از عهد شکنی می گفت و وفادار بود + صوت

به گزارش ایسنا، اگر به موسیقی اصیل ایرانی، آن هم موسیقی‌ای که در دوران یاحقی‌ها، ابوالحسن صبا یا حسین تهرانی ساخته شده است، علاقه‌مند هستید، حتما منوچهر همایون‌پور، خالق آثاری چون «عهدشکن»، «جوانی» یا «لیلی» را می‌شناسید. هنرمندی که با گوش دادن به آثارش ناخودآگاه خود را در دوران گذشته می‌بینید و می‌توانید برای لحظاتی از دغدغه‌های روزمره جدا شوید.

امروز یازدهم خرداد، سالروز تولد ۹۶ سالگی زنده‌یاد منوچهر همایون‌پور است که اجرا و ساخت ترانه‌هایی چون «در کنج دلم»، «ای گل چه زیباییم» و «لیلی» را در تاریخ هنر موسیقی ایران ماندگار کرد. همایون‌پور در بروجرد متولد شد. در ۱۹ سالگی به تهران آمد تا در کنار کار، به حرفه مورد علاقه خود یعنی خوانندگی بپردازد.

او پس از اندک زمانی با انتشار چند صفحه‌ محلی که اشعار فارسی بر آهنگ‌های آن سروده شده بود، نامی پیدا کرد. این هنرمند پس از نشر این صفحات به رادیو دعوت شد و همنشینی با بزرگانی چون حسین یاحقی، ادیب خوانساری، تاج اصفهانی، حسین تهرانی، احمد عبادی و ابوالحسن صبا را درک کرد و تا جایی پیش رفت که اعتمادِ حسین یاحقی را به خود جلب کرد.

یکی از آثاری که همایون‌پور با همکاری یاحقی به انجام رسانده، اثر «عهد شکن» با ترانه‌ای از تورج نگهبان است. نگهبان یکی از پرکارترین ترانه سرایان رادیو در زمان خویش و کسی است که از دوران نوجوانی شروع به همکاری با رادیو کرد. قطعه «عهد شکن» با نوازندگی پرویز یاحقی شکل گرفته است.

بسیاری از آثار همایون پور که تا اواخر دهه ۳۰ ضبط شد به دلیل نداشتن امکانات از بین رفت و در آرشیو رادیو موجود نیست. از ویژگی‌های همایون‌پور آشنایی با نوازندگی بود که می‌توانست به او کمک شایانی در ارائه هنر خوانندگی کند.

همنشینی و رفاقت همایون‌پور با حسین یاحقی تا جایی پیش رفت که حسین‌خان، اثری زیبا را به نام «جوانی» که در مایه‌ افشاری تصنیف کرده و نواب صفای جوان نیز ترانه‌ای بر آن سروده بود، به همایون‌پور ۲۴ ساله داد تا بخواند. گفته می‌شود همایون‌پور تصنیف را همراه با ارکستر حسین یاحقی خواند که به‌طور زنده از رادیو پخش شد. از او نقل می‌کنند که همواره از اینکه به‌دلیل پخش زنده، هیچ نسخه‌ ضبط شده‌ای از تصنیف موجود نیست، اظهار تاسف و تاثر می‌کرده است. «جوانی» بعدها با صدای زنده‌یاد حسین قوامی ضبط شد و به جاودانه‌های موسیقی ملی ایران پیوست. اما شاید کمتر کسی بداند که این اثر را برای نخستین‌بار همایون‌پور خوانده است.

گفته می‌شود همایون‌پور، از میان آثارش بیش از همه به تصنیف «در کنج دلم» علاقه‌مند بود. این تصنیف را او بر غزلی از پژمان بختیاری ساخته و در سال ۱۳۲۹ خوانده است. ساخت اوورتور (پیش‌نوا) این تصنیف و تنظیم آن بر عهده‌ استاد پرویز یاحقی (نوازنده‌ ویولون) بوده که در زمان اجرای آن تنها ۱۶ سال داشت.

پرویز یاحقی جزو معدود هنرمندانی بود که همایون‌پور با اشتیاقی وصف ناشدنی از هنر او می‌گفت و تسلط بی‌چون و چرایش بر نغمه‌پردازی و نوازندگی را می‌ستود.

اما اثر معروف دیگر همایون‌پور که اتفاقا، آن نیز برای نخستین‌بار در سال ۱۳۲۹ خوانده شد، «نوای چوپان» نام داشت که او خود، آن را با الهام از یک ملودی محلی و با کند کردن ریتم و نیز ایجاد تغییرات ملودیک ساخته بود. نخستین اجرای این تصنیف با استفاده از شعری سروده‌ «هوشنگ شهابی» بوده است. اما اجرای بعدی این تصنیف که در کاست ‌«دیروزی‌ها» موجود است، به سال ۱۳۳۷ بازمی گردد که بنا به درخواست مسوولان وقت رادیو، با ترانه‌های جدید از «شهر آشوب» بازسازی و ضبط شد.

به اذعان کارشناسان موسیقی، نظریه‌های همایون‌پور در زمینه‌ی آواز و آثار آوازی یکی از مراجع مکتب اصفهان محسوب می‌شود. همایون‌پور با عنایت ویژه به موسیقی فولکلور و همچنین ترانه‌های عامیانه، نقش کلام را بسیار برجسته می‌دیده و با توجه به جستارهایی که همواره در دفتر و دیوان‌های شاعران داشت، معتقد بود شعر حتما باید پیام‌مند و دارای معانی معرفت شناسانه و مضامین اجتماعی مناسب باشد. این استاد آواز تصنیف ایران، هفتم فروردین‌ماه ۱۳۸۵ در بیمارستان مهراد تهران درگذشت و در قطعه‌ی هنرمندان بهشت‌زهرا (س) آرام گرفت.

برای نگارش بخش هایی از این گزارش از متن برنامه با کاروان شعر و موسیقی رادیو فرهنگ استفاده شده است.

منبع:ایسنا