فراموشی زبان مادری؛ خاموشی صدای اجداد

در جهان بیش از سه میلیارد نفر به زبان مادری گفت‌وگو می‌کنند. اصطلاح زبان مادری، به زبانی اطلاق می‌شود که فرد از بدو تولد آن را آموخته و به‌عنوان زبان غالب است که درواقع، افکار شخص را تعریف می‌کند و یا زبانی است که افراد بیشتر با آن گفتگو می‌کنند. زبان مادری برای کودک، فراتر از یک از زبان است و هویت شخصی، اجتماعی و فرهنگی وی را شامل می‌شود. در فرهنگ‌های مختلف، انتخاب کلمات و اصطلاحات معنای متفاوتی دارد.

زبان، یکی از مهم‌ترین راه‌های زنده نگه‌داشتن فرهنگ است. مهارت در زبان مادری، باعث ایجاد حس تعلق و هویت، فرهنگ و میراث در میان کودکان می‌شود. تسلط به زبان مادری برای کودک مناسب و عامل ارتباط با ریشه‌های فرهنگ خود خواهد بود و آموزش در انواع زبان مادری افراد برای همه، فارغ از وضعیت، موقعیت جغرافیایی یا زمینه‌های مختلف قومی، فرصتی برابر را فراهم می‌کند.

نقش زبان مادری در رشد کودک

زبان مادری، نقش بسزایی در رشد هویت فردی، اجتماعی و فرهنگی دارد. کودکانی که در زبان مادری خود، پایه و اساس قوی دارند، اغلب درک عمیق‌تری از خود و جایگاه خود در جامعه همراه با افزایش احساس رفاه و اعتمادبه‌نفس دارند. البته یکی از دلایلی که باعث افزایش محبوبیت سیستم‌های آموزش دوزبانه در سراسر جهان می‌شود این است که بسیاری از مدارس بین‌المللی، منابع خود را بر ایجاد برنامه‌های قوی زبان مادری متمرکز کنند.

مزایای زبان مادری

یونسکو در سال ۱۹۵۳، پیشنهاد کرد که «باید برای آموزش به زبان مادری تلاش کرد». در سال ۲۰۱۶، یونسکو به‌عنوان بخشی از گزارش نظارت جهانی بر آموزش تاکید مجدد کرد که آموزش به زبانی غیر از زبان مادری، تاثیر منفی در یادگیری دارد. کارشناسان همچنین در اهداف توسعه پایدار (SDG) نیز، نیاز به آموزش به زبان مادری در اوایل کودکی را ضروری می‌دانند.

پروفسور تسونودا پس از ۱۵ سال تحقیق در مورد اینکه چگونه زبان مادری می‌تواند بر مغز ما تاثیر داشته باشد، دریافت که زبان مادری نحوه دریافت، پردازش، احساس و درک افراد از محیط خارجی را متمایز می‌کند و با توسعه عملکرد عاطفی در مغز ارتباط نزدیک دارد.

آموزش زبان مادری به آموزشی گفته می‌شود که کودکان بیشتر با آن آشنا هستند و اگر این زبان در مدرسه  نیز آموزش داده شود، درک مطلب، فهم و یادگیری آسان‌تر می‌شود. والدین باهوش باید در خانه‌های خود به زبان مادری خود پایبند باشند، زیرا این زبان برای استفاده کودکان بهترین زبان است. محققان معتقدند که کودکان در سن مدرسه، علاقه به صحبت با زبان غالب کشور محل زندگی دارند و اهمیت کمتری به زبان مادری می‌دهند و اگر والدین درباره این موضوع اقدامی نکنند ممکن است صدای اجداد، برای همیشه خاموش شود.

کارول بنسون از دانشگاه کلمبیا، اظهار کرد: هرچه مهارت‌های زبان اول پیشرفته‌تر باشد، نتایج بهتری در یادگیری زبان دوم به دست خواهد آمد و درک فرد از ساختار زبان مادری را به زبان‌های جدید انتقال می‌دهد. همچنین استفاده از زبان مادری در آموزش اولیه یا آینده، باعث تولید مواد آموزشی و کتاب به زبان‌های محلی می‌شود.

اهمیت و مزایای زبان مادری در آموزش

زبان مادری در آموزش مهم است. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد، کودکانی که به زبان مادری آموزش می‌بینند، درک بهتری از برنامه درسی دارند. مهارت‌هایی که به زبان مادری آموخته می‌شوند، هنگام انتقال کودک به زبان دوم، نیاز به آموزش مجدد ندارد.

کارولین ساواج، محقق این بررسی درباره اهمیت زبان مادری و چگونگی آن به نفع آموزش و رشد کودک گفت: کودکان، هنگام آموزش به زبان مادری خود بهتر یاد می‌گیرند، اما این همیشه امکان‌پذیر نیست.

افزایش مهاجرت و افزایش محبوبیت مدارس بین‌المللی، باعث شده تا تعداد کودکانی که به زبان غیر مادری خود می‌آموزند، افزایش یابد. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد: داشتن یک بنیاد قوی برای زبان مادری، منجر به درک بهتر برنامه درسی و همچنین نگرش مثبت‌ بیشتر نسبت به مدرسه می‌شود، بنابراین بسیار مهم است که کودکان هنگام شروع آموزش به زبان دیگر، زبان اول خود را حفظ کنند.

کودکانی که به زبان مادری یاد می‌گیرند به دلیل احساس راحتی در محیط زندگی خود از مدرسه بیشتر لذت می‌برند، سریع‌تر یاد می‌گیرند و عزت‌نفس بیشتری دارند.

حفاظت از تنوع زبانی

زبان‌ها قدرتمندترین ابزار برای حفظ و توسعه میراث ملموس و ناملموس‌ ما هستند. در جوامع چندزبانه و چند فرهنگی، دانش و فرهنگ سنتی از طریق زبان به روشی پایدار حفظ و منتقل می‌شود.

زبان‌ها با پیامدهای پیچیده خود در هویت، ارتباطات، تلفیق اجتماعی، آموزش و توسعه، برای افراد از اهمیت راهبردی برخوردار هستند. بااین‌حال، به‌طور فزاینده‌ای به دلیل فرآیندهای جهانی‌سازی در معرض تهدید قرار دارند یا به‌طورکلی از بین می‌روند. وقتی زبان‌ها کمرنگ می‌شوند، تنوع فرهنگی جهان نیز کم‌رنگ می‌شود. فرصت‌ها، سنت‌ها، حافظه، شیوه‌های منحصربه‌فرد تفکر و بیان  منابع ارزشمند برای اطمینان از آینده بهتر نیز از دست می‌رود. در جهان، حداقل ۴۳ درصد از ۶ هزار زبان تخمین‌زده شده در معرض خطر هستند و تنها چند صد زبان به‌طور واقعی در سیستم‌های آموزشی و حوزه عمومی جای گرفته است و کمتر از ۱۰۰ زبان در دنیای دیجیتال استفاده می‌شود.

هر دو هفته یک‌زبان ناپدید می‌شود و با خود یک میراث فرهنگی و فکری کامل را از بین می‌برد. به‌طور فزاینده‌ای با از بین رفتن بیشتر و بیشتر زبان‌ها، تنوع زبانی تهدید می‌شود. در سطح جهان، ۴۰ درصد مردم به آموزش زبانی که گفتگو می‌کنند یا می‌فهمند دسترسی ندارند. بااین‌وجود، پیشرفت در زمینه آموزش چندزبانه مبتنی بر زبان مادری با درک روزافزون از اهمیت آن، به‌ویژه در اوایل دوران تحصیل و تعهد بیشتر به توسعه آن در زندگی عمومی  انجام می‌شود.

تمام اقدامات در جهت گسترش انتشار زبان‌های مادری، نه‌تنها به تشویق تنوع زبانی و آموزش چندزبانه، بلکه به‌منظور آگاهی کامل‌تر از سنت‌های زبانی و فرهنگی در سراسر جهان و الهام بخشیدن به همبستگی مبتنی بر درک، تحمل و گفتگو انجام می‌شود.

تاثیر کرونا بر زبان مادری

محققان دانشگاه آکسفورد، کمبریج و کالج دانشگاهی لندن از ماه آوریل تا ابتدای جولای (زمانی که بیشتر کشورها تعطیلی ناشی از کروناویروس را تجربه می‌کردند)، با نظرسنجی ۲۰۰ خانواده عنوان کردند: یکی از تاثیرات شگفت‌آور بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹ علاقه بیشتر نسبت به گفت‌وگو با زبان مادری بوده است.

پیش از خانه‌نشینی کرونا، کودکان به لطف تلویزیون، بازی‌های رایانه‌ای و دیگر رسانه‌ها تمایل به استفاده از زبان‌هایی غیر از زبان مادری داشتند. بیماری کووید- ۱۹، کودکان سراسر جهان را مجبور به خانه‌نشینی کرد. در بعضی از خانه‌ها که زبان‌های مختلف مورداستفاده قرار می‌گرفت، با تعطیلی مدارس و مراقبت روزانه والدین، کودکان برای استفاده از زبان مادری تمایل بیشتری پیدا کردند. ازنظر برخی والدین، تعطیلی مدارس فرصتی برای به چالش کشیدن سلسله‌مراتب بزرگ‌تر زبانی است. در میان شرایط استرس‌زای این روزها، این واقعیت که کودکان به زبان مادری خود گفت‌وگو کنند، باعث خوشحالی بسیاری از والدین شده است و نتایج این بررسی نشان داد که زبان، می‌تواند ارتباط بهتری بین نسل‌ها، هویت و میراث مشترک ایجاد کند.

منابع:

www.nytimes.com

www.thoughtco.com

https://ie-today.co.uk

https://ziyyara.com

www.sundayguardianlive.com

www.un.org

https://en.unesco.org

انتهای پیام

منبع:ایسنا