تعریف الگوی کشت برای کاهش اثرات تغییر اقلیم ضروری است

هادی معماریان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به دوم فروردین، روز جهانی آب با موضوع آب و تغییر اقلیم، اظهار کرد: محور اصلی روز جهانی آب حمایت از دستیابی به هدف ششم توسعه پایدار یعنی آب و تصفیه بهداشتی آن برای همه تا سال 2030  است. امسال، روز جهانی آب در مورد آب و تغییرات  اقلیمی و چگونگی ارتباط این دو با یکدیگر بحث می‌کند، کشور ایران و استان خراسان رضوی یکی از مناطق آسیب پذیر در برابر تغییر اقلیم است.

وی ادامه داد: تنها با تحلیل داده‎های هواشناختی در دسترس از 30 سال گذشته در برخی مناطق استان، می‎توان برآورد کرد که با توجه به روند افزایشی دما، ساعات آفتابی و میزان تبخیر و در مقابل با توجه به روند کاهشی میزان بارش، در آینده مراکز جمعیتی استان با کمبود منابع آبی سطحی در رودخانه‎ها و فشار بر منابع باقی‌مانده آب زیرزمینی تحت تاثیر شرایط گرمایشی اتمسفر مواجه خواهند شد.

عضو شورای پژوهش و فناوری اداره‌کل حفاظت محیط‌ زیست خراسان‌رضوی عنوان کرد: بهبود روش‎های مدیریت منابع و مصارف آب می‎تواند به افزایش مقاومت در برابر تغییرات اقلیمی، بهبود سلامت اکوسیستم و کاهش خطر بروز بلایای مرتبط با آب کمک کند.

وی تأمین منابع مالی در حوزه اقلیم را کمک شایانی به افزایش تاب آوری جامعه در برابر تغییرات اقلیمی، حمایت از ایجاد اشتغال و کمک به بهبود نتایج توسعه پایدار دانست و افزود: آب می‎تواند به مبارزه با تغییرات اقلیمی کمک کند.

معماریان بهبود ذخیره سازی کربن، محافظت از بافرهای طبیعی، استحصال آب باران، کشاورزی هوشمند برمبنای اقلیم و استفاده مجدد از فاضلاب را از جمله راه‌ حل‎های پایدار، قابل تحمل و مقرون به صرفه برای آب و فاضلاب دانست و اظهار کرد: گرفتن دوش در 5 دقیقه، خوردن وعده‎های گیاهی، دور نریختن مواد غذایی خوراکی، خرید پایدار از فروشگاه‎ها و خاموش کردن فناوری‎ها از جمله راهکارهایی است که مردم می‎توانند در زندگی روزمره به مبارزه با تغییرات اقلیمی کمک کنند.

این استاد دانشگاه بیان کرد: جمع آوری آب باران به ویژه در مناطقی با توزیع بارش نامنظم برای ایجاد تاب آوری در برابر شوک‎ها و تأمین منابع آب برای دوره‎های خشک بسیار مفید و ضروری است.منابع آب غیر متعارف، مانند فاضلاب تصفیه شده، می‎توانند برای آبیاری و مقاصد صنعتی و شهری استفاده شوند. در حال حاضر کمبود آب، چهار نفر از هر ۱۰ نفر را درگیر کرده است.

معماریان اظهار کرد: امروزه، یک نفر از هر سه نفر در دنیا بدون دسترسی به آب آشامیدنی سالم زندگی می‎کنند. تا سال 2050، در صورت ادامه روند تغییر اقلیم، تا ۷.۵ میلیارد نفر در مناطقی زندگی خواهند کرد که حداقل یک ماه در سال دچار کمبود آب باشد، و این موضوع رقابت بی‎سابقه‎ای برای آب ایجاد می‎کند. تأمین آب بر مبنای اصول تاب‌آوری اقلیمی و تصفیه آن می‌‏تواند جان بیش از 360 هزار نفر را در هر سال نجات دهد. اگر گرمای جهانی را در مقایسه با 2 درجه سانتیگراد به ۱.۵ درجه سانتیگراد کاهش دهیم، می‎توانیم تنش ناشی از آب و هوا را تا 50 درصد تقلیل دهیم.

این استاد دانشگاه اقدامات صورت گرفته در استان خراسان رضوی که در زمینه کاهش اثرات تغییر اقلیم و سازگاری با آن موثر بوده را بسیار کند و غیر موثر دانست و افزود: استان خراسان رضوی عملاً از سال‎های 1378 به بعد در معرض یک دوره طولانی خشکسالی قرار گرفت به طوری که به صورت میانگین در هر سال یک میلیمتر از بارش استان کم شد.در برخی شهرستان‎ها مانند کاشمر در سال آبی 97-96 با کاهش حتی 50 درصدی بارش مواجه شدیم و تحقیقات در استان نشان می‎دهد که رابطه بسیار نزدیکی بین خشکسالی هواشناسی و تغییرات شاخص پوشش گیاهی است.

معماریان اظهار کرد: مهمترین منبع ترسیب کربن هوا در استان خراسان رضوی پوشش گیاهی و خاک است. روند تضعیف پوشش گیاهی در دهه‎های اخیر به علت خشکسالی و تخریب‎های انسانی در سطح استان معنی دار بوده و بنابراین می‎توان گفت که در زمینه ترسیب کربن به وسیله تقویت پوشش گیاهی عملاً موفق نبوده‎ایم و کار زیادی انجام نشده است.

وی بیان کرد: هر چند در دهه اخیر پروژه‎های بین المللی ترسیب کربن توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی انجام شده اما سطح آنها محدود(حدود 400 هزار هکتار) و تزریق اعتبار برای تداوم عملیات در این پروژه‌ها به صورت قطره چکانی است.اگرچه یکی از راهکارهایی که می‌توان در راستای حفظ و افزایش تولیدات کشاورزی در برابر تغییر اقلیم بکار برد، استفاده از کشاورزی هوشمند مبتنی بر اقلیم است اما در این زمینه استان خراسان رضوی بسیار ناتوان و ضعیف عمل کرده است.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: به جرأت می‎توان گفت که هنوز مدل مناسبی برای این نوع از کشاورزی در استان خراسان توسط سازمان جهاد کشاورزی به کشاورزان ارائه نشده و هنوز در زمینه الگوی کشت مناسب در استان مشکل داریم.

بازرس و عضو انجمن علمی سیستم‌های سطوح آبگیر باران ایران، بیان کرد: هنوز هم در شهرهایی مانند کاشمر، تایباد و تربت جام به کشت گونه‎های آب‌بری مانند خربزه و طالبی می‎پردازیم، کشاورزی در استان خرده مالکی و مبنای تعیین نوع کشت در هر سال فقط بازار است.

وی گفت: در زمینه استحصال آب باران در حوضه‎های آبخیز روستایی خوشبختانه استان خراسان رضوی به سبب داشتن پیشینه دانش بومی کشاورزان، پیشرو بوده که نمونه بارز آن کشاورزی سیلابی با استفاده از بندسارهاست. ولی در حوضه‎های آبخیز شهری عملاً به غیر از چند نمونه کار ترویجی آن هم به همت انجمن علمی سیستم‎های سطوح آبگیر باران ایران، پروژه خاصی انجام نشده و در این زمینه نیاز است که مشوق‎ها و طرح‎های لازم در اختیار شهروندان و پیمانکاران ساختمانی قرار گیرد.

معماریان افزود: در استان خراسان رضوی در حال حاضر تصفیه‌خانه فاضلاب فقط در چند شهر مانند مشهد و قوچان و نیشابور آن هم به صورت محدود فعال است و به علت نبود تصفیه‌خانه در استان، نمی‌توانیم استفاده مجددی از فاضلاب‎های کشاورزی و صنعتی و شهری داشته باشیم. فرهنگ سازی و ارتقاء دانش شهروندان و روستائیان نیز یکی از مهمترین امور زیربنایی است که باید توسط سازمان‌های دولتی و غیردولتی پیگیری شده و به صورت مناسبی سازماندهی شود.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: وظیفه تک تک ما ایرانیان است که تمدن ایرانی را در این سرزمین کهن از خطر نابودی آن هم به دلیل بحران‎ها و جنگ‎های آبی و تخریب منابع نجات داده و آن را پیشرفته‌تر و استوارتر به آیندگان تحویل دهیم.اگرچه باید سیاست‎گذاران آب را در قلب برنامه‎های عملیاتی خود قرار دهند، اما نمی‎توان منتظر این اقدام بود. هم اکنون باید اقدام نمود، قطعأ عدم قطعیت در مورد آینده نمی‎تواند بهانه‎ای برای عدم اقدام باشد.

انتهای پیام

منبع:ایسنا