«محمّدصادق سفینه»؛ روزنامه‌نگار و آزادی‌خواه یزدی در عصر مشروطه

«حسین مسرّت» ضمن بیان این که متاسفانه تاکنون محمّدصادق سفینه از نویسندگان، نقاشان، طرّاحان و خطاطان نامی عصر قاجار در یزد گمنام مانده است، گفت: به همّت او نخستین روزنامه‌های یزد در عصر مشروطیّت پا گرفت.

وی با اشاره به سردبیری و همکاری محمدصادق سفینه به عنوان سردبیر هفته‌نامه‌های سفینۀ نجات، محاکمات یزد و در پنج نشریه دورۀ مشروطیّت در یزد، افزود: محمّدصادق سفینه همراه برادرش محمّدحسین یک شرکت نوغان را در یزد تأسیس می‌کنند که به پرورش کرم ابریشم می‌پردازند. بعداً برادرش به رشت می‌رود و خوشبختانه او نیز در رشت صاحب روزنامه‌ی گلستان می‌شود ‌ولی محمّدصادق در یزد بعد از این که شغل نوغان‌داری را کنار می‌گذارد، وارد کار عدلیه می‌شود و پس از چندی به ریاست عدلیه یزد می‌رسد و روزنامۀ محاکمات را چاپ می‌کند که تقریباً ارگان عدلیه‌ی یزد بوده است.

مسرت با بیان این که سفینه از آزادی‌خواهان یزد و همفکر و همراه فرّخی یزدی بوده است، عنوان کرد: اگر به نشریه‌ی محاکمات یزد رجوع کنیم، تمام شرح مظالم و دادخواهی‌های مردم فرودست اجتماع یزد را می‌بینم.

وی ادامه داد: خوشبختانه نقاشی‌های چندی از این هنرمند به‌جا مانده و علاقه‌مندان می‌توانند برای دیدن آن به دبیرستان ایرانشهر یزد رجوع کنند که در کتابخانه‌اش نقاشی‌های او موجود است.

به گفته‌ی این پژوهشگر فرهنگ عامه‌ی یزد، محمدصادق سفینه، تنها کسی است که در یزد خط ناخنی می‌نوشته است؛ یعنی کاغذ را بین دو انگشت خود می‌گذاشته و خطی خوش را با ناخن به صورت برجسته می‌نوشته است و خوشبختانه خطوط ناخنی‌اش و طراحی‌های وی همچنان موجود است.

مسرت از دیگر کارهای سفینه که اتفاقاً باعث توقیف نشریه‌ سفینه می‌شود را چاپ کاریکاتور ناصرالملک ذکر کرد و افزود: همچنین وی اقدام به رسم و چاپ کاریکاتوری که دهن فرّخی را می‌دوزند، کرده و همینطور از کسانی که در یزد اعمال نفوذ می‌کردند و ستم می‌کردند مثل صدرالعلماء و غیره، کاریکاتوری از آنان می‌کشیده است.

وی با اشاره به فوت محمدصادق سفینه در سال ۱۳۷۴ در یزد، از آثار ماندگار وی که اقدامی نیکوکارانه بوده را ساخت مدرسه‌ای در هدش(ده بالا) نزدیک پل قاسم خانی به نام «دبستان دولتی سفینه» خواند که بر بالای آن‌ به خط خودش نوشته: «بگذاریم و بگذریم».

مسرت در پایان یادآور شد: شرح کامل خدمات و آثار سفینه در مقاله تاریخ مطبوعات یزد یا روزنامه‌های یزد در جلد اول کتاب «یزد، یادگار تاریخ» درج شده است.

منبع: ايسنا