اخبار 15

تهران؛ محله به محله – «مخصوص»

محله «مخصوص» در منطقه ۱۱ تهران قرار گرفته است. این محله از جنوب به میدان قزوین، از شمال به میدان حر و چهارراه لشگر، از غرب به بزرگراه نواب و از شرق به خیابان کارگر محدود می‌شود. خیابان مخصوص که در مرکز این محله قرار گرفته است یکی از خیابان‌های اصلی این محله به شمار می‌رود. به اعتقاد اغلب اهالی قدیمی این محله، دلیل نام‌گذاری خیابان مخصوص، به خودروهایی مربوط می‌شود که در جاده مخصوص کرج رفت و آمد داشته‌اند و مسافران خود را در خیابان مخصوص فعلی سوار می‌کرده‌اند. این منطقه در ابتدا مرکز پرورش دام بوده و با گسترش شهرنشینی و ورود صنایع شهری، به مرکز فروش ماشین‌آلات سنگین تبدیل می‌شود. با توجه به وجود کارخانه‌هایی مثل دخانیات، کبریتسازی، صابون‌پزخانه و منابع آبی مثل قنات، جمعیت شهرنشین و اغلب مهاجر این منطقه به مرور زیادتر شده و باعث گسترش محله شده است؛ بطوریکه اکنون محله مخصوص یکی از متراکم‌ترین محله‌های مسکونی تهران محسوب می‌شود. ساختمان اداره پست، اداره دخانیات، مسجد توتونچی (حبیب‌اللّٰه)، کلیسای حضرت مارگیورگیز، سینما ناتالی، مجتمع تجاری تفریحی صبا، خیابان مخصوص و خیابان کمالی از مهمترین مناطق، خیابان‌ها و م<لفه‌های حاضر در این محله محسوب می‌شود. تصاویر این گزارش تصویری، از نیمه پاییز تا اواسط زمستان سال گذشته عکاسی شده است.

  • محله مخصوص در منطقه ۱۱ تهران، از قدمت تاریخی برخوردار است و از اوایل شکل‌گیری تهران معاصر شروع به رشد کرده است.
  • چهار‌راه لشکر یکی از چهارراه‌های اصلی منطقه 11 تهران است که از شمال به میدان انقلاب، از جنوب به میدان راه‌آهن، از غرب به بزرگراه نواب و از شرق به میدان منیریه می‌رسد. از ویژگی‌های مهم این چهار‌راه وجود ساختمان اداره پست و گمرک در آن است.
  • میدان حر، در قدیم باغ شاه نامیده می‌شد. این میدان در زمان قاجار تفرجگاه ناصرالدین شاه و سایر شاهان قاجار بوده و نخستین میدان اسبدوانی تهران محسوب می‌شود. مجسمه‌ای که در این میدان قرار دارد نماد پیروزی خیر بر شر است. در سال 1361 نام میدان باغ شاه به میدان حر تغییر یافت.
  • خیابان قزوین، از میدان قزوین شروع و به سه‌راه آذری منتهی می‌شود. بسیاری از فروشگاه‌های قطعات ماشین‌آلات کشاورزی و راهسازی در این خیابان قرار دارند.
  • برج میلاد به عنوان یکی از نمادهای تهران در سال‌های اخیر، از محدوده خیابان کارگر جنوبی قابل مشاهده است؛ البته اگر هوای پایتخت خیلی هم آلوده نباشد.
  • بیمارستان روزبه که یکی از مهمترین مراکز روانپزشکی تهران است، در خیابان کارگر قرار دارد.
  • بافت‌ قدیمی، زیاد در این محله به چشم می‌خورد که همچنان اصالت محله را حفظ کرده است. یکی از شاخص‌های مهم و اصلی که بر زیبایی‌های این محله می‌افزاید، وجود ساختمان‌های قدیمی‌ و دست‌نخورده است.
  • گاراژها و تعمیرگاه‌های ماشین‌آلات سنگین و راهسازی و همچنین قطعات وسایل کشاورزی متعددی در این محله وجود دارد.
  • قسمت‌های جنوبی این محله
دارای ساختمان‌های قدیمی و تاریخی بیشتری است. بسیاری از پیشکسوتان مرمت و معماری معتقدند بافت تاریخی و قدیمی باید حفظ و مرمت شود و برای آنها یارانه نیز اختصاص داده شود.
  • گاراژها و تعمیرگاه‌های ماشین‌آلات سنگین و راهسازی و همچنین قطعات وسایل کشاورزی متعددی در این محله وجود دارد.
  • بیمارستان لقمان به عنوان یکی از بیمارستان‌های قدیمی تهرن در این محله قرار دارد.
  • کلیسای مارگیورگیز (کلیای آشوری) در سال ۱۹۶۱ میلادی (۱۳۴۰ خورشیدی) بنا شد. محراب این کلیسا در قسمت شرق و ورودی آن در سمت جنوبی بنا قرار دارد. نمای ظاهری آن از دروازه شهر باستانی بابل الهام گرفته شده است. این کلیسا متعلق به آشوریان نستوری است و در خیابان آقابالازاده قرار دارد.
  • حضور متراکم پرندگان در نقاطی از این محله به چشم می‌آید. برخی از ساکنان محله، به آنها آب و دانه می‌دهند. کارشناسان حیات وحش و پرنده‌شناس معتقدند که این جانوران با خوردن انواع حشرات، طبيعت، مزارع، باغات و پارک‌ها و جنگل‌ها را از انواع آفات گياهی و نباتی پاكسازی مي‌كنند و مانع شيوع بيماری مي‌شوند و از این رو تاثیر مستقیم بر سلامت روح و روان انسان‌ها دارند.
  • مجتمع تجاری تفریحی صبا یکی از بزرگترین و مهم‌ترین مراکز خرید این محله است که امکاناتی همچون باشگاه بدنسازی، محوطه بازی و غذاخوری دارد. این مرکز خرید در خیابان کارگر جنوبی و در همسایگی اداره پست قرار دارد.
  • محله مخصوص از جمله محله‌های تهران است که هنوز بافت قدیمی و تاریخی در آن به چشم می‌آید.
  • سامانه کارگران فصلی و ساختمانی این محله در خیابان قزوین قرار دارد.
این مرکز خدماتی نظیر ساماندهی و فراهم آوردن زمینه اشتغال کارگران ساختمانی و فصلی و ارائه خدمات اقتصادی و اجتماعی را بر عهده دارد.
  • شرکت دخانیات ایران یکی از اولین مراکز صنعتی و تولیدی پایتخت بود که در این منطقه شکل گرفت.
  • ساختمان‌هایی با معماری سنتی و قدیمی و البته دوست‌داشتنی، کوچه پس کوچه‌های این محله را جذاب و دیدنی کرده است.
  • با وجود گسترش تخریب ساختمان‌های قدیمی و تاریخی ‌توسط نهادهای دولتی، فرادولتی و اشخاص حقیقی، اما هنوز بسیاری از نقاط این محله، اصالت خود را حفظ کرده است.
  • وجود بافت قدیمی و سنتی در مقابل ساختمان‌های نوساز و به اصطلاح مدرن، جلوه‌ای است که چه خواستنی باشد چه غیردوست‌داشتنی، در بسیاری از محله‌های تهران دیده می‌شود.
  • بخش عمده‌ای از فضاهای مسکونی این محله را کوچه‌های قدیمی کم‌عرض و بن‌بست‌ تشکیل می‌دهد.
  • عوامل زیادی باعث شده در طول زمان، این محله تراکم جمعیتی بالایی پیدا کند و همین مساله در شکل‌گیری کوچه‌های باریک و خانه‌های نزدیک به هم موثر بوده است.
  • این محله دارای پوشش گیاهی متنوع است که از نمونه‌های آن، وجود درختان گرمسیری است.
  • یکی از معضلات ساکنان ساختمان‌های حاشیه یا نزدیک به بزرگراه نواب، کمبودِ مشهودِ جای پارک است؛ مشکلی که در بسیاری از مناطق تهران، به مشکلی تکراری تبدیل شده است.
  • بوستان رودکی، در خیابان کمیل قرار دارد و محلی مناسب برای گذران اوقات فراغت است.
  • در کنار ساختمان‌های نوساز و گاه سر به فلک کشیده، ساختمان‌های قدیمی و مسکونی هم سعس می‌کنند همچنان خودنمایی کنند.
  • مانند برخی از محله‌های قدیمی دیگر، کسب و کارهای کوچک و قدیمی زیادی در این محله رواج دارد.
  • بافت بخش زیادی از این محله، قدیمی و متعلق به دست‌کم ۴۰ سال قبل است.
  • کسانی که در محله‌های قدیمی زندگی می‌کنند، کوچه‌های بن‌بست زیادی را دیده‌اند که تنها یک یا دو خانه در آنها وجود دارد.
  • یکی از مراکز درمانی این محله پلی‌کلینیک طوسِ سازمان تامین اجتماعی است که در خیابان آقابالازاده قرار دارد.
  • کوچه‌هایی که جوی کوچکی از وسط آن می‌گذرد و درختان میانه آن هنوز به مصیبت اره‌ها سپرده نشده است، از جلوه‌های بافت قدیمی این محله است.
  • مسجد حبیب‌الله یکی از قدیمی‌ترین مساجد این محله و از جمله مساجد مشهور تهران محسوب می‌شود.
  • بخش عمده‌ای از فضاهای مسکونی این محله را کوچه‌های قدیمی کم‌عرض و بن‌بست‌ تشکیل می‌دهد.
  • سینما ناتالی در این محله قرار دارد؛ سینمایی که سال‌هاست تعطیل شده و هیچ فعالیتی ندارد و واحدهای پایین آن نیز به کاربری تجاری اختصاص یافته‌اند.
  • اغلب ساکنان محله مخصوص را اقشار مذهبی و سنتی تشکیل می‌دهند.
  • وجود بافت قدیمی و سنتی در مقابل ساختمان‌های نوساز و به اصطلاح مدرن، جلوه‌ای است که چه خواستنی باشد چه غیردوست‌داشتنی، در بسیاری از محله‌های تهران دیده می‌شود.
  • با وجود استقامت بخش‌های زیادی از بافت قدیمی این محله در برابر نابودی، اما آنها هم کم‌کم دارند قربانی نو شدنِ بی حساب و کتاب می‌روند.
  • تخریب فضاهای قدیمی و اختصاص آن به ساختمان‌های نوساز باعث شکل‌گیری فضاهای خالی شده که اکثرا به عنوان پارکینگ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
  • کسب و کارهای کوچک محلی در این محله رونق زیادی دارد.
  • هر کدام از این کسب و کارهای کوچک و محلی، مشتریان و طرفدارانی در میان ساکنان دارد.
  • شیرینی بهار نو یکی از فروشگاه‌های قدیمی این محله محسوب می‌شود.
  • یکی از معظلات این منطقه، عرض کم خیابان‌ها و نبودِ جای پارک مناسب برای خودروهای ساکنان است.
  • محله «مخصوص» از جنوب به میدان قزوین، از شمال به میدان حر و چهارراه لشگر، از غرب به بزرگراه نواب و از شرق به خیابان کارگر محدود می‌شود.
  • بخش عمده‌ای از کاربری این منطقه به صنایع و کارگاه‌های کوچک و تعمیرگاه‌های خودرو اختصاص دارد.
  • به دلیل تراکم بالای جمعیتی در این محله و رفت و آمد زیادِ خودروها، معمولا این محله شاهد ترافیک زیاد است.
  • خیابان امام خمینی که در گذشته با نام سپه شناخته می‌شد از خیابان‌های اصلی است که محله مخصوص در شمال به این خیابان می‌رسد.
  • وانت‌بارهای میوه‌فروش در اکثر نقاط محله حضور دارند. ساماندهی این وانت‌ها همواره به عنوان یکی از دغدغه‌های مدیریت شهری مطرح است.
  • محله مخصوص در انتها به بزرگراه نواب می‌رسد. در قسمت جنوبی این محله
و در حاشیه بزرگراه نواب فضاهای خالی به چشم می‌آید که متعلق به شهرداری است.
  • وجود بافت قدیمی و سنتی در مقابل ساختمان‌های نوساز و جدید، در برخی مناطق خودنمایی می‌کند.
  • تصاویر این گزارش تصویری، از نیمه پاییز تا اواسط زمستان سال گذشته عکاسی شده است.
منبع:ایسنا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *