاخصی در آن شرکت کرده‌اند اما دوره‌هایی هم بوده است که بخش بین‌الملل از سطح کیفی خاصی برخوردار نبوده است که این نکته بعضا باعث جلوگیری از افزایش اعتبار جهانی این جشنواره شده است. دلیل را هم می‌توان در ناآشنا بودن مدیران وقت از این حوزه، اجبار به برگزاری بخش بین الملل و همچنین کمبود بودجه ارزی در آن دوره دانست. اصولا در دوره‌هایی که کیفیت این بخش بالاتر بوده است، با روابط فردی و حرفه‌ای مدیران این بخش ارتباط مستقیم داشته است که به باور من این رابطه فردی در بستر زمان و با حمایت مالی و معنوی مدیران بایستی به ارتباط سازمان محور تغییر یابد.

او تصریح کرد: از نکاتی که در این دوره مورد توجه قرار گرفته است، نگاه فراجشنواره‌ای است؛ بدین معنا که جشنواره درگاهی برای تبادل هنری شود و صرفا واردکننده ایده‌های هنری به طور یک طرفه نباشد بلکه از موقعیت خود بتواند به نفع هنرمندان برای تبادلات هنری و حضور متقابل در کشورهای مدعو، استفاده کند.

مدیر بخش بین‌الملل سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر به صحبت هایش اضافه کرد: جشنواره موسیقی فجر ظرفیت بزرگی در گسترش دیپلماسی هنری دارد و باید از این ظرفیت در جهت اعتبارافزایی به جشنواره استفاده کرد. امسال نیز جشنواره در این حوزه تلاش کرد که این امر با انجام تفاهمی با همین مضمون با جشنواره موسیقی بارسلون، محقق شود. همچنین با فعال سازی ظرفیت‌های ارتباط فرهنگی، امسال عدد بزرگی در مقیاس بودجه جشنواره در بخش بین الملل بدون کاستن از کیفیت، صرفه جویی شده است.

جعفریان بیان کرده که «یک روند پیوسته در همه دورهای پیش رو باعث ایجاد این افزایش اعتبار خواهد شد که امید است مدیران بعدی نیز در دوره‌های بعد به این نکته اهتمام ورزند.»

جشنواره‌ای که به دنبال گونه‌های تجاری نیست!

او در پاسخ به این پرسش ایسنا که گروه‌های شرکت کننده در سی و ششمین دوره جشنواره موسیقی فجر بر چه مبنا و معیاری دعوت شده‌اند و شرایط دعوت از آنها چگونه بوده است؟ پاسخ داد: معیار دعوت از گروه‌های خارجی به مولفه‌های متنوعی وابسته است. اصولا جشنواره‌ای با رویکرد جشنواره موسیقی فجر، به دنبال جذب گونه‌های تجاری نیست. آنچه که مدنظر است، حضور گونه‌های (ژانر) پذیرفته شده‌ای است که یا در ایران کمتر حضور داشته‌اند، آموزش مدون آکادمیک آنها در کشور وجود ندارد و یا کمیاب است. از سوی دیگر به دلیل فراگیری طیف بزرگ جمعیتی توسط جشنواره‌های فجر، تنوع در سبک و گونه‌های مدعو نکته مهمی است؛ لذا ایجاد رضایت نسبی از طریق دعوت هنرمندان حوزه موسیقی کلاسیک، موسیقی جز و موسیقی بومی از نکات تاثیرگذار در انتخاب فرم بخش بین الملل است. در این دوره نیز شکل گیری حضور هنرمندان کمابیش متاثر از نکات یاد شده بوده است.

جعفریان اضافه کرد: به دلیل ادامه پاندمی در سراسر جهان و شرایط بهداشتی در کشورمان، نهایتا تصمیم بر آن شد که جشنواره موسیقی فجر در بستر فضای مجازی به مخاطب عرضه شود. با رایزنی با هنرمندان سازمان‌ها و نهادهای هنری، کمیته بین الملل جشنواره نهایتا به جمع بندی رسید که این دوره با حضور شش گروه برگزار شود. با توجه به شرایط بهداشتی حاکم، از شش ماه قبل سه سناریو پیش ‌روی مدیران جشنواره قرار داشت که شامل اجرای حضوری با مخاطب، اجرای حضوری با محدودیت تعداد مخاطب و اجرای برخط (آنلاین) بود. بعد از تعامل با گروه‌ها و همچنین شرایط برگزاری جشنواره، نهایتا تصمیم بر آن شد که چهار اجرا به صورت برخط و از پیش ‌ضبط شده در کشور مبدأ و دو اجرا با حضور هنرمند در کشورمان برگزار شود.

کلیه اجراهای بین‌الملل توسط جشنواره سفارش داده شد

او بیان کرد که جشنواره موسیقی فجر امسال پذیرای هنرمندانی از چهار کشور در قالب شش اجرا خواهد بود که می‌توان به حضور هنرمندانی مانند جیووانا فراتا و دینو دپالما از ایتالیا، تیمو ولبرشت و تئو ببلکمن، موریس ارنست از آلمان اشاره کرد. همچنین دو گروه ویلا مدلنا و سان موس از اتریش و مارتین ملندز از کوبا از دیگر هنرمندانی خواهند بود که اجرای آنها پیش روی مخاطبان قرار خواهد گرفت.

جعفریان توضیح داد: کلیه اجراهای بین‌الملل بر اساس سفارش ‌جشنواره به این هنرمندان انجام شده است و تمامی مختصات فنی و هنری مد نظر، از سوی کمیته بین‌الملل جشنواره به آنان داده شده است. این اجراها اختصاصا برای این دور از جشنواره ضبط و تدوین گردیده است. هم اکنون جدول پخش اجراهای جشنواره منتشر شده است و مخاطبان می‌توانند از کلیه اجراهای این دوره به صورت رایگان استفاده نمایند که این نکته بسیار مثبتی در جهت دسترسی عادلانه مخاطبان در همه نقاط کشور به بیش از سی و پنج اجرای با کیفیت بسیار خوب است.

سال‌هاست جشنواره را بین‌المللی نمی‌نامیم

همچنین از او سوال کردیم که آیا با توجه به اجراهای از پیش ضبط شده بخش بین‌الملل، باز هم می توان جشنواره را بین المللی نامید؟ گفت: همانگونه که می‌دانید، چند سالی است که عبارت بین‌المللی از عنوان جشنواره موسیقی فجر حذف شده است. جشنواره بین المللی، طبیعتا دارای مشخصات خاص و فراخوان بین‌المللی است. تمرکز جشنواره موسیقی فجر بر توسعه و اعتلای موسیقی ایران است و کارکرد بخش بین الملل و اساس اضافه کردن آن به جشنواره برای تامین ذائقه بخشی از مخاطب بوده است. بنابراین نسبت اجراهای خارجی به نسبت اجراهای داخلی کسر کوچکی است. طبیعی است که اگر جشنواره‌ای در مقیاس جشنواره موسیقی فجر که از نظر تعداد اجرا در زمره جشنواره‌های بزرگ قرار می‌گیرد، بخواهد در مقیاس بین المللی عمل کند، میلیون‌ها دلار بودجه می‌طلبد و باید امکانات بیشتری برای آن در نظر گرفت که ممکن است در توان مالی جشنواره‌های دولتی قرار نگیرد.

جعفریان در ادامه پاسخ به این سوال یادآور شد: باید در نظر داشت که جریان هنری نباید متوقف شود؛ چراکه بخشی از ایجاد شور در جوامع مختلف، به عهده رویدادهای هنری است و کارکرد این جشنواره‌ها در درون جامعه هنری و بیرون آن، ایجاد امید و نشاط اجتماعی است. همیشه تعطیل کردن ساده‌ترین نوع انتخاب و نگاه در دوران سختی است.

مدیر بخش بین‌الملل سی‌وششمین جشنواره موسیقی فجر به صحبتهایش اضافه کرد: این جشنواره، رویدادی است که سال‌های نخست آن در سایه جنگ برگزار شده است؛ بنابراین در دوره کنونی کارکردهای اجتماعی ناشی از برگزاری آن کاملا مثبت ارزیابی می‌شود و اصولا دلیل برگزاری آن در شرایط پاندمی هم به این نکته برمی‌گردد. این شرایط نیز مختص به این جشنواره و ایران نیست، در بسیاری از نقاط دنیا جشنواره‌های هم عرض به صورت آنلاین برگزار شده‌اند. این چرخش در نوع برگزاری، با همه مشکلاتی که داشته است، درهای جدیدی را برای هنرمندان باز کرده است که ایجاد ظرفیت دیدن موسیقی به صورت آنلاین در مخاطب می‌تواند یکی از این نکات مثبت باشد. هرچند که از نظر اقتصادی فعلا این اجراها دارای گردش مالی بزرگی نیستند اما شاید در آینده نزدیک این تغییر سلیقه جمعی در شکل مصرف موسیقی، در سرانه مصرف موسیقی رشد کند و ظرفیت جدیدی به چرخه مالی موسیقی در سراسر جهان اضافه کند.

به گزارش ایسنا، بخش بین الملل سی وششمین جشنواره موسیقی فجر با شش اجرا از چهار کشور اتریش، آلمان، ایتالیا و کوبا برگزار می شود.

اجراهای تکنوازی ویلنسل مارتین ملندز از کوبا، دوئت سان موس (دونوزای گیتار و ویلنسل) از اتریش، دوئت ویلا مادلنا (دونوازی آکاردئون و کلارینت و ساکسوفون) از اتریش، تریوی جز فولبرشت (سه نوازی ساکسوفون، آوا و الکتریک و گیتار) از آلمان در کشور مبدا به طور اختصاصی برای این دوره از جشنواره ضبط شده است و در زمان جشنواره پخش می شوند و تکنوازی پیانو موریس ارنست از آلمان و دوئت فراتا دی پالما (دونوازی پیانو و ویلن) از ایتالیا در ایران ضبط می شوند و در سی و ششمین جشنواره موسیقی فجر پخش خواهد شد.

انتهای پیام

منبع:ایسنا