جای خالی مطالعات جامع درباره صنایع دستی زاگرس نشینان

دکتر «حبیب‌الله محمودیان» در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: بررسی ومطالعه تاریخ اجتماعی نشان می‌دهد انسان در طول زندگی  وحیات خود همواره کوشیده محیط پیرامونی خود را بشناسد و این شناسایی با تفکر واندیشه همراه بوده است. از سویی ، تلاش برای بهره‌گیری از مواهب خدادادی در طبیعت، او را به تحرک و جا به جایی وشناسایی امکانات مورد نیازش ترغیب کرده است.

وی گفت: نیاز به غذا برای استمرار حیات،نیاز به پناهگاه وسرپناه برای غلبه بر پدیده‌ها و عوامل مختلف خطر آفرین، نیاز به ابزار و وسایل برای استفاده در صحنه‌های زندگی از قدرت ابتکار وخلاقیت خود استفاده کرده است.

استادیار دانشگاه آزاد ایلام  با بیان اینکه بشر در طول حیات خود توانسته است موانع و محدودیت‌های دستبابی به امکانات مورد نیاز خود را از سر راه بردارد، تصریح کرد: جوامع انسانی با تدبیر ودرایت خود توانسته‌اند تحول آفرین باشند.

محمودیان با بیان اینکه در دنیای امروز یکی از منابع مهم توسعه در کشورهای جهان توجه به رونق صنایع و گسترش همه‌جانبه‌ی آن است چنان‌که بسیاری از کشورهای جهان در سیاست‌های کلان خود بخش صنعت را پایه و اساس اقتصاد خود قرار داده‌اند، تصریح کرد: در کشور ما با وجود استعدادهای بالقوه برای توسعه‌ی صنایع مختلف، اقدامات اساسی متکی بر یافته‌های علمی صورت نگرفته و از ظرفیت های بسیار بالا وتوانمندی های ساکنانش در حد قابل قبول بهره گیری نشده است.

وی گفت: از این رو، سیر تحولات در این عرصه محدود و پراکنده و در بسیاری موارد بر اساس نیازهای روزمره  وتنوع زیستی ومعیشتی  مردم وتحت تأثیر شرایط اقلیمی مناطق مختلف شکل گرفته است.

این باستان‌شناس با تاکید بر اینکه محدوده جغرافیایی زاگرس به عنوان بخشی از هلال سبز( هلال حاصلخیز)گستره وسیعی از جغرافیای غرب آسیا را  تشکیل داده است، تصریح کرد: این محدوده مهم جغرافیایی شرایط مناسب را از جهات مختلف برای سکونت واستقرار جمعیت در دوران مختلف شکل گیری جوامع اولیه دارا بوده است. این موقعیت موجب شده تاگنجینه‌های باارزشی از تاریخ گذشته در قالب تمدن های باستانی در پهنه وسیع و متنوع آن شکل گیرد.

وی ادامه داد: دراین مجموعه تلاش شده ضمن بررسی مقدماتی مطالعات محیطی و جغرافیایی منطقه،ویژگی‌های جغرافیای تاریخی، موقعیت صنایع دستی وسنتی زاگرس نشینان در دوران سکونت واستقرار که بخشی ازامکانات زندگی آنان محسوب شده  را مورد بررسی ومطالعه قرار دهد. دربخش غربی زاگرس استان های ایلام،کرمانشاه ولرستان و… واقع شده که از منظر شرایط زندگی ایلی وعشایری وبافت زندگی اجتماعی دارای مشترکاتی بوده و تعاملات روزمره زندگی آنان به هم گره خورده است. محمودیان تصریح کرد: هرچند سایر مناطق همجوار چون خوزستان،کهگیلویه وبویراحمد، فارس ،چهارمحال بختیاری  وکردستان دارای چنین شرایطی هستنداز این رو، درزمینه تنوع فراورده های صنایع دستی وسنتی به دلیل موقعیت جغرافیایی واقلیمی، مشترکات فرهنگی و… همخوانی وجود دارد.

این استادیار دانشگاه آزاد اسلامی ایلام تصریح کرد: بررسی های تاریخی نشان می دهد ارتباطات بین اقوام،طوایف وایلات ساکن در این منطقه موجب تبادل تجربیات در این بخش از نیازمندی های زندگی وپیشرفت تولیدات صنایع دستی وسنتی شده است.

محمودیان گفت: باوجود تألیف و تدوین کتاب‌ها ،مقالات ، گزارش‌ها و ارائه‌ی مطالب در سایت های مختلف ونیز تحقیقات محققان و پژوهشگران در این زمینه ، مطالعه جامعی که معرف صنایع دستی وسنتی زاگرس نشینان باشد تألیف و تدوین‌نشده است.

وی گفت: تحولات تاریخی وباستان شناختی صنایع دستی وسنتی زاگرس نشینان می تواند این خلاء را تا حدودی مرتفع ساخته و به‌عنوان شناسنامه‌ی بخشی از تاریخ تحولات منطقه در عرصه صنایع دستی وسنتی که ریشه در تاریخ زندگی مردمان ساکن در این محدوده جغرافیایی دارد قلمداد گردد. هرچند بسیاری از توانمندی‌ها  در این عرصه  به دلیل محدودیت‌ های زمانی و…در قالب این نوشتار ذکر نشده است.

محمودیان درباره کتاب «تحولات تاریخی و باستان‌شناختی صنایع‌‍دستی و سنتی زاگرس نشینان» ابراز امیدواری کرد این اقدام، مدخلی برای انجام تحقیقات گسترده‌ پژوهشگران  واهل قلم در این عرصه باشد.

وی تصریح کرد: صنایع دستی وسنتی دردوران مختلف زندگی انسان شکل گرفته است، بنابراین، بخش هایی از کتاب به تحولات تاریخی صنایع دستی وسنتی ساکنان این منطقه اختصاص یافته و بررسی ومطالعه یافته های حاصل از کاوش های باستان شناسی مورد توجه بوده است.

منبع: ايسنا